Doświadczenia seniorów w użytkowaniu innowacyjnych rozwiązań zdrowia cyfrowego

Debata publiczna oraz uwaga świata w latach 2020–2023 były skierowane w stronę zdrowia – pandemia COVID-19 zmieniła priorytety władz oraz dotychczas prowadzoną politykę zdrowotną. Był to przełomowy moment w upowszechnieniu innowacyjnych rozwiązań zdrowia cyfrowego na świecie. Programy oraz platformy, których wdrażanie było planowane na szereg kolejnych lat, wraz z system legislacyjnym oraz narzędziami finansowymi, zostały w przyspieszonym tempie oddane pacjentom. Codzienność opieki nad zdrowiem dla wielu osób na pewien czas została sprowadzona do stosowania wyłącznie narzędzi cyfrowych oraz zdalnego kontaktu z lekarzem. Cyfryzacja oraz nowoczesne metody z wykorzystaniem technologii informacyjnych w wielu przypadkach pozwoliły na kontynuowanie leczenia oraz uniknięcie całkowitej niewydolności systemu ochrony zdrowia w czasie pandemii oraz społecznej izolacji, dowodząc swojej kluczowej roli w sytuacji kryzysu, przy ogromnej liczbie pacjentów potrzebujących pomocy i jednocześnie przy ograniczonych możliwościach wsparcia w miejscu świadczenia usług medycznych. Nieprzesadzony jest wniosek, że to właśnie rynek innowacyjnych rozwiązań zdrowia cyfrowego zapewnił przetrwanie oraz ciągłość procesu leczenia wielu tysięcy czy milionów ludzi na świecie. Kryzys pandemiczny nie jest jednak jedynym zagrożeniem dla zapewnienia niezakłóconego procesu leczenia pacjentów. W obliczu przemian demograficznych oraz postępującego procesu starzenia się społeczeństwa kluczowa staje się kwestia zabezpieczenia stale rosnących potrzeb medycznych. Jak wynika z przeprowadzonej analizy literatury przedmiotu, wśród konsumentów, którzy najbardziej potrzebują wysokiej jakości usług w ochronie zdrowia, są osoby starsze. Grupa seniorów charakteryzuje się najwyższymi potrzebami z zakresu opieki medycznej, najczęściej korzysta z tych usług oraz jest najbardziej narażona na pogarszanie się stanu zdrowia. Jednocześnie osoby starsze są najrzadszymi użytkownikami nowoczesnych technologii, o dosyć konserwatywnych poglądach, często też niechętnie nastawionymi do zmian. Wynika z tego, że seniorzy stanowią szczególną grupę pacjentów-konsumentów, jednak pomimo wysokiej potrzeby aktywnego korzystania z usług oraz oferowanych narzędzi zdrowia cyfrowego nie zawsze są chętni lub gotowi na ten krok, co może wynikać z wielu przyczyn. Problemem jest przede wszystkim stopień upowszechnienia innowacyjnych usług wśród seniorów, którzy z uwagi na tradycyjne poglądy, zamiłowanie do korzystania ze znanych rozwiązań oraz ich przyzwyczajenia co do zasady nie należą do wąskiej grupy innowatorów w społeczeństwie, a same rozwiązania nie znajdują wśród nich zainteresowania. Problem naukowy stawiany w publikacji dotyczy wyzwania upowszechniania innowacyjnych rozwiązań zdrowia cyfrowego wśród osób starszych w Polsce. Zgodnie z modelem dyfuzji innowacji w społeczeństwie jedynie 2,5% populacji to konsumenci-innowatorzy. Osoby te uwielbiają testować nowe rozwiązania, są ciekawe świata, nie boją się ryzyka i lubią poznawać nowe rzeczy i to oni przecież odgrywają kluczową rolę w procesie upowszechniania innowacji, z jednej strony promując rozwiązania i postawy w swojej grupie wiekowej, a z drugiej wspomagając proces uczenia się innowacji. Z każdym rokiem na rynku rośnie ilość dostępnych innowacyjnych rozwiązań umożliwiających prowadzenie procesu terapeutycznego w sposób zdalny. Do najbardziej popularnych usług w Polsce należy korzystanie z różnego typu serwisów internetowych o tematyce zdrowotnej oraz usług takich jak e-recepta, e-skierowanie czy teleporada. Zastosowanie nowoczesnych technologii w opiece zdrowotnej nie powinno zatem być odbierane jako nowinka technologiczna, ale jako kolejny etap ewoluowania systemu opieki zdrowotnej. Przewiduje się, że rynek ochrony zdrowia zmieni się diametralnie w ciągu najbliższych dwudziestu lat. Głównym kierunkiem rozwoju opieki zdrowotnej, w tym zdrowia cyfrowego, będzie interoperacyjność, a trendem – stawianie pacjenta w centrum uwagi systemu i towarzyszących mu rozwiązań. Od momentu ogłoszenia światu realnego zagrożenia płynącego z rozprzestrzenienia się pandemii wirusa SARS-CoV-2 gwałtownie przyspieszyły prace związane z rozwojem i wdrażaniem rozwiązań zdrowia cyfrowego. Pojawiła się konieczność szybkiego uruchomienia usług i narzędzi, które umożliwią kontynuację leczenia, opieki zdrowotnej, konsultacji, rehabilitacji, realizacji recept czy kierowania do dalszej diagnostyki z maksymalnym zachowaniem zasad bezpieczeństwa sanitarnego, przy zachowaniu dystansu społecznego oraz w dużej mierze w sposób zdalny.