Zarządzanie Publiczne nr 1(7)/2009

ISSN 1898-3529

W numerze [Contents]:

Agnieszka Dobroczyńska, Leszek Juchniewicz: Bezpieczeństwo energetyczne Polski – kategoria autonomiczna czy komplementarna? Konsekwencje dla polityki publicznej [Energy Security for Poland – Autonomous or Complementary Categories? Consequences for Public Policy], s. 5–18

Zaprezentowany artykuł nie jest z pewnością poświęcony ocenie stanu bezpieczeństwa energetycznego. Autorzy podjęli próbę innego rodzaju. Pokazują, jak podejście do państwa, do jego rządzenia rozstrzyga zarazem o charakterze kategorii bezpieczeństwa energetycznego (BE) i jego roli w polityce gospodarczej. Zdaniem autorów w praktyce rządzenia dominuje względnie odosobnione traktowanie poszczególnych celów polityki energetycznej (PE), bez uwzględniania niezbędnych uwarunkowań i współzależności, w szczególności zaś – wrażliwości gospodarki na energię eo ipso na bezpieczeństwo energetyczne. Doraźność działań w tym zakresie, a czasami wręcz dowolność oraz towarzysząca temu zmienność priorytetów w cyklu kalendarza politycznej dominacji wynika – w przekonaniu autorów – z braku systemowych ram tworzenia polityki gospodarczej i jej komponentów, w tym polityki energetycznej. Nie bez znaczenia jest też niewłaściwe wykształcenie polityków (szczególnie brak wiedzy ekonomicznej) i ich brak wyobraźni (umiejętności alternatywnego myślenia). Autorzy sięgają po przykłady z konceptualnych ujęć PE i jej realizacji, proponują także, jak powinno się postępować, by odejść od nagannej praktyki ostatnich lat i zacząć efektywnie wykorzystywać współzależności strategii rozwoju kraju. Wskazują na pewne okoliczności metodyczne i proceduralne, które byłyby rękojmią harmonijnego godzenia komplementarnych celów PE.

Tadeusz Kudłacz, Dariusz Woźniak: Konwergencja czy polaryzacja rozwoju regionalnego Polski w perspektywie 2020 r. w świetle projekcji modelu HERMIN? [Will Convergence or Polarization Characterise Poland’s Regional Development to 2020, in the Light of the Projection of the Hermin Model?], s. 19–32

Celem opracowania jest ocena skuteczności podstawowego instrumentu polityki regionalnej państwa, a mianowicie wsparcia finansowego procesów rozwoju środkami publicznymi, w tym głównie funduszami Unii Europejskiej, projektowanymi w ramach NSRO 2007–2013. Przedstawiane oceny formułowane są w kontekście głównego celu polityki regionalnej, czyli możliwości ograniczania nadmiernych, międzyregionalnych różnic rozwoju. W artykule skupiono uwagę na wymiarze gospodarczym spójności. Schemat przeprowadzanej analizy sprowadza się do badania w relatywnie długim okresie dwóch hipotetycznych procesów rozwoju polskich regionów: rozwoju opierającego się na determinantach identyfikowanych do 2007 r. oraz rozwoju uwzględniającego dodatkowo zaangażowanie środków finansowego wsparcia, zakładanych w NSRO 2007– –2013.W analizie przyjęto dwa założenia: przeprowadzana ocena dotyczy procesów rozwoju województw w latach 1995–2020, a miernikiem międzyregionalnej spójności jest zróżnicowanie PKB per capita w układzie wojewódzkim. Niezbędne obliczenia oparto na danych i prognozach Głównego Urzędu Statystycznego oraz symulacjach modelu HERMIN.

Teodor Skotarczak, Maciej J. Nowak: Nieruchomości gminne w gminnych programach rozwoju w strefie zewnętrznej Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego [Communally-owned Real Estate in the Development Programmes for the Outer Zone of the Szczecin Metropolitan Area], s. 33–44

Każdy obszar metropolitalny dzieli się na centrum, czyli miasto główne, oraz strefę zewnętrzną, składającą się z gmin bezpośrednio przyległych do miasta głównego bądź też w inny sposób z nim funkcjonalnie powiązanych. Realizacja funkcji metropolitalnych w strefie zewnętrznej obszaru metropolitalnego wpływa w istotnym stopniu na możliwości rozwojowe całego obszaru. Jedną z płaszczyzn współpracy w ramach obszaru metropolitalnego może być gospodarka nieruchomościami, w szczególności nieruchomościami gminnymi. Programy i strategie rozwoju powinny dokładnie formułować wizję gospodarowania nieruchomościami gminnymi. W artykule przeanalizowano zapisy gminnych strategii i programów rozwoju dotyczące nieruchomości gminnych.

Marek Zirk-Sadowski: Rządność sądów a zarządzanie przez sądy [Judicial Governance and Governing through Courts], s. 45–64

Sądy w pewnym fragmencie swej aktywności są administrowane. Choć istotą sądu jest osądzanie, administrowanie sądowe ma chronić sprawne sądzenie, ale jednocześnie nie wolno sprowadzać problemu administrowania do problemu rządności. Problem dobrej administracji odnosi się do wewnętrznego zorganizowania sądowej kadry urzędniczej i biurowości sądowej. Dobre rządzenie dotyczy wykonywania trzeciej władzy przez sąd rozumiany jako wspólnota czy organizacja sędziów. Samo osądzanie i związane z nim czynności sędziego lub sędziów nie mogą być regulowane administracyjnie. Są one oddane samorządowi sędziowskiemu i jego organom. Z punktu widzenia ustrojowego nie ma podstaw, aby zastosować unijne zasady dobrej administracji (Europejski Kodeks Dobrej Praktyki Administracyjnej) do administracji sądowej. Można je wykorzystać tylko w niektórych wymiarach administracji sądowej (np. udostępnianie informacji o pracy sądu). W niniejszej pracy głównym zagadnieniem jest relacja rządzenia sądami do unijnej kategorii dobrego rządzenia.W artykule zadano pytanie – jakie są niezbędne cechy rządności sądów i czy można do trzeciej władzy odnieść kategorię dobrego rządzenia? Z przeprowadzonych rozważań wynika, że odpowiedź jest uzależniona od koncepcji teoretycznych i filozoficznych samego osądzania.

Wybór tekstów klasycznych [Selection of classic texts]

James N. Rosenau: Rządzenie bez rządu. Porządek i zmiana w światowej polityce [Governance, Order, and Change in World Politics], s. 65–82

Artykuł ten w znacznej mierze jest tłumaczeniem fragmentu wprowadzenia do pracy pod redakcją Jamesa Nathana Rosenau i Ernsta-Otto Czempiela Governance without Government: Order and Change in World Politics (Rządzenie bez rządu: porządek i zmiana w światowej polityce) (1992). Opracowanie to, bardzo istotne na polu stosunków międzynarodowych, lokuje się w ramach ruchu teoretycznego, który pojawił się na przełomie lat 80. i 90. Koncentruje się on na kwestii rządzenia, szczególnie na ograniczeniach rządu, a także na organizacji relacji międzynarodowych w ramach systemu międzypaństwowego. Książkę tę wielokrotnie cytowano ze względu na jej wiele znaczący tytuł: „Rządzenie bez rządu”, odzwierciedlający zmiany dokonujące się w tamtym okresie. Fraza ta stanowi również główny tytuł rozdziału (o podtytule „poliarchia w europejskiej polityce międzynarodowej”) napisanego przez Kalevi J. Holsti. Byłoby jednak błędem, gdybyśmy konkludowali, że cała książka dotyczy kwestii rządzenia bez rządu. Inni autorzy tej pracy zajmują się tematami tak różnymi, jak: system westfalski, tworzenie państwa, społeczność europejska, demokratyzacja,wpływ neoklasycznej ekonomii na rozwój, a nawet myśl polityczna średniowiecznego arabskiego filozofa, Ibn Khalduna. Kwestia rządzenia bez rządu nie jest najważniejszym tematem organizującym tę książkę, nawet jeśli stanowi ona źródło jej popularności.

Wywiady [Interviews]

Wywiad z Prezydentem Wrocławia Rafałem Dutkiewiczem [Interview with Mayor of Wrocław Rafał Dutkiewicz], s. 83–88;

Dokumenty – opracowania – raporty [Documents – Elaborations – Reports]

Karol Olejniczak: Ku diagnozie polskiej administracji rządowej. Kontekst, potrzeby informacyjne,perspektywy [Towards a Diagnosis of Poland’s Governmental Administration. Context, Information Requirements and Prospects], s. 89–103.