\n\nW 3. wydaniu komentarza uwzględniono i poddano wnikliwej analizie wszystkie zmiany normatywne, które miały miejsce w latach 2018-2020 w przepisach Kodeksu karnego, w tym te najnowsze wprowadzone:
ustawą z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw;
ustawą z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 rozszerzającą zakres kryminalizacji wyzysku lichwiarskiego;
ustawą z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19.
\n\nRozwiązania problemów pojawiających się na tle praktycznego stosowania przepisów Kodeksu karnego zostały wsparte argumentacją autorów lub innych uznanych przedstawicieli doktryny prawa karnego oraz poglądami wyrażonymi w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych.
\n\nW książce czytelnik znajdzie syntetyczne omówienie, a jednocześnie wnikliwą wykładnię przepisów Kodeksu karnego, co pozwoli na rozwianie pojawiających się niekiedy trudności i wątpliwości w ich poprawnym rozumieniu i prawidłowym, praktycznym stosowaniu. Zawarte w komentarzu treści są wyrażone przystępnie, co zapewni ich łatwą i dość szybką lekturę.
\n\nAdresaci:\nKomentarz jest przeznaczony przede wszystkim dla praktyków, tj. sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych oraz prawników aplikujących w tych zawodach. Ponadto może być przydatny studentom kierunków prawa i administracji, a w szczególności seminarzystom oraz doktorantom piszącym prace z zakresu prawa karnego.
Wykaz skrótów . 21
Przedmowa . 31
Ustawa z 6.06.1997 r. – Kodeks karny
(tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1444 ze zm.) . 33
Część ogólna
Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej . 37
Art. 1. [Pojęcie przestępstwa] 37
Art. 2. [Przestępstwa skutkowe z zaniechania] 46
Art. 3. [Zasada humanitaryzmu] 51
Art. 4. [Zasady stosowania ustawy karnej] 54
Art. 5. [Zasada terytorialności] 66
Art. 6. [Czas i miejsce popełnienia czynu zabronionego] 68
Art. 7. [Kwalifikacja przestępstw. Zbrodnia i występek] 74
Art. 8. [Zasada ustalania strony podmiotowej] . 75
Art. 9. [Strona podmiotowa czynu. Umyślność i nieumyślność] 77
Art. 10. [Zdolność wiekowa odpowiedzialności karnej] 90
Art. 11. [Jedność czynu. Zbieg przepisów ustawy] 95
Art. 12. [Czyn ciągły] 101
Rozdział II. Formy popełnienia przestępstwa . 110
Art. 13. [Usiłowanie] 111
Art. 14. [Wymiar kary za usiłowanie] . 123
Art. 15. [Czynny żal przy usiłowaniu i jego prawnokarne skutki] . 125
Art. 16. [Przygotowanie i jego karalność] 130
Art. 17. [Bezkarność karalnego przygotowania] 135
Art. 18. [Formy sprawstwa] 137
Art. 19. [Wymiar kary za podżeganie i pomocnictwo] 161
Art. 20. [Niezależność odpowiedzialności osób współdziałających] 162
Art. 21. [Zasada indywidualizacji odpowiedzialności. Odpowiedzialność
współdziałających za przestępstwa indywidualne
co do sprawcy] 163
Art. 22. [Przejaw akcesoryjności odpowiedzialności podżegacza
i pomocnika] . 164
Art. 23. [Czynny żal współdziałającego i jego prawnokarne skutki] . 166
Art. 24. [Odpowiedzialność prowokatora] . 167
Rozdział III. Wyłączenie odpowiedzialności karnej . 169
Art. 25. [Kontratyp obrony koniecznej] 171
Art. 26. [Stan wyższej konieczności. Kolizja obowiązków] 184
Art. 27. [Kontratyp ryzyka nowatorskiego] 193
Art. 28. [Błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu
zabronionego] . 196
Art. 29. [Błąd co do okoliczności wyłączającej odpowiedzialność] . 205
Art. 30. [Błąd co do bezprawności] . 209
Art. 31. [Niepoczytalność, poczytalność ograniczona. Warunki
odpowiedzialności karnej] 212
Rozdział IV. Kary . 221
Art. 32. [Katalog kar] . 222
Art. 33. [Kara grzywny] 226
Art. 34. [Kara ograniczenia wolności. Czas jej trwania i treść] . 233
Art. 35. [Treść kary ograniczenia wolności – rozwinięcie] . 237
Art. 36. (uchylony) 243
Art. 37. [Kara pozbawienia wolności] 243
Art. 37a. [Możliwość stosowania wolnościowych kar zamiennych] 246
Art. 37b. [Możliwość orzekania kary mieszanej (łączonej)] . 250
Art. 38. [Obniżenie albo nadzwyczajne obostrzenie górnej granicy kary] 254
Rozdział V. Środki karne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
Art. 39. [Katalog środków karnych] . 258
Art. 40. [Pozbawienie praw publicznych] . 266
Art. 41. [Zakazy związane z wykonywaniem pracy zarobkowej] 272
Art. 41a. [Zakaz kontaktowania się] 285
Art. 41b. [Zakaz wstępu na imprezę masową] 298
Art. 41c. [Zakaz hazardowy] 312
Art. 42. [Zakaz prowadzenia pojazdów] 319
Art. 43. [Okres obowiązywania środków karnych] 332
Art. 43a. [Świadczenie pieniężne] 335
Art. 43b. [Podanie wyroku do publicznej wiadomości] . 338
Art. 43c. [Obowiązek zawiadomienia właściwego sądu rodzinnego] . 340
Rozdział Va. Przepadek i środki kompensacyjne . 343
Art. 44. [Przepadek narzędzi i przedmiotów pochodzących
z przestępstwa] . 343
Art. 44a. [Przepadek przedsiębiorstwa] . 350
Art. 45. [Przepadek korzyści osiągniętych z przestępstwa] . 358
Art. 45a. [Orzekanie przepadku bez skazywania sprawcy] 367
Art. 46. [Środek kompensacyjny oraz „kompensacyjna” nawiązka] 371
Art. 47. [Nawiązka] . 380
Art. 47a. (uchylony) 384
Art. 48. [Granice nawiązki] . 384
Art. 49–52. (uchylone) 384
Rozdział VI. Zasady wymiaru kary i środków karnych . 385
Art. 53. [Zasady i dyrektywy ogólne wymiaru kary] . 386
Art. 54. [Dyrektywy szczególne wymiaru kary] . 401
Art. 55. [Indywidualizacja wymiaru kary] 404
Art. 56. [Odpowiednie stosowanie] . 405
Art. 57. [Zbieg podstaw do nadzwyczajnego złagodzenia lub obostrzenia
kary] 407
Art. 57a. [Wymiar kary za występek chuligański] . 409
Art. 57b. [Kara orzekana za przestępstwo będące czynem ciągłym] 411
Art. 58. [Wybór rodzaju kary. Prymat kar wolnościowych] . 412
Art. 59. [Samoistne orzekanie innych środków zamiast kary] . 415
Art. 59a. (uchylony) 417
Art. 60. [Nadzwyczajne złagodzenie kary] . 417
Art. 60a. (uchylony) 428
Art. 61. [Odstąpienie od wymierzenia kary] 428
Art. 62. [Określenie rodzaju i typu zakładu karnego oraz systemu
terapeutycznego] 430
Art. 63. [Zaliczenia na poczet kary lub środków karnych] . 431
Rozdział VII. Powrót do przestępstwa . 437
Art. 64. [Recydywa szczególna podstawowa i wielokrotna] . 437
Art. 65. [Stałe źródło dochodu lub działania w zorganizowanej grupie
lub związku przestępczym bądź przestępstwo o charakterze
terrorystycznym] . 447
Rozdział VIII. Środki związane z poddaniem sprawcy próbie . 451
Art. 66. [Warunkowe umorzenie postępowania – przesłanki] . 451
Art. 67. [Okres próby. Dozór. Obowiązki] 457
Art. 68. [Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego] . 462
Art. 69. [Warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary] 465
Art. 70. [Okresy próby] . 472
Art. 71. [Grzywna orzekana w razie zawieszenia kary] . 473
Art. 72. [Obowiązki probacyjne] 476
Art. 73. [Dozór] 487
Art. 74. [Wysłuchanie skazanego przed nałożeniem obowiązków.
Możliwość dokonywania zmian w zakresie obowiązków
i dozoru] 488
Art. 75. [Zarządzenie wykonania zawieszonej kary – obligatoryjne
albo fakultatywne. Możliwość skrócenia kary zarządzonej
do wykonania] 491
Art. 75a. [Zamiana zawieszonej kary pozbawienia wolności na karę
ograniczenia wolności albo grzywnę zamiast zarządzenia
jej wykonania. Obowiązek uchylenia zamiany i zarządzenie
wykonania kary pozbawienia wolności. Zaliczanie dotychczas
wykonanej kary] 496
Art. 76. [Zatarcie skazania przy warunkowym zawieszeniu wykonania
kary] 500
Art. 77. [Warunkowe przedterminowe zwolnienie – przesłanki materialne.
Wyznaczenie surowszych ograniczeń warunkowego
zwolnienia] 501
Art. 78. [Przesłanki formalne] 508
Art. 79. [Przesłanki formalne przy odbywaniu dwóch lub więcej kar
niepodlegających łączeniu] . 510
Art. 80. [Okresy próby] . 511
Art. 81. [Ponowne warunkowe zwolnienie] . 514
Art. 82. [Uznanie kary za odbytą. Zaliczanie odbytej kary na poczet kary
łącznej] 515
Art. 83. [Możliwość zwolnienia od reszty kary ograniczenia wolności] 516
Art. 84. [Możliwość skrócenia okresu wykonywania środków karnych] 519
Art. 84a. (uchylony) 523
Rozdział IX. Zbieg przestępstw oraz łączenie kar i środków karnych . 524
Art. 85. [Warunki orzekania kary łącznej] 524
Art. 85a. [Okoliczności uwzględniane przy orzekaniu kary łącznej] 528
Art. 86. [Kara łączna. Wymiar] . 530
Art. 87. [Łączenie kary pozbawienia wolności z ograniczeniem
wolności] . 534
Art. 88. [Kara łączna 25 lat lub dożywotniego pozbawienia wolności] 535
Art. 89. [Warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej] 537
Art. 89a. [Warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej.
Dopuszczalność orzeczenia grzywny. Okres próby] . 539
Art. 90. [Środki karne i środki zabezpieczające oraz ich łączenie] . 542
Art. 91. [Ciąg przestępstw] 545
Art. 91a. [Wyrok łączny] 553
Art. 92–92a. (uchylone) 553
Rozdział X. Środki zabezpieczające . 554
Art. 93. (uchylony) 554
Art. 93a. [Środki zabezpieczające – katalog] . 554
Art. 93b. [Orzekanie środków zabezpieczających] . 558
Art. 93c. [Podmiotowy zakres stosowania] . 563
Art. 93d. [Czas orzekania i stosowania środków zabezpieczających] 568
Art. 93e. [Obowiązek poddania się nieprzerwanej kontroli] . 572
Art. 93f. [Obowiązki sprawcy związane z orzeczoną terapią] 573
Art. 93g. [Przesłanki orzekania umieszczenia w zakładzie
psychiatrycznym] . 575
Art. 94–98. (uchylone) . 579
Art. 99. [Orzekanie zakazów lub nakazów jako środka
zabezpieczającego] . 579
Art. 100. (uchylony) 581
Rozdział XI. Przedawnienie . 582
Art. 101. [Przedawnienie karalności] 582
Art. 102. [Przedłużenie terminów przedawnienia] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588
Art. 103. [Przedawnienie wykonania orzeczonej kary] 590
Art. 104. [Spoczywanie terminu przedawnienia] . 592
Art. 105. [Wyłączenie przedawnienia] . 593
Rozdział XII. Zatarcie skazania . 596
Art. 106. [Istota zatarcia skazania i jego skutki] 596
Art. 106a. [Wyłączenie spod zatarcia skazania] . 598
Art. 107. [Terminy wymagane do zatarcia skazania] . 599
Art. 107a. (uchylony) 601
Art. 108. [Zatarcie dwóch lub więcej skazań] 601
Rozdział XIII. Odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą . 603
Art. 109. [Odpowiedzialność obywatela polskiego] 603
Art. 110. [Odpowiedzialność cudzoziemca] . 606
Art. 111. [Warunek uznawania czynu za przestępstwo w miejscu
jego popełnienia] 608
Art. 112. [Bezwarunkowe stosowanie ustawy polskiej] . 610
Art. 113. [Zasada represji wszechświatowej] . 612
Art. 114. [Ukaranie za granicą a polska jurysdykcja] . 616
Art. 114a. [Zasada wzajemnego uznawania orzeczeń skazujących
w ramach UE] 625
Rozdział XIV. Objaśnienie wyrażeń ustawowych . 627
Art. 115. § 1. [Definicja czynu zabronionego] . 627
Art. 115. § 2. [Mierniki stopnia społecznej szkodliwości czynu] . 628
Art. 115. § 3. [Podobieństwo przestępstw – kryteria] . 633
Art. 115. § 4. [Korzyść majątkowa lub osobista odnoszona z czynu
zabronionego] . 635
Art. 115. § 5–7. [Definicja mienia znacznej oraz wielkiej wartości; szkody
znacznej oraz w wielkich rozmiarach] 637
Art. 115. § 7a. [Szkoda w wielkich rozmiarach] . 640
Art. 115. § 8. (uchylony) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 640
Art. 115. § 9. [Zakres pojęcia rzeczy ruchomej lub przedmiotu] . 640
Art. 115. § 9a. [Wykładnia pojęcia szczególnej zuchwałości] 642
Art. 115. § 10. [Definicja młodocianego sprawcy] . 645
Art. 115. § 11. [Krąg osób najbliższych] . 646
Art. 115. § 12. [Zakres znaczeniowy groźby bezprawnej] . 649
Art. 115. § 13. [Krąg osób o prawnokarnym statusie funkcjonariusza
publicznego] . 650
Art. 115. § 14. [Pojęcie dokumentu] 657
Art. 115. § 14a. [Pojęcie faktury] . 659
Art. 115. § 15. [Prawnokarne rozumienie statku wodnego] 661
Art. 115. § 16. [Pojęcie stanu nietrzeźwości i jego probierze] 661
Art. 115. § 17. [Pojęcie żołnierza] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663
Art. 115. § 18. [Pojęcie rozkazu] 664
Art. 115. § 19. [Zakres pojęcia osoby pełniącej funkcję publiczną] . 664
Art. 115. § 20. [Definicja przestępstwa o charakterze terrorystycznym] . 667
Art. 115. § 21. [Chuligański charakter występku] 670
Art. 115. § 22. [Pojęcie handlu ludźmi] . 673
Art. 115. § 22a. [Pojęcie adopcji] . 678
Art. 115. § 23. [Pojęcie niewolnictwa] . 678
Art. 115. § 24. [Rozmiar działalności przedsiębiorstwa] 679
Rozdział XV. Stosunek do ustaw szczególnych . 680
Art. 116. [Zakres stosowania przepisów części ogólnej Kodeksu
karnego] 680
CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA
Rozdział XVI. Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości
oraz przestępstwa wojenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687
Art. 117. [Wojna napastnicza] . 688
Art. 118. [Eksterminacja] 690
Art. 118a. [Zbrodnie przeciwko ludzkości] 693
Art. 119. [Dyskryminacja] . 700
Art. 120. [Stosowanie środków masowej zagłady] 702
Art. 121. [Wytwarzanie, gromadzenie zakazanych środków
lub obrót nimi] 703
Art. 122. [Niedopuszczalne sposoby lub środki walki] 706
Art. 123. [Zamach na życie lub zdrowie jeńców wojennych lub ludności
cywilnej] 708
Art. 124. [Przestępne naruszenie prawa międzynarodowego] 711
Art. 125. [Uszkadzanie i zabieranie dóbr kultury] 712
Art. 126. [Bezprawne używanie znaków] . 714
Art. 126a. [Publiczne nawoływanie do przestępstw przeciwko pokojowi,
ludzkości oraz przestępstw wojennych lub pochwalanie ich] 715
Art. 126b. [Odpowiedzialność osób niedopełniających obowiązku należytej
kontroli] . 716
Art. 126c. [Karalność przygotowania] . 718
Rozdział XVII. Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej . 720
Art. 127. [Zamach stanu] . 720
Art. 128. [Zamach na konstytucyjny organ RP] . 723
Art. 129. [Nadużycie zaufania w stosunkach z zagranicą] 726
Art. 130. [Szpiegostwo] 727
Art. 131. [Klauzula niekaralności] 732
Art. 132. [Dezinformacja wywiadowcza] . 734
Art. 132a. (utracił moc) 736
Art. 133. [Znieważenie Narodu lub Państwa Polskiego] 736
Art. 134. [Zamach na życie Prezydenta RP] . 737
Art. 135. [Czynna napaść lub znieważenie Prezydenta RP] . 737
Art. 136. [Czynna napaść lub znieważenie przedstawiciela obcego
państwa] . 740
Art. 137. [Publiczne znieważenie znaku lub symbolu państwowego] . 742
Art. 138. [Zasada wzajemności] . 744
Art. 139. [Przepadek przedmiotów] . 745
Rozdział XVIII. Przestępstwa przeciwko obronności . 746
Art. 140. [Zamach na jednostkę Sił Zbrojnych RP] . 749
Art. 141. [Podjęcie służby w obcym wojsku] . 757
Art. 142. [Zaciąg do wojska obcego] . 764
Art. 143. [Samouszkodzenie i inne podstępne zabiegi w celu zwolnienia
od służby wojskowej] 768
Art. 144. [Uchylanie się od odbywania służby wojskowej] 774
Art. 145. [Uchylanie się od pełnienia służby zastępczej] . 779
Art. 146. [Dobrowolny powrót] . 783
Art. 147. [Niezdolność do pełnienia służby] 784
Rozdział XIX. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu . 785
Art. 148. [Zabójstwo] . 785
Art. 149. [Dzieciobójstwo] . 805
Art. 150. [Zabójstwo eutanatyczne] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 809
Art. 151. [Namowa do samobójstwa lub pomoc w nim] 813
Art. 152. [Przerwanie ciąży za zgodą kobiety] . 816
Art. 153. [Przerwanie ciąży bez zgody kobiety ciężarnej] . 823
Art. 154. [Śmierć kobiety ciężarnej] . 825
Art. 155. [Nieumyślne spowodowanie śmierci] 826
Art. 156. [Ciężki uszczerbek na zdrowiu] . 828
Art. 157. [Średnie i lekkie uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia] . 835
Art. 157a. [Uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia w okresie
prenatalnym] . 838
Art. 158. [Udział w bójce lub pobiciu] . 841
Art. 159. [Bójka lub pobicie z użyciem niebezpiecznego przedmiotu] 848
Art. 160. [Narażenie życia albo zdrowia na niebezpieczeństwo] 854
Art. 161. [Narażenie na zarażenie] . 862
Art. 162. [Nieudzielenie pomocy] 866
Rozdział XX. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu . 869
Art. 163. [Sprowadzenie katastrofy] 870
Art. 164. [Sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy] 876
Art. 165. [Sprowadzenie niebezpieczeństwa powszechnego] . 877
Art. 165a. [Finansowanie terroryzmu] . 882
Art. 166. [Przejęcie kontroli nad statkiem wodnym lub powietrznym] . 886
Art. 167. [Umieszczenie niebezpiecznej substancji lub urządzenia
na statku] 887
Art. 168. [Karalność przygotowania] . 888
Art. 169. [Czynny żal] . 888
Art. 170. [Rozbójnictwo morskie] 889
Art. 171. [Wytwarzanie substancji niebezpiecznych lub obrót nimi] 890
Art. 172. [Przeszkadzanie akcji ratowniczej] 893
Rozdział XXI. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji . 894
Art. 173. [Katastrofa w komunikacji] . 894
Art. 174. [Sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy] 899
Art. 175. [Przygotowanie do spowodowania katastrofy] 902
Art. 176. [Czynny żal przy sprowadzeniu katastrofy] 903
Art. 177. [Spowodowanie wypadku w komunikacji] . 904
Art. 178. [Zaostrzenie karalności wobec sprawcy katastrofy
lub wypadku] 909
Art. 178a. [Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem
środka odurzającego] 912
Art. 178b. [Niezatrzymanie pojazdu na wezwanie] . 916
Art. 179. [Dopuszczenie do ruchu niebezpiecznego pojazdu] . 918
Art. 180. [Zapewnienie bezpieczeństwa ruchu pojazdów
mechanicznych] . 919
Art. 180a. [Konsekwencje prowadzenia pojazdu mechanicznego
mimo decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia
do kierowania pojazdami] 920
Rozdział XXII. Przestępstwa przeciwko środowisku . 923
Art. 181. [Powodowanie zniszczeń w przyrodzie] . 923
Art. 182. [Zanieczyszczenie środowiska w znacznych rozmiarach] . 927
Art. 183. [Nieodpowiednie postępowanie z odpadami] 930
Art. 184. [Nieodpowiednie postępowanie z materiałem
promieniotwórczym] . 933
Art. 185. [Kwalifikowane typy przestępstw] 934
Art. 186. [Brak dbałości o urządzenia ochronne] 935
Art. 187. [Niszczenie lub uszkadzanie chronionych terenów
lub obiektów] 937
Art. 188. [Działalność zagrażająca środowisku] . 938
Rozdział XXIII. Przestępstwa przeciwko wolności . 940
Art. 189. [Bezprawne pozbawienie wolności] 940
Art. 189a. [Handel ludźmi] . 944
Art. 190. [Groźba karalna] 946
Art. 190a. [Stalking – uporczywe nękanie] 949
Art. 191. [Zmuszanie do określonego zachowania] . 954
Art. 191a. [Wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności
seksualnej] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 959
Art. 192. [Zabieg leczniczy bez zgody pacjenta] . 963
Art. 193. [Zakłócenie miru domowego] . 966
Rozdział XXIV. Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania . 970
Art. 194. [Dyskryminacja wyznaniowa] 971
Art. 195. [Złośliwe przeszkadzanie w wykonywaniu aktów religijnych] 973
Art. 196. [Obraza uczuć religijnych] . 976
Rozdział XXV. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej
i obyczajności . 979
Art. 197. [Zgwałcenie] 980
Art. 198. [Seksualne wykorzystanie niepoczytalności lub bezradności] 992
Art. 199. [Seksualne wykorzystanie zależności] . 995
Art. 200. [Seksualne wykorzystanie małoletniego] 1001
Art. 200a. [Nawiązywanie kontaktu z małoletnim w celu seksualnego
wykorzystania] 1009
Art. 200b. [Propagowanie zachowań o charakterze pedofilskim] . 1014
Art. 201. [Kazirodztwo] 1016
Art. 202. [Publiczne prezentowanie treści pornograficznych] . 1018
Art. 203. [Zmuszenie do uprawiania prostytucji] 1025
Art. 204. [Stręczycielstwo, sutenerstwo i kuplerstwo] 1027
Art. 205. (uchylony) 1032
Rozdział XXVI. Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece . 1033
Art. 206. [Przestępstwo bigamii] . 1033
Art. 207. [Znęcanie się] 1035
Art. 208. [Rozpijanie małoletniego] . 1040
Art. 209. [Uchylanie się od alimentacji] . 1042
Art. 210. [Porzucenie małoletniego lub osoby nieporadnej] . 1048
Art. 211. [Uprowadzenie małoletniego lub osoby nieporadnej] 1050
Art. 211a. [Organizowanie adopcji dzieci] . 1052
Rozdział XXVII. Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej . 1055
Art. 212. [Zniesławienie] 1056
Art. 213. [Wyłączenie bezprawności zniesławienia] 1064
Art. 214. [Zniewaga ze względu na formę zarzutu] 1070
Art. 215. [Ogłoszenie wyroku w sprawach o zniesławienie] . 1071
Art. 216. [Zniewaga] 1073
Art. 217. [Nietykalność cielesna] 1077
Art. 217a. [Naruszenie nietykalności cielesnej w związku z interwencją] . 1081
Rozdział XXVIII. Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących
pracę zarobkową . 1083
Art. 218. [Naruszenie praw pracownika] . 1084
Art. 218a. [Powierzanie wykonywania pracy w handlu wbrew zakazowi] . 1089
Art. 219. [Niezgłoszenie danych dotyczących ubezpieczenia
społecznego] . 1093
Art. 220. [Niedopełnienie obowiązków z zakresu bezpieczeństwa i higieny
pracy] 1094
Art. 221. [Niezawiadomienie o wypadku przy pracy] 1098
Rozdział XXIX. Przestępstwa przeciwko działalności instytucji
państwowych oraz samorządu terytorialnego . 1106
Art. 222. [Naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza] 1106
Art. 223. [Czynna napaść na funkcjonariusza publicznego] 1109
Art. 224. [Wywieranie wpływu na czynności urzędowe] 1112
Art. 224a. [Fałszywy alarm] . 1114
Art. 224b. [Nawiązka i świadczenie pieniężne w razie skazania
za przestępstwo z art. 224a] 1115
Art. 225. [Udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzania kontroli
w zakresie ochrony środowiska i inspekcji pracy] 1116
Art. 226. [Znieważenie funkcjonariusza publicznego] . 1117
Art. 227. [Przywłaszczenie funkcji funkcjonariusza publicznego] 1119
Art. 228. [Łapownictwo bierne] . 1120
Art. 229. [Łapownictwo czynne] 1124
Art. 230. [Podejmowanie się płatnej protekcji] 1126
Art. 230a. [Nakłanianie do płatnej protekcji] . 1128
Art. 231. [Przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków
przez funkcjonariusza publicznego] 1129
Art. 231a. [Rozszerzenie ochrony funkcjonariusza publicznego] . 1133
Art. 231b. [Rozszerzenie ochrony na osoby niebędące funkcjonariuszami
publicznymi] 1133
Rozdział XXX. Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości . 1135
Art. 232. [Wymuszanie czynności sądu] 1136
Art. 233. [Fałszywe zeznania] . 1138
Art. 234. [Fałszywe oskarżenia] . 1146
Art. 235. [Tworzenie fałszywych dowodów w celu podjęcia ścigania
o przestępstwo] 1149
Art. 236. [Zatajenie dowodów niewinności osoby podejrzanej] . 1152
Art. 237. [Złagodzona odpowiedzialność lub odstąpienie od karalności] . 1154
Art. 238. [Fałszywe zawiadomienie o przestępstwie] 1155
Art. 239. [Poplecznictwo. Utrudnianie lub udaremnianie postępowania] . 1158
Art. 240. [Karalne niezawiadomienie o przestępstwie] . 1162
Art. 241. [Naruszenie tajemnicy postępowania przygotowawczego
lub rozprawy] 1167
Art. 242. [Bezprawne samouwolnienie] . 1170
Art. 243. [Uwolnienie osoby pozbawionej wolności] . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1176
Art. 244. [Niestosowanie się do orzeczonych środków karnych] . 1177
Art. 244a. [Niestosowanie się do zakazu wstępu lub nakazu osobistego
stawiennictwa] 1180
Art. 244b. [Niestosowanie się do obowiązków związanych z orzeczonym
środkiem zabezpieczającym] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1182
Art. 245. [Przemoc wobec stron postępowania] . 1184
Art. 246. [Wymuszanie zeznań przez funkcjonariusza publicznego] . 1188
Art. 247. [Znęcanie się nad osobą pozbawioną wolności] 1190
Art. 247a. [Czyny popełnione w związku z postępowaniem
przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym] . 1192
Rozdział XXXI. Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum . 1194
Art. 248. [Naruszenia przy przebiegu wyborów] . 1194
Art. 249. [Zakłócenie przebiegu wyborów] . 1197
Art. 250. [Bezprawne naruszenie swobody głosowania] . 1199
Art. 250a. [Łapownictwo wyborcze] 1201
Art. 251. [Naruszenie tajności głosowania] . 1203
Rozdział XXXII. Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu . 1206
Art. 252. [Wzięcie zakładnika] 1206
Art. 253. (uchylony) 1208
Art. 254. [Udział w zbiegowisku] . 1208
Art. 254a. [Zakłócenie działania urządzeń użyteczności publicznej] . 1209
Art. 255. [Publiczne nawoływanie do popełnienia przestępstwa
lub jego pochwalanie] 1211
Art. 255a. [Rozpowszechnianie treści mogących ułatwić popełnienie
przestępstwa o charakterze terrorystycznym] 1212
Art. 256. [Propagowanie ideologii totalitarnej] . 1214
Art. 257. [Publiczne znieważanie lub naruszenie nietykalności ze względu
na przynależność narodową, etniczną, rasową, wyznaniową
lub z powodu bezwyznaniowości] . 1216
Art. 258. [Udział w zorganizowanej grupie lub związku mającym na celu
popełnienie przestępstwa] 1217
Art. 259. [Czynny żal] . 1220
Art. 259a. [Przekroczenie granicy RP w celu popełnienia przestępstwa
o charakterze terrorystycznym] 1221
Art. 259b. [Nadzwyczajne złagodzenie kary] . 1222
Art. 260. [Udaremnianie zebrania, zgromadzenia lub pochodu] . 1223
Art. 261. [Znieważenie pomnika lub miejsca] 1224
Art. 262. [Znieważenie zwłok] . 1225
Art. 263. [Nielegalny obrót bronią palną] 1226
Art. 264. [Nielegalne przekroczenie granicy RP] 1229
Art. 264a. [Umożliwianie lub ułatwianie nielegalnego pobytu] 1231
Rozdział XXXIII. Przestępstwa przeciwko ochronie informacji . 1233
Art. 265. [Ujawnienie prawnie chronionej informacji] . 1233
Art. 266. [Ujawnienie tajemnicy] 1237
Art. 267. [Naruszenie tajemnicy komunikowania się] 1239
Art. 268. [Niszczenie zapisu informacji] . 1245
Art. 268a. [Wpływanie na przetwarzanie informacji] 1247
Art. 269. [Niszczenie informacji o szczególnym znaczeniu] . 1248
Art. 269a. [Zakłócenie pracy systemu informatycznego lub sieci
teleinformatycznej] . 1250
Art. 269b. [Tworzenie narzędzi hakerskich lub obrót nimi] . 1251
Art. 269c. [Ustawowe darowanie kary] . 1253
Rozdział XXXIV. Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów . 1255
Art. 270. [Fałsz materialny dokumentu] . 1255
Art. 270a. [Fałsz materialny faktury] 1261
Art. 271. [Fałsz intelektualny dokumentu] . 1264
Art. 271a. [Fałsz intelektualny faktury] 1267
Art. 272. [Wyłudzenie poświadczenia nieprawdy] . 1269
Art. 273. [Użycie dokumentu poświadczającego nieprawdę] 1270
Art. 274. [Zbycie dokumentu stwierdzającego tożsamość] . 1271
Art. 275. [Rozporządzenie cudzym dokumentem stwierdzającym
tożsamość lub prawa majątkowe] 1273
Art. 276. [Niszczenie dokumentów] . 1276
Art. 277. [Niszczenie znaków granicznych] 1278
Art. 277a. [Fałsz faktury na znaczną kwotę] . 1279
Art. 277b. [Wysokość grzywny] . 1279
Art. 277c. [Nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpienie od wymierzenia
kary] 1280
Art. 277d. [Nadzwyczajne złagodzenie kary] . 1281
Rozdział XXXV. Przestępstwa przeciwko mieniu . 1283
Art. 278. [Kradzież] 1283
Art. 278a. [Kradzież szczególnie zuchwała] . 1290
Art. 279. [Kradzież z włamaniem] 1291
Art. 280. [Rozbój] . 1293
Art. 281. [Kradzież rozbójnicza] . 1308
Art. 282. [Wymuszenie rozbójnicze] 1311
Art. 283. [Wypadek mniejszej wagi] 1315
Art. 284. [Przywłaszczenie] 1316
Art. 285. [Uruchomienie impulsów telefonicznych] . 1320
Art. 286. [Oszustwo] 1323
Art. 287. [Oszustwo komputerowe] . 1326
Art. 288. [Zniszczenie mienia] 1328
Art. 289. [Zabór pojazdu w celu krótkotrwałego użycia] 1331
Art. 290. [Kradzież drzewa z lasu] . 1333
Art. 291. [Paserstwo umyślne] . 1335
Art. 292. [Paserstwo nieumyślne] 1341
Art. 293. [Paserstwo programu komputerowego] . 1342
Art. 294. [Obostrzenie odpowiedzialności] 1344
Art. 295. [Nadzwyczajne złagodzenie kary. Odstąpienie od ukarania] 1346
Rozdział XXXVI. Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu
i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym . 1348
Art. 296. [Wyrządzenie szkody w obrocie gospodarczym] 1349
Art. 296a. [Łapownictwo na stanowisku kierowniczym] . 1358
Art. 296b. (uchylony) 1363
Art. 297. [Oszustwo kredytowe] 1363
Art. 298. [Wyłudzenie odszkodowania] . 1375
Art. 299. [Pranie pieniędzy] 1379
Art. 300. [Udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela] 1388
Art. 301. [Pokrzywdzenie wierzyciela, bankructwo] 1398
Art. 302. [Uprzywilejowanie wierzycieli, łapownictwo w postępowaniu
upadłościowym lub restrukturyzacyjnym] 1402
Art. 303. [Nierzetelna dokumentacja gospodarcza] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1405
Art. 304. [Karalna lichwa, żądanie nadmiernych korzyści za korzystanie
z udzielonego kapitału] 1408
Art. 305. [Zakłócenie przetargu publicznego] . 1412
Art. 306. [Fałszowanie znaków identyfikacyjnych] 1415
Art. 306a. [Ingerencja w drogomierz pojazdu mechanicznego] 1416
Art. 307. [Nadzwyczajne złagodzenie kary, odstąpienie
od jej wymierzenia] . 1418
Art. 308. [Odpowiedzialność karna reprezentanta dłużnika
lub wierzyciela] . 1419
Art. 309. [Obostrzenie kary grzywny] 1419
Rozdział XXXVII. Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi
i papierami wartościowymi . 1420
Art. 310. [Fałszowanie pieniędzy, innych środków płatniczych
oraz papierów wartościowych] . 1420
Art. 311. [Oszustwo kapitałowe] . 1425
Art. 312. [Wprowadzenie do obiegu fałszywych pieniędzy, innych środków
płatniczych oraz papierów wartościowych] 1426
Art. 313. [Fałszowanie urzędowych znaków wartościowych] 1427
Art. 314. [Fałszowanie znaku urzędowego] . 1427
Art. 315. [Fałszowanie zalegalizowanego narzędzia pomiarowego
lub probierczego] 1428
Art. 316. [Przepadek sfałszowanych pieniędzy, dokumentów, znaków
i przedmiotów służących do popełnienia przestępstw
z rozdziału XXXVII k.k.] 1429
CZĘŚĆ WOJSKOWA
Rozdział XXXVIII. Przepisy ogólne dotyczące żołnierzy . 1433
Art. 317. [Stosowanie ustawy do żołnierzy] 1434
Art. 318. [Rozkaz wojskowy] 1438
Art. 319. [Ostateczna potrzeba] . 1445
Art. 320. [Odpowiedzialność karna sprawcy niezdolnego do służby
wojskowej] 1448
Art. 321. [Przekazanie małoletniego sprawcy dowódcy] . 1450
Art. 322. [Areszt wojskowy] . 1451
Art. 323. [Odbywanie kary ograniczenia wolności przez żołnierzy] 1455
Art. 324. [Środki karne – katalog] 1458
Art. 325. (uchylony) 1459
Art. 326. [Wydalenie z zawodowej służby wojskowej] 1459
Art. 327. [Degradacja] 1462
Art. 328. [Degradacja – możliwość orzeczenia] . 1464
Art. 329. [Zamienna kara aresztu] . 1465
Art. 330. [Zamienna kara ograniczenia wolności] . 1466
Art. 331. [Odstąpienie od wymierzenia kary] 1467
Art. 332. [Zbieg przestępstw] 1469
Art. 333. [Warunkowe umorzenie postępowania] . 1470
Art. 334. [Obowiązki podczas okresu próby, dozór] 1471
Art. 335. [Zawieszenie wykonania kary] 1473
Art. 336. [Odroczenie wykonania kary, zwolnienie z odbycia kary] 1474
Art. 337. [Zatarcie skazania] 1480
Rozdział XXXIX. Przestępstwa przeciwko obowiązkowi pełnienia służby
wojskowej . 1482
Art. 338. [Samowolne opuszczenie jednostki wojskowej] . 1483
Art. 339. [Dezercja] 1487
Art. 340. [Dobrowolny powrót] . 1492
Art. 341. [Odmowa pełnienia służby wojskowej] 1493
Art. 342. [Samouszkodzenie] 1495
Rozdział XL. Przestępstwa przeciwko zasadom dyscypliny wojskowej . 1498
Art. 343. [Niewykonanie rozkazu] 1499
Art. 344. [Usprawiedliwione niewykonanie rozkazu] . 1502
Art. 345. [Czynna napaść na przełożonego] 1503
Art. 346. [Przemoc lub groźba bezprawna wobec przełożonego] 1506
Art. 347. [Znieważenie przełożonego] . 1508
Art. 348. [Odpowiednie stosowanie przepisów wobec innych żołnierzy] . 1511
Art. 349. [Odpowiednie stosowanie przepisów wobec żołnierzy państw
sprzymierzonych] 1512
Rozdział XLI. Przestępstwa przeciwko zasadom postępowania
z podwładnymi . 1514
Art. 350. [Poniżenie, znieważenie podwładnego] 1514
Art. 351. [Naruszenie nietykalności cielesnej podwładnego] 1517
Art. 352. [Fizyczne lub psychiczne znęcanie się nad podwładnym] 1518
Art. 353. [Odpowiednie stosowanie przepisów] 1522
Rozdział XLII. Przestępstwa przeciwko zasadom obchodzenia się
z uzbrojeniem i uzbrojonym sprzętem wojskowym . 1523
Art. 354. [Nieostrożne posługiwanie się bronią] . 1524
Art. 355. [Wypadek komunikacyjny] 1533
Rozdział XLIII. Przestępstwa przeciwko zasadom pełnienia służby . 1536
Art. 356. [Naruszenie regulaminu] . 1536
Art. 357. [Stan nietrzeźwości lub odurzenia w służbie] . . . . . . . . . . . . . . . . 1540
Rozdział XLIV. Przestępstwa przeciwko mieniu wojskowemu . 1544
Art. 358. [Samowolne dysponowanie mieniem wojskowym] 1544
Art. 359. [Utrata mienia wojskowego] . 1547
Art. 360. [Niszczenie mienia wojskowego] 1548
Art. 361. [Użycie statku] . 1550
Art. 362. [Użycie pojazdu] 1552
Art. 363. [Rozporządzanie przedmiotem wyposażenia] 1555
Bibliografia . 1557
O autorach . 1583
