Komentarz zawiera obszerną i szczegółową analizę przepisów dotyczących postępowania administracyjnego: jurysdykcyjnego (ogólnego), w sprawach skarg i wniosków, wydawania zaświadczeń oraz rozstrzygania sporów o właściwość w obrębie administracji publicznej, jak też w przedmiocie administracyjnych kar pieniężnych i europejskiej współpracy administracyjnej. W swoich rozważaniach autorzy odnoszą się nie tylko do dorobku orzecznictwa sądowego i ustaleń doktryny, lecz także – w niezbędnym zakresie – do materiałów z prac legislacyjnych, doświadczeń praktyki i rozwiązań przyjętych w innych systemach prawnych. Koncentrują się na zagadnieniach budzących najwięcej kontrowersji i skłaniających do dyskusji, w tym wprowadzonych niedawno do Kodeksu postępowania administracyjnego konstrukcji: ponaglenia kierowanego do organu administracji, milczącego załatwienia sprawy, mediacji, trybu uproszczonego, posiedzenia w trybie współdziałania czy dualnego reżimu postępowania wyjaśniającego prowadzonego w wyniku wniesienia odwołania.
Autorzy starali się wyeksponować zależności występujące między poszczególnymi instytucjami unormowanymi w Kodeksie oraz ich związki z prawem materialnym. Zaprezentowana wykładnia przepisów kodeksowych uwzględnia nie tylko ich cel i sposób, w jaki zostały one sformułowane (kontekst językowy), lecz także relacje z innymi przepisami prawa, a zwłaszcza z postanowieniami rangi konstytucyjnej.
Komentarz uwzględnia zarówno znaczące zmiany Kodeksu postępowania administracyjnego wprowadzone nowelą z 7.04.2017 r., jak i późniejsze nowelizacje tego aktu, m.in. modyfikacje jego przepisów wynikające z ustaw z 5.07.2018 r., odpowiednio: 1) o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw, 2) o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, a ponadto z ustawy z 6.12.2018 r. o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw.
Autorzy komentarza są pracownikami Katedry Postępowania Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, sędziami sądów administracyjnych, autorami monografii, artykułów i glos do orzeczeń sądowych, a także ekspertyz i opinii sporządzonych dla instytucji publicznych. Byli członkami działającego w latach 2012–2016 zespołu eksperckiego do spraw przygotowania projektu reformy prawa o postępowaniu administracyjnym.
Adresaci:
Komentarz jest przeznaczony przede wszystkim dla pracowników administracji publicznej (rządowej i samorządowej), sędziów sądów administracyjnych i powszechnych, adwokatów, radców prawnych i prokuratorów. Będzie przydatny także aplikantom zawodów prawniczych, studentom i osobom załatwiającym sprawy w urzędach. Powinien również stanowić ważne źródło wiedzy dla środowiska naukowego, a zwłaszcza tej części doktryny, która zajmuje się problematyką prawa i postępowania administracyjnego.
Wykaz skrótów 17
Wstęp 27
Ustawa z 14.06.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm.) 29
Dział I. Przepisy ogólne 31
Rozdział 1. Zakres obowiązywania 31
Art. 1. [Przedmiot unormowania] 34
Art. 2. [Postępowanie w sprawie skarg i wniosków] 44
Art. 3. [Uprawnienia wynikające z immunitetów dyplomatycznych i konsularnych] 47
Art. 4. [Stosunek do przysługujących niektórym osobom przywilejów i immunitetów] 53
Art. 5. [Definicje legalne] 54
Rozdział 2. Zasady ogólne 57
Art. 6. [Zasada legalności działania] 65
Art. 7. [Zasady prawdy obiektywnej, ochrony interesu społecznego i słusznego interesu obywateli] 71
Art. 7a. [Zasada rozstrzygania wątpliwości co do prawa na korzyść strony] 82
Art. 7b. [Zasada współdziałania organów administracji publicznej] 88
Art. 8. [Zasady bezstronności, równego traktowania, proporcjonalności i konsekwencji] 91
Art. 9. [Zasada informowania stron i pozostałych uczestników postępowania] 103
Art. 10. [Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu] 107
Art. 11. [Zasada przekonywania] 113
Art. 12. [Zasada szybkości i ograniczonego formalizmu] 115
Art. 13. [Zasada koncyliacyjności] 119
Art. 14. [Zasada załatwiania spraw w formie pisemnej lub dokumentu elektronicznego i odstępstwa od niej] 124
Art. 14a. [Zasada umożliwiania dokonywania ocen działalności urzędów organów administracji publicznej] 127
Art. 15. [Zasada dwuinstancyjności] 127
Art. 16. [Zasady względnej trwałości decyzji administracyjnej i sądowej kontroli aktów administracyjnych. Pojęcie decyzji prawomocnej] 140
Rozdział 3. Organy wyższego stopnia i organy naczelne 147
Art. 17. [Organy wyższego stopnia] 151
Art. 18. [Organy naczelne] 160
Rozdział 4. Właściwość organów 164
Art. 19. [Obowiązek przestrzegania właściwości ustawowej z urzędu] 165
Art. 20. [Zasady ustalania właściwości rzeczowej] 168
Art. 21. [Zasady ustalania właściwości miejscowej] 172
Art. 22. [Spory o właściwość i spory kompetencyjne] 177
Art. 23. [Podejmowanie czynności niecierpiących zwłoki] 187
Rozdział 5. Wyłączenie pracownika oraz organu 188
Art. 24. [Wyłączenie pracownika organu administracji publicznej] 191
Art. 25. [Wyłączenie organu administracji publicznej] 206
Art. 26. [Organy zobowiązane do załatwienia sprawy w przypadku wyłączenia] 213
Art. 27. [Wyłączenie członka organu kolegialnego] 216
Art. 27a. (uchylony) 219
Rozdział 6. Strona 220
Art. 28. [Pojęcie strony] 229
Art. 29. [Zdolność administracyjnoprawna] 239
Art. 30. [Ocena zdolności prawnej, zdolności do czynności prawnych strony. Przedstawiciel, następca prawny, zarządca sukcesyjny, zarządca masy spadkowej, kurator] 245
Art. 31. [Organizacja społeczna – uczestnictwo w postępowaniu na prawach strony] 257
Art. 32. [Pełnomocnictwo procesowe] 266
Art. 33. [Ustanowienie pełnomocnika – forma] 267
Art. 34. [Wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych] 270
Rozdział 7. Załatwianie spraw 271
Art. 35. [Zasada załatwiania spraw bez zbędnej zwłoki. Terminy maksymalne załatwiania spraw] 272
Art. 36. [Obowiązek zawiadomienia stron o zwłoce w załatwieniu sprawy – sygnalizacja] 277
Art. 37. [Ponaglenie] 279
Art. 38. [Odpowiedzialność pracownika za zwłokę] 288
Rozdział 8. Doręczenia 290
Art. 39. [Sposoby doręczenia pism. Zasada oficjalności doręczeń] 292
Art. 391. [Warunki doręczania pism drogą elektroniczną] 295
Art. 392. [Doręczenia na elektroniczną skrzynkę podawczą] 302
Art. 40. [Doręczenie stronie, pełnomocnikowi, przedstawicielowi, pełnomocnikowi do doręczeń] 304
Art. 41. [Obowiązek zawiadomienia o zmianie adresu. Skutki zaniedbania] 312
Art. 42. [Miejsce doręczenia pism osobie fizycznej] 313
Art. 43. [Doręczenie zastępcze w przypadku nieobecności osoby fizycznej w miejscu doręczenia] 316
Art. 44. [Doręczenie „przez awizo” (fikcja doręczenia)] 322
Art. 45. [Doręczenie pisma jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym] 327
Art. 46. [Potwierdzenie doręczenia przez odbierającego pismo. Skutki braku potwierdzenia doręczenia] 329
Art. 47. [Skutki odmowy przyjęcia pisma] 332
Art. 48. [Doręczenie pism dla osób nieznanych z miejsca pobytu] 333
Art. 49. [Zawiadomienie poprzez publiczne obwieszczenie] 335
Art. 49a. [Zawiadomienie poprzez publiczne obwieszczenie w przypadku udziału wielu stron w postępowaniu] 337
Art. 49b. [Udostępnienie decyzji bądź postanowienia, o którego wydaniu zawiadomiono publicznie] 338
Rozdział 9. Wezwania 339
Art. 50. [Wezwanie – charakter prawny, podmiot, przedmiot i forma] 340
Art. 51. [Obowiązek osobistego stawiennictwa] 343
Art. 52. [Pomoc prawna] 344
Art. 53. [Bezwzględny obowiązek osobistego stawiennictwa z uwagi na charakter sprawy lub czynności] 347
Art. 54. [Wymagania formalne wezwania] 348
Art. 55. [Uproszczone formy wezwania w sprawach niecierpiących zwłoki] 349
Art. 56. [Zwrot kosztów stawiennictwa] 351
Rozdział 10. Terminy 354
Art. 57. [Zasady obliczania terminów] 358
Art. 58. [Prośba o przywrócenie terminu] 364
Art. 59. [Organ właściwy w sprawie przywrócenia terminu. Zażalenie na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu] 373
Art. 60. [Wstrzymanie wykonania decyzji lub postanowienia] 374
Dział II. Postępowanie 376
Rozdział 1. Wszczęcie postępowania 376
Art. 61. [Sposoby wszczęcia postępowania – z urzędu i na wniosek. Moment wszczęcia postępowania, obowiązek zawiadomienia stron] 380
Art. 61a. [Odmowa wszczęcia postępowania] 391
Art. 62. [Załatwienie wielu spraw w jednym postępowaniu administracyjnym] 393
Art. 63. [Podanie – forma, sposób wniesienia, minimalne elementy treści podania] 397
Art. 64. [Pozostawienie podania bez rozpoznania] 407
Art. 65. [Skutki wniesienia podania do organu niewłaściwego] 411
Art. 66. [Skutki wniesienia podania dotyczącego kilku spraw należących do właściwości różnych organów; przyjęcie sprawy do rozpoznania „z podstawienia”] 413
Rozdział 2. Metryki, protokoły i adnotacje 418
Art. 66a. [Prowadzenie metryki sprawy] 419
Art. 67. [Czynności wymagające sporządzenia protokołu] 422
Art. 68. [Sposób sporządzenia protokołu. Wymogi formalne i materialne protokołu] 424
Art. 69. [Protokół przesłuchania] 425
Art. 70. [Dołączenie do protokołu innych dokumentów] 426
Art. 71. [Skreślenia i poprawki w protokole] 427
Art. 72. [Utrwalanie czynności w formie adnotacji] 428
Rozdział 3. Udostępnianie akt 430
Art. 73. [Zasady udostępniania akt stronie postępowania] 431
Art. 74. [Odmowa udostępniania akt stronie postępowania] 436
Rozdział 4. Dowody 438
Art. 75. [Pojęcie dowodu w postępowaniu administracyjnym; katalog dowodów i zakazy dowodowe] 441
Art. 76. [Moc dowodowa dokumentu urzędowego] 449
Art. 76a. [Odpisy i wyciągi z dokumentów] 451
Art. 77. [Zasady prawdy obiektywnej, oficjalności i bezpośredniości postępowania wyjaśniającego. Obowiązek rozpatrzenia całego materiału dowodowego. Ciężar dowodu i ułatwienia dowodowe w postępowaniu administracyjnym] 454
Art. 78. [Załatwianie wniosków dowodowych stron postępowania] 463
Art. 79. [Udział strony w postępowaniu wyjaśniającym] 465
Art. 79a. [Obowiązek informacyjny organu w sprawach wszczynanych na wniosek] 467
Art. 80. [Zasady oceny dowodów w postępowaniu administracyjnym] 469
Art. 81. [Realizacja prawa czynnego udziału strony w postępowaniu wyjaśniającym] 471
Art. 81a. [Rozstrzyganie wątpliwości co do stanu faktycznego na korzyść strony] 473
Art. 82. [Niemożność bycia świadkiem] 477
Art. 83. [Pozycja procesowa świadka. Prawo odmowy zeznań i odmowy odpowiedzi na pytanie] 481
Art. 84. [Dowód z opinii biegłego] 485
Art. 85. [Dowód z oględzin] 489
Art. 86. [Subsydiarny (posiłkowy) charakter dowodu z przesłuchania stron] 491
Art. 87. [Reguły postępowania dowodowego prowadzonego przez organ kolegialny] 496
Art. 88. [Grzywna w przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa lub bezzasadnej odmowy zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu] 497
Art. 88a. [Odpowiedzialność żołnierzy w czynnej służbie wojskowej z tytułu naruszenia obowiązku stawiennictwa na wezwanie organu] 500
Rozdział 5. Rozprawa 501
Art. 89. [Rozprawa jako forma postępowania wyjaśniającego. Przesłanki przeprowadzenia] 503
Art. 90. [Przygotowanie rozprawy] 508
Art. 91. [Zawiadomienie o rozprawie – forma i treść] 512
Art. 92. [Termin rozprawy – wyznaczenie] 514
Art. 93. [Kierowanie rozprawą] 515
Art. 94. [Niestawiennictwo osoby wezwanej na rozprawie] 516
Art. 95. [Przebieg rozprawy; prawa procesowe stron] 517
Art. 96. [Policja sesyjna. Sankcje za niewłaściwe zachowanie się w czasie rozprawy] 520
Rozdział 5a. Mediacja 521
Art. 96a. [Przesłanki przeprowadzenia mediacji; dobrowolność; cel i uczestnicy mediacji] 527
Art. 96b. [Zawiadomienie o możliwości przeprowadzenia mediacji] 533
Art. 96c. [Brak zgody na przeprowadzenie mediacji] 535
Art. 96d. [Skierowanie sprawy do mediacji] 537
Art. 96e. [Odroczenie rozpatrzenia sprawy skierowanej do mediacji] 539
Art. 96f. [Mediator] 541
Art. 96g. [Obowiązek mediatora zachowania bezstronności] 543
Art. 96h. [Udostępnianie mediatorowi danych osobowych uczestników mediacji] 545
Art. 96i. [Dostęp mediatora do akt sprawy] 546
Art. 96j. [Tajemnica mediacji] 547
Art. 96k. [Dążenie do polubownego rozwiązania sporu] 550
Art. 96l. [Koszty mediacji] 552
Art. 96m. [Protokół z przebiegu mediacji] 554
Art. 96n. [Załatwienie sprawy administracyjnej zgodnie z ustaleniami mediacji] 556
Rozdział 6. Zawieszenie postępowania 559
Art. 97. [Przesłanki obligatoryjnego zawieszenia postępowania z urzędu. Podjęcie postępowania] 561
Art. 98. [Zawieszenie postępowania na wniosek strony] 572
Art. 99. [Obowiązki organu w czasie zawieszenia postępowania] 575
Art. 100. [Sposoby rozstrzygania kwestii wstępnej] 577
Art. 101. [Zawiadomienie o postanowieniu w sprawie zawieszenia postępowania. Zażalenie] 581
Art. 102. [Zakres czynności organu w trakcie zawieszenia postępowania] 586
Art. 103. [Skutki zawieszenia postępowania – wstrzymanie biegu terminów] 589
Rozdział 7. Decyzje 590
Art. 104. [Decyzja administracyjna. Rodzaje decyzji] 594
Art. 105. [Przesłanki umorzenia postępowania. Decyzja o umorzeniu] 600
Art. 106. [Zasady i tryb współdziałania organów administracji publicznej przy wydawaniu decyzji] 604
Art. 106a. [Posiedzenie w trybie współdziałania] 614
Art. 107. [Elementy decyzji. Uzasadnienie faktyczne i prawne] 616
Art. 108. [Rygor natychmiastowej wykonalności decyzji] 627
Art. 109. [Doręczenie decyzji, ustne ogłoszenie] 629
Art. 110. [Zasada związania organu wydaną decyzją] 632
Art. 111. [Żądanie uzupełnienia decyzji, sprostowania pouczenia – rektyfikacja decyzji w drodze decyzji uzupełniającej] 634
Art. 112. [Skutki błędnego pouczenia w decyzji co do przysługujących środków zaskarżenia] 638
Art. 113. [Sprostowanie błędów pisarskich, rachunkowych i oczywistych omyłek, wyjaśnienie wątpliwości – rektyfikacja decyzji w drodze postanowienia] 641
Rozdział 8. Ugoda 643
Art. 114. [Dopuszczalność zawarcia ugody] 645
Art. 115. [Ograniczenie czasowe możliwości zawarcia ugody] 647
Art. 116. [Odroczenie wydania decyzji na zgodny wniosek stron. Ugoda] 648
Art. 117. [Forma ugody. Elementy treści ugody. Protokół] 650
Art. 118. [Zasady zatwierdzania zawartej ugody] 652
Art. 119. [Postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia ugody – termin wydania, skutki zatwierdzenia] 654
Art. 120. [Wykonalność i potwierdzenie wykonalności ugody] 655
Art. 121. [Skutki zatwierdzonej ugody] 656
Art. 121a. [Stosowanie art. 117–121 k.p.a. do ugody zawartej przed mediatorem] 656
Art. 122. [Odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących decyzji] 658
Rozdział 8a. Milczące załatwienie sprawy 659
Art. 122a. [Uznanie sprawy za załatwioną milcząco] 662
Art. 122b. [Dzień wydania decyzji lub postanowienia albo wniesienia sprzeciwu] 673
Art. 122c. [Dzień milczącego załatwienia sprawy; bieg terminów] 675
Art. 122d. [Wyłączenie czynnego udziału strony i obowiązku wskazania stronie niespełnionych lub niewykazanych przesłanek od niej zależnych; wstrzymanie biegu terminu] 678
Art. 122e. [Adnotacja o milczącym załatwieniu sprawy] 680
Art. 122f. [Zaświadczenie o milczącym załatwieniu sprawy] 682
Art. 122g. [Odpowiednie stosowanie przepisów o wznowieniu postępowania oraz o uchyleniu, zmianie oraz stwierdzeniu nieważności decyzji] 687
Rozdział 9. Postanowienia 692
Art. 123. [Postanowienia – przedmiot rozstrzygnięcia] 694
Art. 124. [Elementy postanowienia. Przesłanki sporządzenia uzasadnienia] 696
Art. 125. [Doręczenie postanowienia, ustne ogłoszenie] 700
Art. 126. [Odpowiednie stosowanie przepisów] 701
Rozdział 10. Odwołania 706
Art. 127. [Odwołanie jako środek względnie dewolutywny. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy – jako środek niedewolutywny] 711
Art. 127a. [Zrzeczenie się prawa do wniesienia odwołania] 727
Art. 128. [Minimalna treść odwołania] 730
Art. 129. [Tryb pośredni i termin wniesienia odwołania] 732
Art. 130. [Skutki wniesienia odwołania w terminie – suspensywność. Wyjątkowe sytuacje] 736
Art. 131. [Obowiązek zawiadomienia stron o wniesieniu odwołania] 739
Art. 132. [Samokontrola – wydanie nowej decyzji przez organ, który wydał zaskarżoną decyzję] 740
Art. 133. [Obowiązek przesłania odwołania wraz z aktami sprawy] 744
Art. 134. [Formalna kontrola odwołania. Postanowienie w sprawie dopuszczalności odwołania] 745
Art. 135. [Wstrzymanie natychmiastowego wykonania decyzji] 751
Art. 136. [Uzupełniające postępowanie dowodowe; postępowanie wyjaśniające] 752
Art. 137. [Cofnięcie odwołania. Dopuszczalność] 759
Art. 138. [Decyzje organu odwoławczego – utrzymanie w mocy, decyzje kasacyjne, umorzenie postępowania] 761
Art. 139. [Zakaz reformationis in peius] 772
Art. 140. [Odpowiednie stosowanie przepisów o postępowaniu w pierwszej instancji] 776
Rozdział 11. Zażalenia 777
Art. 141. [Dopuszczalność i termin wniesienia zażalenia] 779
Art. 142. [Zaskarżenie postanowień, na które nie służy zażalenie (postanowień niesamoistnych) – odwołanie] 782
Art. 143. [Względna suspensywność zażalenia] 783
Art. 144. [Zastosowanie przepisów dotyczących odwołań] 784
Rozdział 12. Wznowienie postępowania 786
Art. 145. [Przesłanki wznowienia postępowania] 792
Art. 145a. [Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego jako podstawa wznowienia] 805
Art. 145b. [Orzeczenie sądu stwierdzające naruszenie zasady równego traktowania jako podstawa wznowienia] 808
Art. 146. [Negatywne przesłanki uchylenia decyzji] 809
Art. 147. [Inicjatywa wznowienia postępowania] 812
Art. 148. [Organ właściwy w sprawie wznowienia postępowania] 815
Art. 149. [Postanowienie w przedmiocie wznowienia postępowania i jego konsekwencje] 817
Art. 150. [Właściwość organu rozstrzygającego o wznowieniu postępowania. Ograniczona dewolucja kompetencji] 821
Art. 151. [Sposoby zakończenia wznowionego postępowania] 824
Art. 152. [Względnie suspensywny charakter wznowienia postępowania] 828
Art. 153. (uchylony) 830
Rozdział 13. Uchylenie, zmiana oraz stwierdzenie nieważności decyzji 832
Art. 154. [Podstawy uchylenia bądź zmiany decyzji ostatecznej – strona nie nabyła prawa] 834
Art. 155. [Podstawy uchylenia bądź zmiany decyzji ostatecznej – strona nabyła prawo] 840
Art. 155a. [Wyłączenie stosowania przepisów o milczącym załatwieniu sprawy] 848
Art. 156. [Podstawy stwierdzenia nieważności i przesłanki negatywne takiego stwierdzenia] 849
Art. 157. [Bezwzględna dewolucja kompetencji. Wyjątki. Wszczęcie postępowania] 872
Art. 158. [Forma rozstrzygnięcia w sprawie nieważności decyzji. Stwierdzenie wydania decyzji z naruszeniem prawa] 879
Art. 159. [Względna suspensywność] 885
Art. 160. (uchylony) 887
Art. 161. [Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej w warunkach wyższej konieczności. Kompetencja ministra, wojewody] 891
Art. 162. [Uchylenie decyzji obciążonej zleceniem] 894
Art. 163. [Inne przypadki uchylenia lub zmiany decyzji] 899
Art. 163a. [Wyłączenie stosowania przepisów o milczącym załatwieniu sprawy] 901
Rozdział 14. Postępowanie uproszczone 902
Art. 163b. [Przesłanki załatwienia sprawy w postępowaniu uproszczonym] 907
Art. 163c. [Urzędowe formularze] 910
Art. 163d. [Odejście od trybu postępowania uproszczonego] 912
Art. 163e. [Ograniczone postępowanie dowodowe] 914
Art. 163f. [Uzasadnienie decyzji wydanej w postępowaniu uproszczonym] 916
Art. 163g. [Zaskarżanie postanowień wydanych w postępowaniu uproszczonym] 916
Dział III. Przepisy szczególne w sprawach ubezpieczeń społecznych 919
Art. 164–179. (uchylone) 921
Art. 180. [Subsydiarne stosowanie przepisów kodeksu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych] 921
Art. 181. [Organy odwoławcze w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych] 930
Dział IV. Udział prokuratora 934
Art. 182. [Prawo prokuratora do żądania wszczęcia postępowania] 941
Art. 183. [Prawo udziału w każdym stadium postępowania. Przystąpienie do postępowania] 945
Art. 184. [Prawo wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej. Przesłanki i warunki wniesienia] 947
Art. 185. [Termin rozpatrzenia sprzeciwu. Skutki niezałatwienia sprzeciwu w terminie] 951
Art. 186. [Skutki wniesienia sprzeciwu przez prokuratora] 952
Art. 187. [Wniesienie sprzeciwu przez prokuratora a wstrzymanie wykonania decyzji] 953
Art. 188. [Korzystanie z procesowych praw strony] 954
Art. 189. [Sprzeciw w postępowaniu administracyjnym a sądowa kontrola decyzji administracyjnej] 956
Dział IVa. Administracyjne kary pieniężne 959
Art. 189a. [Zakres stosowania przepisów] 966
Art. 189b. [Administracyjna kara pieniężna – pojęcie] 980
Art. 189c. [Stosowanie ustawy względniejszej dla strony] 987
Art. 189d. [Dyrektywy wymiaru administracyjnej kary pieniężnej] 990
Art. 189e. [Siła wyższa] 998
Art. 189f. [Odstąpienie od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej] 999
Art. 189g. [Przedawnienie nałożenia administracyjnej kary pieniężnej] 1001
Art. 189h. [Przerwanie i zawieszenie biegu terminu przedawnienia] 1002
Art. 189i. [Zaległa administracyjna kara pieniężna] 1005
Art. 189j. [Przedawnienie egzekucji administracyjnej kary pieniężnej] 1006
Art. 189k. [Ulgi w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej] 1009
Dział V. (uchylony) 1016
Dział VI. (uchylony) 1018
Dział VII. Wydawanie zaświadczeń 1019
Art. 217. [Przesłanki wydawania zaświadczeń] 1022
Art. 218. [Zaświadczenie potwierdzające określone fakty lub stan prawny.
Postępowanie wyjaśniające] 1026
Art. 219. [Postanowienie w przedmiocie wydania lub odmowy wydania zaświadczenia. Zażalenie] 1028
Art. 220. [Dopuszczalność żądania zaświadczeń oraz oświadczeń] 1030
Dział VIII. Skargi i wnioski 1035
Rozdział 1. Postanowienia ogólne 1042
Art. 221. [Prawo składania skarg i wniosków] 1042
Art. 222. [Kwalifikacja pisma według jego treści] 1046
Art. 223. [Właściwość organów. Odpowiedzialność pracownika za niewłaściwe lub nieterminowe załatwienie skargi lub wniosku] 1048
Art. 224. [Pojęcie organów państwowych] 1050
Art. 225. [Zakres ochrony autora wystąpienia] 1051
Art. 226. [Rozporządzenie Rady Ministrów określające zasady przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków] 1053
Rozdział 2. Skargi 1054
Art. 227. [Przedmiot skargi] 1054
Art. 228. [Sposób wnoszenia skarg] 1055
Art. 229. [Właściwość organów w postępowaniu skargowym] 1056
Art. 230. [Skargi dotyczące zadań i działalności organizacji społecznej lub jej organu naczelnego] 1059
Art. 231. [Przekazanie skargi według właściwości] 1062
Art. 232. [Przekazanie skargi do załatwienia organowi niższego stopnia lub przełożonemu pracownika, którego skarga dotyczy] 1064
Art. 233. [Wniesienie skargi a wszczęcie postępowania jurysdykcyjnego] 1067
Art. 234. [Wniesienie skargi w sprawie, w której toczy się postępowanie jurysdykcyjne] 1068
Art. 235. [Skarga jako żądanie wznowienia postępowania lub stwierdzenia nieważności decyzji] 1071
Art. 236. [Właściwość organu] 1072
Art. 237. [Maksymalny termin załatwienia skargi. Zawiadomienie o załatwieniu] 1073
Art. 238. [Elementy zawiadomienia o sposobie załatwienia skargi] 1076
Art. 239. [Ponowne złożenie skargi uznanej uprzednio za bezzasadną] 1078
Art. 240. [Skarga dotycząca sprawy załatwianej na podstawie przepisów odrębnych] 1079
Rozdział 3. Wnioski 1080
Art. 241. [Przedmiot wniosku] 1080
Art. 242. [Właściwość organów] 1082
Art. 243. [Skutki złożenia wniosku do niewłaściwego organu – przekazanie według właściwości] 1083
Art. 244. [Termin i sposób załatwienia wniosku] 1084
Art. 245. [Skutki niemożności terminowego załatwienia wniosku] 1085
Art. 246. [Skarga w przypadku niezadowalającego załatwienia wniosku] 1086
Art. 247. [Odpowiednie stosowanie przepisów o skargach] 1087
Rozdział 4. Udział prasy i organizacji społecznych 1089
Art. 248. [Skargi i wnioski redakcji prasowych, radiowych i telewizyjnych] 1089
Art. 249. [Skargi i wnioski organizacji społecznych] 1091
Art. 250. (uchylony) 1092
Art. 251. [Przesłanie przez redakcję prasową publikacji o znamionach skargi lub wniosku] 1092
Art. 252. (uchylony) 1094
Rozdział 5. Przyjmowanie skarg i wniosków 1095
Art. 253. [Obowiązek przyjmowania obywateli w sprawie skarg i wniosków] 1095
Art. 254. [Obowiązek rejestracji i przechowywania skarg i wniosków] 1096
Art. 255. (uchylony) 1097
Art. 256. [Postępowanie pracownika ze skargą na własną działalność] 1097
Rozdział 6. Nadzór i kontrola 1098
Art. 257. [Zwierzchni nadzór nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków] 1098
Art. 258. [Nadzór i kontrola nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków] 1099
Art. 259. [Okresowe oceny podległych organów i jednostek] 1100
Art. 260. (uchylony) 1101
Dział VIIIa. Europejska współpraca administracyjna 1102
Art. 260a. [Udzielanie pomocy organom innych państw członkowskich UE oraz organom administracji UE] 1104
Art. 260b. [Rozpatrzenie wniosku o udzielenie pomocy] 1107
Art. 260c. [Zwracanie się o pomoc do organów innych państw członkowskich UE oraz organów administracji UE] 1109
Art. 260d. [Przekazywanie informacji drogą elektroniczną] 1110
Art. 260e. [Ponoszenie kosztów udzielenia pomocy] 1111
Art. 260f. [Stosowanie przepisów do organów państw członkowskich EFTA oraz Konfederacji Szwajcarskiej] 1111
Art. 260g. [Wyłączenie stosowania przepisów] 1112
Dział IX. Opłaty i koszty postępowania 1115
Art. 261. [Skutki nieuiszczenia wymaganych opłat i kosztów postępowania] 1117
Art. 262. [Rozdział kosztów pomiędzy stronę a organ administracji publicznej] 1120
Art. 263. [Składniki kosztów postępowania] 1123
Art. 263a. [Upoważnienie ustawowe – wynagrodzenie mediatora] 1125
Art. 264. [Postanowienie w sprawie kosztów postępowania. Zażalenie] 1125
Art. 265. [Zasady egzekucji nieuiszczonych opłat i kosztów postępowania] 1128
Art. 266. [Zwrot kosztów wynikłych z błędnego wezwania strony] 1128
Art. 267. [Przesłanki zwolnienia od opłat, kosztów, należności] 1129
Dział X. Przepisy końcowe 1132
Art. 268. (uchylony) 1133
Art. 268a. [Upoważnienie pracowników jednostki do załatwiania spraw w imieniu organu] 1133
Art. 269. [Prawomocność i ostateczność decyzji określonych w innych przepisach] 1135
Skorowidz 1137
