System Prawa Samorządu Terytorialnego. Tom 3. Samodzielność samorządu terytorialnego – granice i perspektywy

Wykaz skrótów  | str. 15
Rozdział 1
Nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego  | str. 19
1.1.   Istota nadzoru nad samorządem, uwarunkowania konstytucyjne oraz wynikające z EKSL  | str. 25
1.1.1.    Nadzór nad samorządem terytorialnym w świetle zasad ustrojowych  | str. 25
1.1.2.    Istota nadzoru w zdecentralizowanym państwie prawa  | str. 26
1.1.3.    Kontrola a nadzór  | str. 28
1.1.4.    Nadzór w świetle postanowień EKSL  | str. 32
1.2.   System środków nadzoru przyjęty przez polskiego prawodawcę  | str. 36
1.2.1.    Przedmiot nadzoru  | str. 36
1.2.2.   Kryteria nadzoru  | str. 38
1.2.3.   Organy nadzoru  | str. 39
1.2.3.1.   Kompetencje nadzorcze Prezesa Rady Ministrów jako organu nadzoru  | str. 41
1.2.3.2.   Kompetencje kontrolne oraz nadzorcze wojewody  | str. 42
1.2.3.2.1.   Środki kontrolne stosowane przez wojewodę  | str. 43
1.2.3.2.2.   Środki nadzoru stosowane przez wojewodę  | str. 44
1.2.3.3.   Kompetencje kontrolne oraz nadzorcze r.i.o. – uwagi ogólne  | str. 46
1.2.3.3.1.   Środki kontrolne stosowane przez r.i.o.  | str. 46
1.2.3.3.2.   Środki nadzoru stosowane przez r.i.o.  | str. 47
1.2.4.   Tryb podejmowania działań nadzorczych  | str. 48
1.3.   Charakterystyka środków nadzoru  | str. 50
1.3.1.    Szczególne środki nadzoru zapewniające jednolitość administracji samorządowej na poszczególnych poziomach administracji samorządowej oraz rządowej – zarówno centralnej, jak i terenowej  | str. 50
1.3.1.1.    Uwagi wstępne  | str. 50
1.3.1.1.1.    Charakter prawny aktów zajęcia stanowiska  | str. 50
1.3.1.1.2.    Akty zajęcia stanowiska w przepisach szczególnych  | str. 53
1.3.1.2.   Przesłanki współdziałania  | str. 59
1.3.1.2.1.    Podstawy prawne obowiązku współdziałania  | str. 59
1.3.1.2.2.   Przedmiot współdziałania  | str. 61
1.3.1.2.3.   Forma zajęcia stanowiska  | str. 62
1.3.1.2.4.   Uzależnienie „ważności” rozstrzygnięcia organu j.s.t. od zajęcia stanowiska przez inny organ  | str. 75
1.3.1.2.5.   Organy współdziałające (biernie i czynnie)  | str. 77
1.3.1.2.5.1.    Organ rozstrzygający (współdziałający biernie)  | str. 77
1.3.1.2.5.2.    Organy współdziałające  | str. 78
1.3.1.3.   Tryb współdziałania  | str. 79
1.3.1.3.1.    Termin na zajęcie stanowiska  | str. 80
1.3.1.3.2.   Domniemanie przyjęcia rozstrzygnięcia w przedstawionym brzmieniu  | str. 81
1.3.1.3.3.   Problem wypełniania luk w procedurze współdziałania  | str. 82
1.3.1.4.   Sądowa kontrola aktów zajęcia stanowiska  | str. 82
1.3.2.   Środki nadzoru dotyczące wadliwych rozstrzygnięć organów jednostek samorządu terytorialnego  | str. 85
1.3.2.1.   Stwierdzenie nieważności  | str. 86
1.3.2.2.   Stwierdzenie nieważności aktu organu j.s.t. w części  | str. 89
1.3.2.3.   Wskazanie na nieistotne naruszenie prawa  | str. 89
1.3.2.4.   Wstrzymanie wykonania aktu  | str. 90
1.3.2.4.1.   Cel i konsekwencje wtrzymania wykonalności  | str. 90
1.3.2.4.2.   Dopuszczalność wstrzymania wykonania aktu w czasie  | str. 91
1.3.2.4.3.   Przesłanki wstrzymania wykonania  | str. 93
1.3.2.4.4.   Dopuszczalność częściowego wstrzymania aktu j.s.t.  | str. 93
1.3.2.4.5.   Skuteczność nadzorczego wstrzymania wykonania aktu w czasie  | str. 94
1.3.2.4.6.   Forma wstrzymania wykonania  | str. 95
1.3.3.   Środki stosowane na wypadek zaniechania wykonywania obowiązków przez samorząd  | str. 96
1.3.3.1.   Charakterystyka ogólna środków nadzoru stosowanych w przypadku zaniechania wykonania obowiązków przez organy j.s.t.  | str. 96
1.3.3.1.1.    Wezwanie do wykonania obowiązku – istota  | str. 96
1.3.3.1.2.   Przesłanki materialne podejmowania działań nadzorczych na wypadek zaniechań organów j.s.t.  | str. 98
1.3.3.1.3.   Termin wkraczania nadzorczego na wypadek zaniechań wykonania obowiązków przez organy j.s.t.  | str. 100
1.3.3.1.4.   Określenie terminu wykonania zaniechanych działań  | str. 102
1.3.3.1.5.   Zarządzenie zastępcze – istota i konsekwencje  | str. 103
1.3.4.   Środki ad personam – personalne dotyczące nadzoru nad organami  | str. 104
1.3.4.1.   Uwagi wstępne  | str. 104
1.3.4.2.   Zawieszenie organów gminy oraz ustanowienie zarządu komisarycznego  | str. 106
1.3.4.2.1.   Podstawy prawne  | str. 106
1.3.4.2.2.   Przesłanki zawieszenia organów j.s.t. i ustanowienia zarządu komisarycznego  | str. 106
1.3.4.2.3.   Postępowanie nadzorcze  | str. 109
1.3.4.2.4.   Zawieszenie organów i ustanowienie zarządu komisarycznego  | str. 112
1.3.4.2.5.   Powołanie komisarza rządowego  | str. 113
1.3.4.2.6.   Prawomocność i wykonalność rozstrzygnięcia nadzorczego  | str. 115
1.3.4.2.7.   Zawieszenie organów j.s.t. i ustanowienie zarządu komisarycznego, powołanie komisarza rządowego na podstawie przepisów szczególnych  | str. 115
1.3.4.3.   Rozwiązanie organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego przed upływem kadencji  | str. 116
1.3.4.3.1.   Podstawy prawne  | str. 116
1.3.4.3.2.   Przesłanki zastosowania środka  | str. 117
1.3.4.3.3.   Rozwiązanie organu stanowiącego j.s.t.  | str. 119
1.3.4.3.4.   Wyznaczenie osoby pełniącej funkcję rozwiązanych organów  | str. 119
1.3.4.3.5.   Prawomocność i wykonalność środka nadzorczego  | str. 120
1.3.4.4.   Odwołanie wójta, zarządu powiatu, zarządu województwa. Wyznaczenie osoby pełniącej funkcję wójta, zarządu powiatu, zarządu województwa  | str. 121
1.3.4.4.1.   Podstawy prawne i przesłanki  | str. 121
1.3.4.4.2.   Postępowanie  | str. 122
1.3.4.4.3.   Wyznaczenie „osoby” do pełnienia funkcji organu wykonawczego  | str. 123
1.3.4.4.4.   Prawomocność i wykonalność  | str. 124
1.4.   Kontrola sądowa działań nadzorczych jako wyraz sądowej ochrony samodzielności samorządu terytorialnego  | str. 125
1.4.1.    Uwagi wstępne  | str. 125
1.4.2.   Prawo dostępu do sądu w sprawach dotyczących aktów nadzoru nad samorządem terytorialnym  | str. 127
1.4.2.1.   Zakres działań nadzorczych podlegających kontroli sądu administracyjnego (przedmiot kontroli sądowej)  | str. 127
1.4.2.1.1.    Akty nadzoru podlegające zaskarżeniu na podstawie ustaw samorządowych  | str. 129
1.4.2.1.2.   Akty nadzoru podlegające zaskarżeniu na podstawie art. 3 § 2 pkt 7 p.p.s.a.  | str. 131
1.4.2.2.   Zdolność sądowa, zdolność procesowa  | str. 135
1.4.2.3.   Legitymacja skargowa jednostki samorządu terytorialnego  | str. 142
1.4.2.4.   Uchwała (zarządzenie) o wniesieniu skargi  | str. 146
1.4.3.   Prawo do właściwej procedury sądowej (wybrane zagadnienia)  | str. 148
1.4.3.1.   Wstrzymanie ex lege wykonalności nieprawomocnego aktu nadzoru  | str. 148
1.4.3.2.   Wstrzymanie wykonania aktu nadzoru  | str. 149
1.4.3.3.   Kontrola rozstrzygnięcia organu nadzoru wydanego w wyniku autokontroli  | str. 150
1.4.3.4.   Termin na wyznaczenie rozprawy, termin do rozpatrzenia sprawy  | str. 151
1.4.4.   Prawo do wyroku  | str. 153
1.4.4.1.   Podstawy uchylenia aktu nadzoru przez sąd administracyjny  | str. 153
1.4.4.2.   Rekonstrukcja wzorca legalnego (zgodnego z prawem) samorządowego aktu prawa miejscowego  | str. 155
1.4.4.3.   Prawo do wykonania wyroku sądowego  | str. 159
Rozdział 2
Kontrola administracyjna w samorządzie terytorialnym  | str. 161
2.1.   Uwagi wprowadzające  | str. 162
2.2.   Kontrola w samorządzie terytorialnym na tle systemu kontroli administracji i jej ogólna charakterystyka  | str. 169
2.3.   Kontrola administracyjna samorządu terytorialnego sprawowana przez podmioty spoza struktur samorządu (tzw. kontrola zewnętrzna)  | str. 176
2.4.   Kontrola administracyjna w ramach struktury samorządu terytorialnego (kontrola wewnątrz administracji samorządowej)  | str. 190
2.5.   Kontrola wewnętrzna sensu stricto w samorządowych jednostkach organizacyjnych (sygnalizacja problemu)  | str. 206
2.6.   Podsumowanie  | str. 209
Rozdział 3
Kontrola zarządcza  | str. 213
3.1.   Ewolucja koncepcji kontroli zarządczej  | str. 215
3.2.   Pojęcie kontroli zarządczej na gruncie regulacji prawnych  | str. 216
3.3.   Pojęcie kontroli zarządczej w nauce prawa  | str. 219
3.4.   Kontrola zarządcza jako kontrola wewnętrzna sensu stricto  | str. 222
3.5.   Architektura kontroli zarządczej  | str. 224
3.6.   Standardy kontroli zarządczej  | str. 225
3.7.   Odpowiedzialność za prawidłowe funkcjonowanie kontroli zarządczej  | str. 235
3.8.   Potrzeba wprowadzenia kontroli zarządczej w strukturach samorządu terytorialnego  | str. 240
Rozdział 4
Kierownictwo w samorządzie terytorialnym  | str. 243
4.1.   Pojęcie i zakres kierownictwa  | str. 246
4.1.1.    Definicja kierownictwa  | str. 246
4.1.2.   Akty kierownictwa i środki kierownictwa  | str. 249
4.1.3.   Odróżnienie kierownictwa od nadzoru, kontroli i koordynacji  | str. 251
4.1.4.   Zjawiska pośrednie – pojedynczy środek kierownictwa  | str. 252
4.1.5.   Skuteczność kierownictwa  | str. 252
4.1.6.   Układy kierownictwa  | str. 253
4.2.   Kierownictwo w układzie makroadministracyjnym  | str. 254
4.2.1.   Uwagi wstępne  | str. 254
4.2.2.   Zależności organizacyjne w samorządzie terytorialnym a decentralizacja i zasada samodzielności  | str. 255
4.2.3.   Zależności organizacyjne w samorządzie terytorialnym a dekoncentracja  | str. 258
4.2.4.   Formy działania administracji publicznej właściwe dla kierownictwa w sferze makroadministracyjnej i w układach pośrednich  | str. 261
4.2.4.1.   Prawo wewnętrzne  | str. 261
4.2.4.2.   Zarządzenia: regulamin organizacyjny  | str. 265
4.2.4.3.   Zarządzenia: inne czynności  | str. 266
4.2.4.4.   Uchwały jako akty kierownictwa  | str. 268
4.3.   Układy pośrednie  | str. 270
4.3.1.   Układ: jednostka samorządu terytorialnego a jednostka organizacyjna  | str. 270
4.3.2.   Układ: jednostka samorządu terytorialnego a spółka  | str. 273
4.3.3.   Układy pośrednie w funkcjonowaniu m.st. Warszawy  | str. 275
4.3.4.   Inne zależności organizacyjne w układach pośrednich w samorządzie terytorialnym  | str. 277
4.4.   Kierownictwo w ramach zespolenia oraz w sytuacjach nadzwyczajnych  | str. 277
4.4.1.   Istota zespolenia w samorządzie terytorialnym  | str. 278
4.4.2.   Kierownictwo w ramach zarządzania kryzysowego  | str. 279
4.4.3.   Kierownictwo w stanie klęski żywiołowej  | str. 282
4.4.4.   Kierownictwo w stanie wyjątkowym i w stanie wojennym  | str. 283
4.5.   Kierownictwo w układzie mikroadministracyjnym  | str. 284
4.5.1.   Podstawa i zakres  | str. 284
4.5.2.   Akty kierownictwa i środki kierownictwa w układzie mikroadministracyjnym  | str. 287
4.5.2.1.   Akty generalne  | str. 290
4.5.2.2.   Akty indywidualne  | str. 295
4.5.2.3.   Miękkie środki kierowania  | str. 307
4.5.2.4.   Kultura stosowania środków kierownictwa  | str. 312
Rozdział 5
Odpowiedzialność polityczna, finansowa, odszkodowawcza, karna (organu, funkcjonariusza i osób piastujących funkcje)  | str. 313
5.1.   Odpowiedzialność polityczna organów j.s.t.  | str. 320
5.1.1.    Założenia ustrojowe odpowiedzialności politycznej organów j.s.t.  | str. 320
5.1.2.   Odpowiedzialność polityczna  | str. 324
5.1.3.   Instrumenty odpowiedzialności politycznej organów j.s.t.  | str. 330
5.1.4.   Wotum zaufania  | str. 332
5.1.5.   Absolutorium  | str. 338
5.1.6.   Referendum odwoławcze  | str. 342
5.1.7.   Odpowiedzialność wyborcza  | str. 348
5.2.   Odpowiedzialność administracyjnoprawna (organu, funkcjonariusza i osób piastujących funkcje)  | str. 350
5.2.1.   Uwagi wstępne  | str. 350
5.2.2.   Odpowiedzialność organu administracji samorządowej  | str. 357
5.2.3.   Odpowiedzialność administracyjnoprawna funkcjonariusza i osób piastujących funkcje  | str. 362
5.2.4.   Wnioski  | str. 379
5.3.   Odpowiedzialność cywilnoprawna (organu, funkcjonariusza i osób piastujących funkcje)  | str. 382
5.3.1.   Odpowiedzialność odszkodowawcza jako podstawowy typ odpowiedzialności cywilnej organu władzy publicznej  | str. 382
5.3.2.   Regulacja odpowiedzialności za szkody wyrządzone działaniem władzy publicznej  | str. 386
5.3.3.   Podstawy i przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej za niezgodne z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej  | str. 389
5.3.3.1.   Powiązanie prawne regulacji konstytucyjnej z przepisami Kodeksu cywilnego  | str. 389
5.3.3.2.   Wyrządzenie szkody jako okoliczność warunkująca odpowiedzialność władzy publicznej  | str. 394
5.3.3.3.   Zdarzenie niezgodne z prawem i jego powiązanie ze szkodą  | str. 401
5.3.3.4.   Zakres podmiotowy  | str. 406
5.3.4.   Odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego określonego w art. 4171 k.c.  | str. 408
5.3.4.1.   Wyrządzenie szkody przez wydanie aktu normatywnego, prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji  | str. 408
5.3.4.2.   Wyrządzenie szkody przez niewydanie orzeczenia lub decyzji albo aktu normatywnego  | str. 412
5.3.4.3.   Względy słuszności  | str. 415
5.3.5.   Odpowiedzialność majątkowa funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa  | str. 419
5.3.5.1.   Przesłanki regresowej odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych  | str. 419
5.3.5.2.   Procedura dochodzenia odpowiedzialności regresowej  | str. 425
Rozdział 6
Sądowa ochrona samodzielności samorządu terytorialnego  | str. 429
6.1.   Istota samodzielności samorządu terytorialnego jako przedmiotu sądowej ochrony  | str. 432
6.1.1.    Pojęcie samodzielności jednostek samorządu terytorialnego  | str. 432
6.1.2.   Podmiotowość prawna samorządu terytorialnego  | str. 436
6.1.3.   Osobowość prawna samorządu terytorialnego  | str. 442
6.1.4.   Przestrzeń samodzielności samorządu terytorialnego  | str. 446
6.1.5.   Złożoność samodzielności samorządu terytorialnego  | str. 447
6.2.   Istota sądowej ochrony samodzielności samorządu terytorialnego  | str. 455
6.3.   Sądowa ochrona samodzielności samorządu terytorialnego jako gwarancja realizacji jego praw podmiotowych  | str. 457
6.3.1.   Ochrona samodzielności samorządu terytorialnego w postępowaniu przed sądem administracyjnym  | str. 460
6.3.1.1.   Legitymacja do złożenia skargi do sądu administracyjnego na akty nadzoru  | str. 462
6.3.1.2.   Legitymacja do występowania przed sądem administracyjnym w sporach kompetencyjnych i o właściwość  | str. 464
6.3.1.3.   Problem legitymacji do złożenia skargi do sądu administracyjnego na akty lub czynności z zakresu administracji publicznej  | str. 466
6.3.1.4.   Legitymacja w postępowaniu przed sądem administracyjnym „przeciwko” jednostce samorządu terytorialnego  | str. 473
6.3.2.   Legitymacja w postępowaniu przed sądem powszechnym  | str. 474
6.3.3.   Legitymacja w postępowaniu przed sądem karnym  | str. 476
6.3.4.   Legitymacja do uruchomienia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym  | str. 476
6.4.   Sądowa ochrona samodzielności samorządu terytorialnego jako zasada prawa  | str. 483
Rozdział 7
Kontrola instancyjna i samorządowe kolegia odwoławcze  | str. 487
7.1.   Samorządowe kolegia odwoławcze: pojęcie, geneza i kształtowanie się w czasie ich samodzielności ustrojowej i proceduralnej  | str. 492
7.1.1.    Przesłanki, ustrój i organizacja kolegium odwoławczego przy sejmiku samorządowym, a następnie samorządowego kolegium odwoławczego jako prawna konsekwencja samodzielności gminy  | str. 492
7.1.2.   Wyjaśnienie metody prezentacji problemów badawczych  | str. 508
7.1.3.   Pierwszy etap – byt prawny kolegium odwoławczego przy sejmiku samorządowym od wprowadzenia go do porządku prawnego i reaktywacji gminy z dniem 27.05.1990 r. po wejście w życie ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych, tj. do dnia 6.12.1994 r.  | str. 509
7.1.3.1.   Podstawy konstytucyjne samorządu terytorialnego  | str. 509
7.1.3.2.   Decentralizacja i samodzielność gminy  | str. 510
7.1.3.3.   Decentralizacja wobec instytucji jurysdykcji administracyjnej  | str. 512
7.1.3.4.   Samodzielność ustrojowa kolegium odwoławczego przy sejmiku samorządowym  | str. 514
7.1.4.   Drugi etap – od wejścia w życie ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych z dniem 6.12.1994 r. do czasu reformy administracji publicznej 1998/1999 z dniem 1.01.1999 r.  | str. 523
7.1.4.1.   Otoczenie konstytucyjne i ustawowe samorządowych kolegiów odwoławczych  | str. 523
7.1.4.2.   Następstwo prawne. Poszerzenie zakresu orzekania samorządowych kolegiów odwoławczych o sprawy cywilne – wykorzystanie niezależności ustrojowej SKO w kierunku organu quasi-sądowego (trybunału administracyjnego)  | str. 524
7.1.4.3.   Pozostałe regulacje ustrojowe i proceduralne: SKO jako państwowe jednostki budżetowe, organy kolegium, niezależność kolegium jako funkcja niezależności przewodniczącego i niezależności członków kolegium, analiza więzów organizacyjnych SKO z sejmikiem i Prezesem Rady Ministrów, kolegium jako niezależny organ administracji państwowej (ale nie rządowej)  | str. 526
7.1.5.   Trzeci etap – nowelizacja statusu SKO po wprowadzeniu trzystopniowego samorządu terytorialnego do dzisiaj z uwzględnieniem problematyki zmian Kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie dwuinstancyjności postępowania administracyjnego i holistycznego miejsca SKO w systemie administracji publicznej i ewentualnie sądownictwa administracyjnego  | str. 532
7.1.5.1.   Podstawy konstytucyjne, otoczenie prawne i aksjologiczne  | str. 532
7.1.5.2.   Przyczyny i kierunek nowelizacji ustawy o samorządzie terytorialnym. Właściwość miejscowa, rzeczowa i instancyjna SKO. Specyfika samodzielności proceduralnej SKO  | str. 534
7.1.5.3.   Rozwiązania ustrojowo-organizacyjne dotyczące organów i członków SKO. Redefinicja statusu i charakteru prawnego kolegium jako organu administracyjnego  | str. 538
7.1.5.4.   Niezależność SKO wobec nadzoru Prezesa Rady Ministrów – ustawa z 25.11.2004 r. o zmianie ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych  | str. 542
7.1.6.   Podsumowanie  | str. 543
7.2.   Postępowanie przed kolegiami odwoławczymi przy sejmikach samorządowych  | str. 546
7.2.1.   Organizacja i właściwość kolegiów odwoławczych  | str. 546
7.2.2.   Postępowanie przed kolegium odwoławczym  | str. 551
7.3.   Postępowanie przed samorządowymi kolegiami odwoławczymi  | str. 556
7.3.1.   Organizacja samorządowych kolegiów odwoławczych  | str. 556
7.3.2.   Właściwość samorządowych kolegiów odwoławczych  | str. 562
7.3.3.   Właściwość prezesa samorządowego kolegium odwoławczego  | str. 570
7.3.4.   Wyłączenie właściwości samorządowego kolegium odwoławczego i jego prezesa  | str. 574
7.3.5.   Zasady działania samorządowych kolegiów odwoławczych  | str. 577
Rozdział 8
Mediacje administracyjne  | str. 587
8.1.   Istota mediacji administracyjnych w samorządzie terytorialnym  | str. 588
8.2.   Aksjologiczne uwarunkowania mediacji w praktyce działania organów samorządu terytorialnego  | str. 590
8.3.   Zakres mediacji administracyjnych  | str. 594
8.4.   Organ administracji samorządowej jako uczestnik mediacji  | str. 599
8.5.   Mediator w mediacjach administracyjnych  | str. 600
8.6.   Procedura stosowania mediacji administracyjnych  | str. 603
8.7.   Mediacje administracyjne – w kierunku egalitarnej komunikacji  | str. 606
Rozdział 9
Transformacja cyfrowa  | str. 609
9.1.   Wprowadzenie  | str. 613
9.2.   Pojęcie transformacji cyfrowej i jej uwarunkowania prawne  | str. 613
9.2.1.   Pojęcie transformacji cyfrowej  | str. 613
9.2.2.   Regulacja transformacji cyfrowej w Unii Europejskiej  | str. 616
9.3.   Elektroniczne usługi administracji publicznej  | str. 624
9.3.1.   Regulacje prawne usług  | str. 624
9.3.2.   Pojęcie usług i ich rodzaje a zadania publiczne  | str. 627
9.3.3.   Rozwój elektronicznych usług publicznych  | str. 631
9.3.4.   Uwierzytelnienie (usługi zaufania, podpis osobisty, profil zaufany)  | str. 635
9.3.5.   Platformy elektroniczne i portale dostępowe  | str. 639
9.3.6.   Elektroniczne zarządzanie dokumentacją  | str. 643
9.3.7.   Doręczenia elektroniczne  | str. 650
9.3.8.   Rejestry i systemy informacyjne a zadania samorządu terytorialnego (interoperacyjność)  | str. 656
9.3.9.   Dostępność cyfrowa stron internetowych  | str. 659
9.4.   Cyberbezpieczeństwo w jednostkach samorządu terytorialnego  | str. 661
9.4.1.   Samorząd terytorialny wobec cyberzagrożeń  | str. 661
9.4.2.   Cyberbezpieczeństwo i incydenty – uwagi terminologiczne  | str. 668
9.4.3.   Regulacja cyberbezpieczeństwa jednostek samorządu terytorialnego  | str. 673
9.4.4.   Perspektywy  | str. 677
9.5.   Inteligentny rozwój samorządu terytorialnego  | str. 678
9.5.1.   Nowe ujęcie innowacji w jednostkach samorządu terytorialnego  | str. 678
9.5.2.   Strategie, plany i programy rozwoju inteligentnych miast i wsi  | str. 681
9.5.3.   Korzyści i zagrożenia związane z inteligentnym rozwojem jednostek samorządu  | str. 686
Rozdział 10
Kreatywne wykorzystywanie zasobów. Drony, elektromobilność  | str. 689
10.1.    Kreatywność  | str. 691
10.2.    Rozwój w warunkach ograniczonych zasobów  | str. 695
10.3.    Prawna regulacja bezzałogowych statków powietrznych  | str. 699
10.4.    Lotnictwo cywilne i lotnictwo państwowe  | str. 701
10.5.    Drony – zagadnienia terminologiczne  | str. 702
10.6.    Kategorie lotów i klasy bezzałogowych statków powietrznych  | str. 703
10.7.    Loty w kategorii „otwartej”  | str. 706
10.8.    Loty w kategorii „szczególnej”  | str. 707
10.9.    Rejestracja operatorów, wymagane kompetencje pilotów  | str. 711
10.10.  Strefy geograficzne i koncepcja U-space  | str. 713
10.11.   Rozwój elektromobilności i infrastruktury paliw alternatywnych jako obszar kreatywnego zarządzania zasobami w samorządzie  | str. 717
10.12.  Kontekst polityki rozwoju i postulat spójności działań  | str. 720
10.13.  Rola samorządów w realizacji strategicznych celów w obszarze elektromobilności  | str. 724
10.14.  Rozwój infrastruktury ładowania pojazdów niskoemisyjnych  | str. 725
10.15.  Modernizacja floty użytkowanych pojazdów  | str. 728
10.16.  Kompetencje samorządów w zakresie ustanawiania szczególnych zasad użytkowania pojazdów niskoemisyjnych w ruchu drogowym  | str. 736
10.17.  Podsumowanie  | str. 740
Rozdział 11
Wyzwania stojące przed samorządem terytorialnym  | str. 743
11.1.    O potrzebie i przyczynach zmian w samorządzie terytorialnym  | str. 747
11.2.    Wyzwania o charakterze wewnątrzpaństwowym  | str. 749
11.2.1.  Wyzwania demograficzne  | str. 749
11.2.2.  Wyzwania terytorialne  | str. 755
11.2.3.  Wyzwania w zakresie władztwa ustrojowego  | str. 763
11.2.4.  Wyzwania w zakresie władztwa zadaniowego  | str. 767
11.2.5.  Wyzwania w zakresie władztwa finansowego  | str. 770
11.2.6.  Wyzwania w zakresie władztwa personalnego. Profesjonalizacja kadr samorządowych  | str. 771
11.2.7.  Polityzacja samorządu – wyzwanie do usamodzielnienia się samorządu terytorialnego od nadmiernego wpływu partii politycznych  | str. 775
Rozdział 12
Zewnętrzne i wewnętrzne problemy samorządu terytorialnego w świetle aktualnych wyzwań oraz ich możliwe rozwiązania  | str. 783
12.1.    Uwagi wstępne  | str. 786
12.2.    Polityzacja samorządu terytorialnego  | str. 791
12.3.    Kapitał ludzki i przywództwo  | str. 792
12.4.    Funkcje i kompetencje kierownicze  | str. 795
12.5.    Motywacja służby publicznej  | str. 797
12.6.    Transformacja cyfrowa  | str. 799
12.7.    Automatyzacja procesów decyzyjnych  | str. 802
12.8.    Dodatkowe źródła dochodów  | str. 804
12.9.    Zaangażowanie obywatelskie  | str. 805
12.10.  Kultura administracyjna  | str. 810
12.11.   Procesy i procedury administracyjne  | str. 812
12.12.  Zdolność administracyjna  | str. 814
12.13.  Reformy  | str. 816
12.14.  Zmiana organizacyjna  | str. 819
12.15.  Transfer obcych rozwiązań  | str. 822
Rozdział 13
Doktrynalne podstawy samorządu terytorialnego w państwach UE  | str. 825
13.1.    Wprowadzenie  | str. 829
13.2.    Internacjonalizacja prawa  | str. 834
13.3.    Kształtowanie się wspólnej aparatury pojęciowej  | str. 838
13.4.    Modelowe rozwiązania  | str. 840
13.4.1.  Samodzielność samorządu  | str. 841
13.4.2. Reformowanie samorządu  | str. 849
13.4.3. Legitymizacja samorządu  | str. 852
13.5.    Podsumowanie  | str. 855
Podsumowanie  | str. 857
Informacja o Stowarzyszeniu KOPIPOL  | str. 903
Autorzy  | str. 907