Debata Retoryka dla demokracji

1 UNIWERSUM DEBATY. SŁOWO WSTĘPNE Agnieszka Budzyńska-Daca 1
1. Wprowadzenie 1
2. Debata dla demokracji 2
2.1. Archeologia debaty 3
2.2. Debata jako narzędzie poznania 4
3. Wymiar debaty 4
3.1. Wymiar edukacyjno-konkursowy 4
3.2. Wymiar instytucjonalny 9
3.3. Wymiar społeczny 11
4. Debata jako gatunek retoryczny 12
4.1. Podmiot sprawczy debaty 13
4.2. Kwestia sporna 14
4.3. Porządek debaty 14
4.4. Audytorium 15
4.5. Rytualny charakter 15
Bibliografia 16

THE UNIVERSE OF DEBATE. FOREWORD Agnieszka Budzyńska-Daca 18
1. Introduction 18
2. Debate for Democracy 19
2.1. The Archaeology of Debate 20
2.2. Debate as a Cognitive Tool 21
3. Dimensions of the Debate 21
3.1. The Educational and Competitive Dimension 21
3.2. The Institutional Dimension 26
3.3. The Social Dimension 27
4. Debate as a Rhetorical Genre 29
4.1. Actor Behind the Debate 30
4.2. Issue at Stake 30
4.3. Order of Debate 31
4.4. Audience 31
4.5. Ritualistic Nature 32
References 33

2 KORZENIE DEBATY W KULTURZE EUROPEJSKIEJ Agnieszka Budzyńska-Daca 35
1. Wprowadzenie 35
2. Starożytna Grecja 35
2.1. Debata w życiu publicznym 36
2.2. Isegoria i parrhesia 39
2.3. Arystoteles o debacie 42
3. Rzymskie praktyki debat 44
4. Debata jako praktyka testowania argumentów 46
Bibliografia 47

3 DYSPUTA W ŚREDNIOWIECZU: DYSPUTA SCHOLASTYCZNA I DYSPUTA ERYSTYCZNA (OBLIGATIONES) Magdalena Ryszka-Kurczab 51
1. Wprowadzenie 51
2. Rozmaitość dysput 51
3. Dysputa scholastyczna 53
3.1. Questio disputata 53
3.2. Dysputa scholastyczna jako szkolne ćwiczenie 56
4. Dysputa erystyczna (Obligationes) 58
5. Podsumowanie 60
Bibliografia 61

4 POLSKIE DYSPUTY WYZNANIOWE W RZECZYPOSPOLITEJ OBOJGA NARODÓW (XVI–XVII W.) Magdalena Ryszka-Kurczab 64
1. Wprowadzenie 64
2. Tło historyczno-religijne dysput wyznaniowych 64
3. Warunki organizowania publicznych dysput wyznaniowych i ich przebieg 67
3.1. Przestrzeń 68
3.2. Język 70
3.3. Metoda dysputowania 71
4. Modelowy przebieg dysputy 73
5. Wnioski 76
Bibliografia 77
Źródła 77
Literatura przedmiotu 77

5 HISTORIA I PERSPEKTYWY ROZWOJU DEBAT OKSFORDZKICH W POLSCE Jan Piosik 80
1. Wprowadzenie 80
2. Źródła debaty oksfordzkiej 80
3. Polska scena debatancka w zarysie 81
4. Format czy formaty debat oksfordzkich? 84
5. Debata oksfordzka jako polski format debatowania – próba diagnozy 85
6. Podsumowanie 88
Bibliografia 89

6 DEBATE AS AN EDUCATIONAL TOOL: EXAMPLES FROM CROATIA Elenmari Pletikos Olof 90
1. Introduction 90
2. Applying Debate for Teaching as an Active Learning and Cooperative Learning Tool 91
3. Learning Outcomes Through Debate 92
4. Debate Clubs and Debate Societies in Croatia 93
5. Examples from Croatian Elementary Schools and High Schools 93
6. Škarić’s Debate as a Format at the School of Rhetoric 95
7. Competitive Debate Formats Adapted for the Classroom 96
8. Presidential Debate Clippings – Motivation for Use in the Classroom 97
9. International Project ‘Innovate Debate’ 97
10. Conclusion 98
References 98

7 DEBATA TURNIEJOWA W MIĘDZYNARODOWEJ PERSPEKTYWIE Konrad Kiljan, Ewa Modrzejewska 101
1. Wprowadzenie 101
2. Przegląd badań i innowacji dydaktycznych z wykorzystaniem debat 102
3. Międzynarodowe turnieje debat 104
4. Organizacje debatanckie w perspektywie porównawczej – ankieta 107
4.1. Organizacje a udział w WSDC 108
4.2. Krajowa scena debatancka wg respondentów 109
4.3. Miejsca debatowania w krajowym systemie edukacyjnym 110
4.4. Charakterystyka organizacji debatanckich w aspekcie instytucjonalno-organizacyjnym 112
5. Podsumowanie 113
Bibliografia 115

8 ARGUMENTACJA W DEBACIE: MIĘDZY TEORIĄ A DZIAŁANIEM Agnieszka Budzyńska-Daca, Ewa Modrzejewska 118
1. Wprowadzenie 118
2. Trzy perspektywy argumentacji 119
2.1. Argumentacja jako produkt 120
2.2. Argumentacja jako procedura 121
2.3. Argumentacja jako proces 125
3. Argumentacja jako proces, produkt, procedura 127
3.1. Cele 127
3.2. Sytuacja 128
3.3. Reguły i normy 128
3.4. Nadawca i odbiorca w debacie 129
4. Ocena argumentacji 130
5. Argumentacja w debacie 132
6. Podsumowanie 136
Bibliografia 136

9 Sędziowanie na turniejach debat w Polsce – analiza porównawcza systemów oceny Kinga J. Rogowska, Krzysztof Buła 139
1. Wprowadzenie 139
2. Czy każda debata wymaga sędziego? 140
3. Funkcje sędziego w debacie 140
4. Karta oceny czy swobodna analiza? 143
4.1. Debata oksfordzka – karta oceny 144
4.2. Brytyjska debata parlamentarna – ocena 146
4.3. Debata Lincoln-Douglas – złoty środek? 150
5. Czy istnieje lepszy sposób? 152
Bibliografia 153

10 Narzędzia do tworzenia i analizy argumentacji Piotr Glenc 155
1. Wprowadzenie 155
2. Technologie informatyczne w świecie debat 156
2.1. Argumentacja jako przedmiot badań w informatyce 156
2.2. Technologie argumentacyjne – kierunki prac, wyzwania i perspektywy rozwoju 158
3. Narzędzia do tworzenia i analizy argumentacji – prezentacja wybranych rozwiązań 161
3.1. Debate.org 162
3.2. Consider.it 164
3.3. Polis 166
3.4. ArgueApply 167
3.5. DebateGraph 170
3.6. OVA 171
3.7. Resoomer 172
4. Podsumowanie 175
Bibliografia 175

11 Kialo – narzędzie do przeprowadzania debat w internecie Natalia Borzuta 178
1. Wprowadzenie 178
2. Specyfika dyskusji online 179
3. Kialo – internetowa przestrzeń rzetelnej debaty 183
4. Transkrypcja i analiza debaty w Kialo 187
5. Podsumowanie 191
Bibliografia 191
Dodatek: Tabelaryczne opracowanie debaty przeprowadzonej na żywo w formacie Karla Poppera 194

12 Debate In the Classroom Diana Tomić 197
1. Introduction 197
2. Skill-building Classroom Debate for an Empowered Learner 198
3. Pros and Cons of the Classroom Debate 201
4. Practical Guidelines for Classroom Preparation 202
5. Conclusion 205
References 205

13 Debata w edukacji filozoficznej Paweł Gondek, Joanna Kiereś-Łach 209
1. Wprowadzenie 209
2. Aspekt dydaktyczno-rozwojowy debaty filozoficznej w szkole średniej 210
3. Aspekt metodyczny debaty – poziom akademicki 214
3.1. Metoda dialektyczna 215
3.2. Miejsce debaty w studiach filozoficznych 216
3.3. Elementy debaty na seminariach dyplomowych 218
4. Podsumowanie 219
Bibliografia 220

14 Debata w edukacji historycznej Karolina Kolbuszewska 222
1. Wprowadzenie 222
2. Zainteresowanie Polaków historią 223
3. Debata w szkole 224
3.1. Modele edukacji historycznej 224
3.2. Debata w szkolnej podstawie programowej nauczania historii 225
3.3. Debata na lekcji historii 226
4. Debata historyczna w edukacji pozaszkolnej 227
5. Forma wykorzystania debaty historycznej 227
5.1. Turniej 227
5.2. Debata okazjonalna 229
5.3. Debata sparingowa 230
5.4. Debata jako podsumowanie warsztatu historycznego 230
6. Adresaci projektów debatanckich 231
7. Metodyka debaty historycznej 233
7.1. Teza debaty historycznej 233
7.2. Merytoryczne przygotowanie do debaty 235
7.3. Ocena debaty historycznej 235
8. Podsumowanie 238
Bibliografia 239

15 Debaty w edukacji muzealnej Gabriela Manista 241
1. Wprowadzenie 241
2. Edukacja w muzeum 241
3. Muzeum jako miejsce edukacji i dialogu 243
4. Jak debatować w muzeum? 246
5. Debata w muzeum – doświadczenia i możliwości 248
5.1. Debaty w muzeach historycznych i narracyjnych 248
5.2. Debaty w muzeach bazujących na zbiorach sztuki 249
6. Podsumowanie 251
Bibliografia 251

16 Debata jako zjawisko społeczne Agnieszka Kampka 254
1. Wprowadzenie 254
2. Debata i sfera publiczna 254
3. Opinia publiczna 256
4. Uczestnicy debaty: instytucje i obywatele 257
5. Cele i funkcje debaty 259
5.1. Poznanie i zrozumienie 259
5.2. Zgoda i porozumienie 261
5.3. Wyznaczanie celów i działanie 262
6. Podsumowanie 263
Bibliografia 264

17 Debata w polskim parlamencie Barbara Batko-Tokarz 267
1. Wprowadzenie 267
2. Polski parlament: historia, funkcje, działanie 268
2.1. Posiedzenia parlamentarne 270
2.2. Debata parlamentarna 273
2.3. Cechy komunikacji w trakcie debaty wynikające z uwarunkowań regulaminowych 277
3. Badania języka polskiego parlamentu – przegląd 279
4. Miejsce debaty parlamentarnej w dyskursie politycznym 281
4.1. Uwarunkowania polityczne debaty parlamentarnej 281
4.2. Uwarunkowania społeczno-kulturowe debaty parlamentarnej 283
Bibliografia 285

18 Debata jako narzędzie konsultacji społecznych Krzysztof Mączka 289
1. Wprowadzenie 289
2. Czym są konsultacje społeczne? 290
2.1. Deliberacja 292
2.2. Sąd obywatelski 293
2.3. Kawiarenka obywatelska 295
2.4. Otwarte spotkanie konsultacyjne 296
3. Debata oksfordzka a wybrane narzędzia konsultacji społecznych 296
3.1. Selekcja uczestników 297
3.2. Zawartość merytoryczna 298
3.3. Równowaga (zbalansowanie) 298
3.4. Sposób dyskusji 298
3.5. Reguły czasowe 298
3.6. Koszty 299
3.7. Atrakcyjność medialna 299
4. Debata oksfordzka w konsultacjach społecznych: doświadczenia i perspektywa na przyszłość 302
5. Podsumowanie 303
Bibliografia 303

19 Polskie finałowe debaty przedwyborcze – perspektywa krytyczno-retoryczna Agnieszka Budzyńska-Daca 306
1. Wprowadzenie 306
2. Format debat – problemy i badania 307
3. Debaty przedwyborcze w Polsce a demokratyczne standardy 309
3.1. Wymogi rzetelnej debaty 310
3.2. Debaty jako narzędzie komunikowania z wyborcami 314
3.3. Obywatelski charakter debat 315
3.4. Debaty jako źródło wiedzy 317
3.5. Debaty jako wzorzec edukacyjny sporu w demokracji 318
4. Podsumowanie 319
Bibliografia 319

20 Wolna przestrzeŃ (Frirumsdebat) – duński format debaty publicznej Ewa Modrzejewska 322
1. Rys historyczny oraz osadzenie kulturowe 322
2. Struktura debaty 323
2.1. Uczestnicy 323
2.2. Przebieg debaty 324
3. Role mówców 327
4. Kryteria oceny i styl argumentacji 327
5. Podsumowanie 328
Bibliografia 328

21 The Debating Tradition in Great Britain and The United States of America Martin Hinton, Miriam Kobierski 330
1. Introduction 330
2. Origins of Formal Debate in English 331
2.1. The Anglo-Saxons 331
2.2. Parliament 332
2.3. The Enlightenment 334
3. Debating Today in Britain and the USA 336
4. Threats to Free Debate 338
4.1. Political Threats 339
4.2. Social Threats 340
4.3. Technological Threats 341
5. Conclusion 342
References 342

22 Formaty debat Kinga J. Rogowska, Marcin Kosman, Aleksandra Łukowska 345
1. Wprowadzenie 345
2. Debata Lincoln-Douglas 345
2.1. Rys historyczny oraz osadzenie kulturowe 345
2.2. Struktura debaty 347
2.3. Kryteria oceny 352
Literatura przedmiotu 353
3. Brytyjska debata parlamentarna 353
3.1. Rys historyczny oraz osadzenie kulturowe 354
3.2. Struktura debaty 355
3.3. Kryteria oceny 358
3.4. Polityka equity 359
Literatura przedmiotu 359
4. Debata Policy 359
4.1. Rys historyczny oraz osadzenie kulturowe 359
4.2. Struktura debaty 360
4.3. Kryteria oceny 367
Literatura przedmiotu 367
5. Debata Karla Poppera 368
5.1. Rys historyczny oraz osadzenie kulturowe 368
5.2. Struktura debaty 369
5.3. Kryteria oceny 373
Literatura przedmiotu 375
6. World Schools Debate 376
6.1. Rys historyczny oraz osadzenie kulturowe 376
6.2. Struktura debaty 377
6.3. Kryteria oceny 380
Literatura przedmiotu 381
7. Mock Trial 381
7.1. Rys historyczny oraz osadzenie kulturowe 382
7.2. Struktura debaty 383
7.3. Kryteria oceny 386
Literatura przedmiotu 387
8. Debata oksfordzka 387
8.1. Rys historyczny oraz osadzenie kulturowe 387
8.2. Struktura debaty 388
8.3. Kryteria oceny 393
Literatura przedmiotu 393

Biogramy 395
Indeks rzeczowy 401
Indeks osobowy 410