Kwartalnik Pedagogiczny 2022/2 (264)

Na tom składa się siedem artykułów naukowych podejmujących ważne i jednocześnie rzadko poruszane problemy współczesnej edukacji i pedagogiki. Wśród autorów znajdują się zarówno młodzi naukowcy z Polski i z zagranicy, jak i uznani badacze rzeczywistości edukacyjnej.

Alsu Shakmaeva w artykule przeglądowym systematyzuje wiedzę z zakresu badań nad lękiem uczniów przed matematyką jako przedmiotem nauczania w szkole. Szczególną uwagę poświęca rodzinie, szkole, grupie rówieśniczej jako czynnikom odgrywającym istotną rolę w powstawaniu tego lęku. Omawia także narzędzia stosowane do pomiaru jego poziomu w różnych grupach wiekowych i analizuje wyjaśnienia relacji między lękiem a osiągnięciami matematycznymi uczniów z uwzględnieniem badań nad emocjami i pracą mózgu dziecka.

Badania Małgorzaty Kamińskiej pokazują, że nauczyciele i dyrektorzy szkół w zdecydowany sposób doceniają wartość pracy zespołowej. Niemniej jednak, badani mają krytyczny stosunek do realizacji leżących u podstaw pracy zespołowej założeń w praktyce szkolnej. Wskazują oni na symptomy świadczące o izolacyjnym charakterze pracy nauczyciela i o dominacji sposobów myślenia i działania, charakterystycznych dla kultury indywidualizmu i rywalizacji. Wyniki badań kierują naszą uwagę w stronę propozycji poprawy jakości pracy zespołowej.

Yedil Nurymbetov opisuje najnowsze reformy oświatowe w Kazachstanie i ich wpływ na edukację nauczycieli oraz postrzeganie zawodu nauczyciela. Autor stawia tezę, że jednym z głównych wskaźników atrakcyjności tego zawodu jest wybieranie go przez najzdolniejszych uczniów szkół średnich. Przedstawione wyniki badań dowodzą, że wdrożone reformy oświatowe mające na celu podniesienie prestiżu zawodu nauczyciela przynoszą pozytywny efekt.

Urszula Dobrosielska w artykule inspirowanym myślą Jana Błońskiego przedstawia pedagogiczne możliwości tekstu wydobyte z krytyki literackiej i filozofii hermeneutycznej. Autorka poszukuje w pracach Błońskiego podejścia interpretacyjnego dla znaczenia literatury w wychowaniu, łącząc je z refleksją nad pojęciami wrażliwości oraz tradycji.

Tekst Marka Jurczyszyna jest rekonstrukcją założeń leżących u podstaw propozycji Locke’a w zakresie wychowania moralnego. Autor wskazuje na priorytetowe zadania wychowania, a zwłaszcza na rozwijanie u wychowanków cnót moralnych.

Karolina Czerwiec prezentuje badania poświęcone analizie doświadczeń rodziców dzieci interpłciowych w zakresie kształtowania tożsamości płciowej dzieci w kontekście uwarunkowań społecznych i edukacyjnych. Na potrzeby badań autorka wykorzystała paradygmat interpretacyjny i metodę studium przypadku. Badania pokazują, że rodzic interpłciowego dziecka potrzebuje wsparcia lekarzy, psychologów, rodziny, jak również bezpiecznej przestrzeni społecznej.

Ewelina Franczyk-Sikorskiej w swoim artykule przygląda się podstawowym założeniom terapii z udziałem zwierząt, wytycznym dotyczącym jej stosowania oraz celom, jakie można osiągnąć przy jej pomocy. Wskazuje, że regulacje prawne w Polsce dotyczące standardów pracy i wymogów, jakie należy spełnić, aby móc stosować tę terapię, nie uwzględniają w sposób zadawalający wytycznych określonych przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Organizacji Zajmujących się Interakcjami Ludzi i Zwierząt (IAHAIO).

*********

The Pedagogical Quarterly 2022/2 (264)

"The Pedagogical Quarterly" is a national quarterly published since 1956. The journal contains theoretical articles on broadly defined pedagogy and discusses the results of research on functioning of an individual in the society. The materials published in the quarterly relate to various sub-disciplines of pedagogy, among others pedeutology, andragogy, history of education, social pedagogy, didactics, psychology of education, philosophy of education, as well as aesthetic education. The authors of texts written in Polish or English are outstanding Polish and foreign specialists.

*********

Prof. dr hab. Joanna Madalińska-Michalak (ORCID 0000-0001-9980-6597) – pedagog, kierownik Katedry Dydaktyki i Pedeutologii na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego, profesor honorowy Uniwersytetu w Aarhus. Przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego (PTP 2014-2020), wiceprzewodnicząca World Education Reasearch Association (WERA), członkini Rady Naukowo-Zarządczej European Educational Research Association (EERA), przewodnicząca Sieci Naukowej Teacher Education Policy in Europe Network (TEPE Network 2016-2020). Redaktor serii naukowej "Key Issues in Teacher Education: Research, Policy and Practice" (Brill), redaktor naczelna „Kwartalnika Pedagogicznego” (WUW).
Od ponad 25 lat naukowo zajmuje się takimi subdyscyplinami pedagogiki jak: pedeutologią, pedagogiką porównawczą, pedagogiką szkoły oraz zarządzaniem i przywództwem edukacyjnym. Promotor rozpraw doktorskich z zakresu edukacji, kompetencji, rozwoju i pracy nauczyciela oraz przywództwa edukacyjnego i kultury szkoły. Uczestniczy w kształceniu i doskonaleniu nauczycieli oraz w doskonaleniu dyrektorów szkół z zakresu przywództwa edukacyjnego.
Autorka ponad 180 publikacji naukowych. Najważniejsze publikacje książkowe: "Pedeutologia. Prawno-etyczne podstawy zawodu nauczyciela" (WUW 2021), "Pedagogika i edukacja wobec kryzysu zaufania, wspólnotowości i autonomii" (WUW 2020), "Teacher Leadership" (2018), "O nową jakość edukacji nauczycieli" (WUW 2017), "Etyka w systemie edukacji w Polsce" (współaut. A.J. Jeżowski, S. Więsław, 2017), "Dyrektor szkoły liderem – inspiracje i perspektywy" (2015), "Przywództwo edukacyjne – współczesne wyzwania" (współred. nauk. S.M. Kwiatkowski, 2014), "Skuteczne przywództwo na obszarach zaniedbanych społecznie. Studium porównawcze" (2012), "Etyka i profesjonalizm w zawodzie nauczyciela" (2010), "Uwarunkowania sukcesów zawodowych nauczycieli. Studium przypadków" (2007) oraz "Poczucie odpowiedzialności zawodowej nauczycieli. Studium teoretyczno-empiryczne" (2003).