Instrukcja o muzyce w świętej liturgii "Musicam sacram". Prace redakcyjne

Instrukcja o muzyce w świętej liturgii Musicam sacram ukazała się 5 marca 1967 roku. Jest ona bardzo ważnym i doniosłym dokumentem Świętej Kongregacji Obrzędów, praktycznie interpretującym ducha Ojców Soboru. Niektóre jej przepisy mimo upływu 50 lat od ogłoszenia ciągle czekają jeszcze na wcielenie ich w życie. Potrzeba opracowania takiego dokumentu zrodziła się głównie w środowisku muzyków, którzy zauważyli, że pierwsza instrukcja o należytym wykonaniu Konstytucji o liturgii świętej z 1964 roku Inter Oecumenici nie porusza ani jednym zdaniem kwestii odnowy muzyki i śpiewu w liturgii. W trakcie trwania dyskusji nad miejscem i rolą muzyki w liturgii w świetle soborowej odnowy liturgicznej okazało się, że sprawa ta wymaga znacznie szerszego spojrzenia i głębszej refleksji niż sądzono wcześniej. Prace nad redakcją tego dokumentu zostały powierzone Komisji studyjnej 14, która była jedną z 39 Komisji utworzonych i powołanych przez Consilium do realizacji reformy liturgicznej Soboru Watykańskiego II. Owoce i efekty prac Komisji studyjnej 14, przeprowadzonych dyskusji, poszukiwań, propozycji dotyczących adaptacji muzyki sakralnej do nowej, posoborowej rzeczywistości liturgii były umieszczane w kolejnych dokumentach roboczych, zwanych Schemata. W sumie było ich 12. Stanowią one niezwykle cenny i zarazem trudno dostępny materiał archiwalny, pozwalający zobaczyć kształtowanie się pierwszego dokumentu kościelnego po Soborze Watykańskim II na temat miejsca i znaczenia muzyki w liturgii odnowionej w duchu tegoż Soboru. Niniejsze opracowanie jako pierwsze podejmuje kwestie redakcyjne tego dokumentu i prezentuje debatę nad kształtem odnowy posoborowej muzyki i śpiewu w liturgii. Ukazuje ono dokładny harmonogram prac Zespołu nr 14 oraz poszczególne etapy redakcyjne dokumentu, które nierzadko przebiegały w atmosferze napięć i sporu między muzykami i liturgistami. Kwestie sporne, które wzbudzały najwięcej dyskusji i polemiki, wynikały głównie z różnego pojmowania muzyki sakralnej jako takiej i odmiennego postrzegania jej relacji do świętej liturgii. Soborowa koncepcja liturgii z pełnym, czynnym i świadomym uczestnikiem liturgicznym oraz wprowadzenie języków narodowych zmieniały dotychczasowe patrzenie na miejsce i rolę muzyki w liturgii. Chodziło więc głównie o określenie właściwego, odpowiadającego celom i duchowi liturgii kształtu sztuki muzycznej uprawianej w Kościele. Wszystkie wysiłki redakcyjne zmierzały do pokazania jej jako formy czynnego uczestnictwa w liturgii, a przez to wskazania na całość integralną, jaką tworzą.