Terapia zajęciowa w geriatrii

Rozdział 1. Psychologiczno-społeczne aspekty starzenia się i starości – Edyta Janus 1
1.1. Wprowadzenie 1
1.2. Granice okresu starości 2
1.3. Zmiany w sferze poznawczej 3
1.4. Sfera emocjonalno-motywacyjna 6
1.5. Osobowość osób starszych 7
1.6. Teorie adaptacji do starości 8
1.7. Społeczny wymiar starzenia się 11
1.8. Stereotypy dotyczące starzenia się i starości 14
1.9. Aktywność osób starszych 17
1.10. W stronę pozytywnego starzenia się 20
1.11. Podsumowanie 21
Pytania sprawdzające 22
Piśmiennictwo 22

Rozdział 2. Wprowadzenie do terapii zajęciowej osób starszych – Aleksandra Kulis 27
2.1. Wprowadzenie 27
2.2. Praca terapeuty zajęciowego z osobami starszymi 28
2.3. Miejsca pracy terapeuty zajęciowego z seniorami 33
2.4. Umiejętności i kompetencje terapeuty zajęciowego pracującego z seniorami 34
2.5. Podsumowanie 40
Pytania sprawdzające 41
Piśmiennictwo 41

Rozdział 3. Kliniczne aspekty terapii zajęciowej w geriatrii – Aneta Bac 43
3.1. Wprowadzenie 43
3.2. Zdolności poznawcze 45
3.3. Charakterystyka wybranych chorób otępiennych 46
3.3.1. Otępienie starcze 47
3.3.2. Choroba Alzheimera 48
3.3.3. Choroba Parkinsona 49
3.3.4. Choroba Huntingtona (inaczej pląsawica Huntingtona) 50
3.4. Ograniczenia funkcjonalne, poznawcze i behawioralne u pacjentów geriatrycznych z chorobą otępienną 51
3.5. Ograniczenia funkcjonalne u pacjentów geriatrycznych z wybranymi schorzeniami somatycznymi 53
3.5.1. Choroby serca 54
3.5.2. Cukrzyca 55
3.5.3. Zaburzenia widzenia 56
3.5.4. Schorzenia narządu ruchu 57
3.6. Metody i narzędzia oceny pacjenta geriatrycznego 58
3.6.1. Wywiad 58
3.6.2. Obserwacja 61
3.6.3. Testy 65
3.7. Wybrane obszary interwencji terapeutycznej 74
3.7.1. Higiena osobista 74
3.7.2. Gotowanie i przygotowywanie posiłków 75
3.7.3. Poruszanie się (lokomocja) 77
3.7.4. Robienie zakupów 79
3.7.5. Sprzątanie 79
3.7.6. Ubieranie się 80
3.8. Trening mózgu 81
3.8.1. Zdolności poznawcze 81
3.8.2. Wybrane czynniki wpływające na skuteczność treningu mózgu 82
3.8.3. Przykładowe rozwiązania terapeutyczne 84
3.9. Opisy przypadków 90
3.9.1. Pacjent geriatryczny z chorobą otępienną 90
3.9.2. Pacjent geriatryczny z chorobą somatyczną 92
3.10. Podsumowanie 95
Pytania sprawdzające 95
Piśmiennictwo 96

Rozdział 4. Innowacyjne metody pracy z seniorami w postępującej demencji – Agnieszka Smrokowska-Reichmann 99
4.1. Wprowadzenie 99
4.2. Znaczenie zajęciowości u seniorów w postępującej demencji 100
4.2.1. Specyfi ka zajęć seniorów w postępującej demencji 102
4.2.2. Szczegóły praktyki terapeutycznej 103
4.3. Strukturyzacja przestrzeni jako element stabilizacji seniora w postępującej demencji 106
4.3.1. Przestrzeń a kompetencja orientacji u seniora w postępującej demencji 107
4.3.2. Wystrój wnętrz a bezpieczeństwo seniora w postępującej demencji 113
4.4. Koncepcja Person-Centered Care Toma Kitwooda a terapia zajęciowa z seniorami w postępującej demencji 117
4.4.1. Demencja a bycie osobą 117
4.4.2. Katalog potrzeb osoby według Toma Kitwooda 119
4.4.3. Techniki pracy z seniorem z demencją w koncepcji Person-Centered Care 120
4.5. Komunikacja walidacyjna z seniorem w postępującej demencji jako narzędzie pracy terapeuty zajęciowego 125
4.5.1. Istota i priorytety walidacji gerontologicznej 125
4.5.2. Cztery stadia dezorientacji 127
4.5.3. Techniki walidacyjne 129
4.5.4. Przykłady walidacji pacjentów w poszczególnych stadiach dezorientacji 130
4.5.5. Możliwe błędy podczas walidowania 133
4.6. Zajęcia oparte na koncepcji Marii Montessori jako program aktywizowania seniorów w postępującej demencji 133
4.6.1. Koncepcja pedagogiki przekształcona na potrzeby geragogiki 134
4.6.2. Wskazania dla praktyki terapeutycznej 135
4.6.3. Obiekty i aktywności w zajęciach według koncepcji Montessori zaadaptowanej do potrzeb seniorów z demencją 137
4.7. Wspieranie kreatywności i ekspresji seniorów w postępującej demencji – zajęcia grupowe Time Slips™ 138
4.7.1. Istota TimeSlips™ 139
4.7.2. TimeSlips™ w kontekście terapii zajęciowej 139
4.7.3. Obecna praktyka zajęć TimeSlips™ na świecie 140
4.7.4. Kryteria doboru w zajęciach TimeSlips™ 141
4.7.5. Przykładowy zestaw pytań do sesji TimeSlips™ 142
4.8. Podsumowanie 145
Pytania sprawdzające 147
Piśmiennictwo 147

Słowniczek pojęć 151

Skorowidz 155