Reakcja jęczmienia jarego nagoziarnistego i oplewionego uprawianego w krótkotrwałej monokulturze na zróżnicowane dawki herbicydów i międzyplon ścierniskowy

Duży udział zbóż w strukturze zasiewów w Polsce sprawia, że nawet gatunki wrażliwe na uprawę w monokulturze, jak pszenica ozima i jęczmień jary, wysiewane są w stanowiskach po sobie lub innych roślinach kłosowych [Grabiński i Mazurek 2000, Blecharczyk i in. 2005]. Jednocześnie dbałość o zachowanie walorów środowiska przyrodniczego wskazuje na potrzebę uwzględniania zasad integrowanych sposobów gospodarowania rolniczego [Piekarczyk 2006]. Skłania to do poszukiwań optymalnych rozwiązań w produkcji roślinnej mogących mieć zastosowanie także w tych gospodarstwach, w których strukturze dominuje uprawa zbóż, bezpiecznych dla środowiska i jednocześnie niepowodujących strat w plonowaniu roślin. Cel ten może być osiągnięty dzięki takim rozwiązaniom, jak ograniczenie dawek środków ochrony, przy równoczesnym wprowadzeniu międzyplonu regenerującego środowisko glebowe. W myśl zasad integrowanej ochrony roślin, rolnik – obok przestrzegania metod profilaktycznych i agrotechnicznych – powinien ograniczać stosowanie pestycydów (w tym herbicydów) do niezbędnego minimum [Woźnica 2016]. Ograniczenie to może być osiągnięte różnymi sposobami, a jednym z nich jest redukcja wysokości dawek herbicydów poniżej poziomu określonego na etykiecie. Celowe jest wówczas wprowadzenie adiuwanta do cieczy użytkowej herbicydów, którego podstawową funkcją jest możliwość obniżenia rekomendowanej dawki preparatu [Paradowski 2014]. Redukcja dawek herbicydów jest ważna nie tylko ze względu na zmniejszenie skażenia środowiska, ale może również chronić bioróżnorodność agroekosystemów [Haliniarz 2013]. Liczne przeprowadzone dotychczas badania wskazują na możliwość obniżenia dawek herbicydów bez ryzyka znacznej obniżki plonów [Kraska 2007a, Buczek i in. 2010, Wesołowski i Cierpiała 2010, Urban i Grządka 2012]. Również uprawa międzyplonów ścierniskowych może korzystnie wpływać na zdrowotność roślin uprawnych, ograniczenie zachwaszczenia, a w konsekwencji na ich plonowanie. Dużą rolę odgrywają pod tym względem gatunki z rodziny Brassicacae, które dzięki zawartym w nich substancjom biologicznie czynnym hamują kiełkowanie, a następnie rozwój chwastów oraz w znacznym stopniu ograniczają nasilenie chorób roślin zbożowych [Oleszek i in. 1994, Majchrzak i in. 2005].