Czarna lista nieuczciwych praktyk handlowych a granice prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji w Unii Europejskiej. Analiza prawnoporównawcza

Wykaz skrótów | str. 23

Wstęp | str. 29

Rozdział I
Czarna lista nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów w systemie prawa Unii Europejskiej | str. 39

1. Uwagi ogólne | str. 39

2. Czarna lista nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów jako etap w tworzeniu europejskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 40

2.1. Europejskie prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji czy europejskie prawo konsumenckie? | str. 40

2.1.1. Czarna lista jako element europejskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 40

2.1.1. Czarna lista jako element europejskiego prawa konsumenckiego | str. 46

2.2. Rozwój europejskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 48

2.2.1 Harmonizacja negatywna prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 49

2.2.2. Harmonizacja pozytywna prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 54

2.2.2.1. Pierwsze próby harmonizacji prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 54

2.2.2.2. Harmonizacja przepisów w relacjach B2B i B2C | str. 56

2.2.2.3. Harmonizacja przepisów w relacji B2C | str. 60

2.2.2.4. Harmonizacja przepisów w relacji B2B | str. 63

2.3. Wpływ metody harmonizacji oraz zakresu regulacji prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji na powstanie czarnej listy | str. 65

2.3.1. Ewolucja metody harmonizacji prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 65

2.3.1.1. Wybór dyrektywy jako instrumentu prawnego | str. 65

2.3.1.2. Rezygnacja z harmonizacji minimalnej | str. 66

2.3.1.3. Dokonanie harmonizacji maksymalnej | str. 68

2.3.2. Odrębna regulacja relacji B2C | str. 73

2.4. Podsumowanie | str. 77

3. Czarna lista nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów jako metoda regulacyjna | str. 78

3.1. Lista jako instrument prawa Unii Europejskiej | str. 78

3.1.1. Biała lista w prawie Unii Europejskiej | str. 78

3.1.2. Szara lista w prawie Unii Europejskiej | str. 79

3.1.3. Czarna lista w prawie Unii Europejskiej | str. 83

3.2. Czarna lista nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów | str. 84

3.2.1. Rozwój koncepcji listy nieuczciwych praktyk handlowych | str. 84

3.2.2. Wybór czarnej listy jako instrumentu prawnego | str. 85

3.2.3. Cele czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych | str. 87

3.2.3.1. Osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony konsumentów | str. 87

3.2.3.2. Ochrona konkurentów? | str. 89

3.2.3.3. Przyczynienie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego | str. 90

3.2.3.4. Zwiększenie pewności prawnej | str. 91

3.2.3.5. Zapewnienie jednolitości prawa | str. 92

3.2.3.6. Uzupełnienie rozwiązań dyrektywy 2005/29/WE | str. 92

3.3. Podsumowanie | str. 93

4. Charakterystyka czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych | str. 94

4.1. Zakres załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 94

4.1.1. Zakres podmiotowy załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 94

4.1.1.1. Obowiązywanie w relacjach B2C | str. 94

4.1.1.2. Obowiązywanie w relacjach przedsiębiorca - przeciętny konsument? | str. 96

4.1.1.3. Nieobowiązywanie w relacjach B2B | str. 101

4.1.2. Zakres przedmiotowy załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 103

4.1.2.1. Nieuczciwa praktyka handlowa | str. 103

4.1.2.2. Podział na wprowadzające w błąd i agresywne praktyki handlowe | str. 112

4.1.2.3. Wyłączenia spod zakresu stosowania czarnej listy | str. 126

4.1.3. Zakres terytorialny załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 131

4.1.3. Zakres teleologiczny załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 131

4.2. Cechy czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych | str. 133

4.2.1. Bezwzględny charakter zakazów z załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 134

4.2.2. Jednolite obowiązywanie załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 135

4.2.3. Zamknięty charakter załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 136

4.2.3.1. Zamknięty charakter czarnej listy a akt implementujący dyrektywę 2005/29/WE w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej | str. 138

4.2.3.2. Zamknięty charakter czarnej listy a akt prawny nieimplementujący dyrektywy 2005/29/WE | str. 152

4.2.4. Nadrzędność stosowania załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 156

4.3. Konsekwencje naruszenia czarnej listy | str. 157

4.3.1. Legitymacja czynna przy naruszeniu załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 158

4.3.2. Roszczenia przysługujące przy naruszeniu załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 161

4.3.3. Ciężar dowodu w przypadku naruszenia załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 162

4.3.4. Sankcje za naruszenie załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 163

4.4. Podsumowanie | str. 163

5. Zmiana czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorstw wobec konsumentów | str. 164

5.1. Sposób zmiany załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 164

5.1.1. Znaczenie art. 5 ust. 5 zdanie drugie in fine dyrektywy 2005/29/WE | str. 164

5.1.2. Formy zmiany załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 166

5.2. Zakres zmiany załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 167

5.2.1. Zmiana zakresu podmiotowego załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 167

5.2.2. Zmiana zakresu przedmiotowego załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 170

5.2.3. Zmiana zasad stosowania załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 172

5.2.4. Modyfikacja sposobu zmiany załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 175

5.2.5. Uchylenie załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 176

5.3. Podsumowanie | str. 177

6. Wnioski | str. 177

Rozdział II
Czarna lista nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów w systemie prawa krajowego | str. 188

1. Uwagi ogólne | str. 188

2. Czarna lista nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów jako etap w tworzeniu krajowego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 190

2.1. Czarna lista nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów jako etap w tworzeniu krajowego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji, krajowego prawa zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych czy krajowego prawa konsumenckiego | str. 190

2.1.1. Prawo polskie | str. 190

2.1.2. Prawo niemieckie | str. 191

2.2. Rozwój krajowego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 193

2.2.1. Prawo polskie | str. 193

2.2.1.1. Rozwój polskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji do wydania ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1993 r. | str. 193

2.2.1.2. Wpływ harmonizacji prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji na prawo polskie | str. 196

2.2.2. Prawo niemieckie | str. 201

2.2.2.1. Rozwój niemieckiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji przed przystąpieniem Niemieckiej Republiki Federalnej do EWG | str. 201

2.2.2.2 Wpływ harmonizacji prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji na prawo niemieckie | str. 204

2.3. Czarna lista nieuczciwych praktyk krajowych a ewolucja celów krajowego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 212

2.3.1. Prawo polskie | str. 212

2.3.2. Prawo niemieckie | str. 215

2.4. Podsumowanie | str. 218

3. Czarna lista nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów jako metoda regulacyjna w prawie krajowym | str. 219

3.1. Lista jako instrument prawa krajowego | str. 219

3.1.1. Prawo polskie | str. 220

3.1.2. Prawo niemieckie | str. 221

3.2. Implementacja czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych do prawa krajowego | str. 221

3.2.1. Odrębny charakter załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE jako wskazówka implementacyjna? | str. 224

3.2.2. Sposób implementacji czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych do prawa krajowego | str. 225

3.2.2.1. Prawo polskie | str. 225

3.2.2.2. Prawo niemieckie | str. 228

3.2.2.3. Polska i niemiecka implementacja czarnej listy nieuczciwych praktyk krajowych na tle transpozycji w wybranych państwach członkowskich | str. 235

3.3. Cele krajowej czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych | str. 236

3.3.1. Zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów | str. 236

3.3.2. Ochrona konkurentów | str. 237

3.3.3. Przyczynienie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego i krajowego | str. 238

3.3.4. Zwiększenie pewności prawnej | str. 238

3.3.5. Zapewnienie jednolitości prawa | str. 239

3.3.6. Uzupełnienie krajowych rozwiązań zwalczających nieuczciwe praktyki handlowe | str. 239

3.4. Podsumowanie | str. 239

4. Charakterystyka czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów w prawie polskim i niemieckim | str. 240

4.1. Zakres czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów w prawie polskim i niemieckim | str. 240

4.1.1. Zakres podmiotowy czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów w prawie krajowym | str. 240

4.1.1.1. Prawo polskie | str. 240

4.1.1.2. Prawo niemieckie | str. 243

4.1.2. Zakres przedmiotowy czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów w prawie krajowym | str. 246

4.1.2.1. Nieuczciwa praktyka handlowa | str. 246

4.1.2.2. Podział na wprowadzające w błąd i agresywne praktyki handlowe | str. 255

4.1.3. Zakres terytorialny czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów w prawie krajowym | str. 276

4.2. Cechy czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów w prawie krajowym | str. 276

4.2.1. Bezwzględny charakter zakazów z czarnej listy w prawie krajowym | str. 276

4.2.1.1. Prawo polskie | str. 276

4.2.1.2. Prawo niemieckie | str. 277

4.2.2. Jednolite obowiązywanie czarnej listy w prawie krajowym | str. 278

4.2.2.1. Prawo polskie | str. 278

4.2.2.2. Prawo niemieckie | str. 279

4.2.3. Zamknięty charakter czarnej listy w prawie krajowym | str. 279

4.2.3.1. Prawo polskie | str. 279

4.2.3.2. Prawo niemieckie | str. 281

4.2.4. Nadrzędne stosowanie | str. 283

4.2.4.1. Prawo polskie | str. 283

4.2.4.2. Prawo niemieckie | str. 284

4.3. Naruszenie czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych | str. 284

4.3.1. Prawo polskie | str. 284

4.3.1.1. Odpowiedzialność cywilna | str. 285

4.3.1.2. Odpowiedzialność karna | str. 288

4.3.1.3. Odpowiedzialność administracyjnoprawna | str. 288

4.3.2. Prawo niemieckie | str. 290

4.3.2.1. Odpowiedzialność cywilna | str. 290

4.3.2.2. Odpowiedzialność karna | str. 294

4.4. Podsumowanie | str. 294

5. Zmiana czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów w prawie krajowym | str. 296

5.1. Brak możliwości zmiany zakresu krajowej czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów | str. 296

5.2. Możliwość dokonywania zmian w prawie krajowym w celu zapewnienia poprawnej implementacji załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 296

5.2.1. Usuwanie krajowych zakazów per se nieobjętych załącznikiem I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 297

5.2.1.1. Prawo polskie | str. 298

5.2.1.2. Prawo niemieckie | str. 304

5.2.2. Zmiana sposobu implementacji załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 308

5.2.2.1. Prawo polskie | str. 308

5.2.2.2. Prawo niemieckie | str. 309

5.2.3. Zmiany w ramach poszczególnych zakazów objętych krajową czarną listą | str. 310

5.3. Podsumowanie | str. 311

6. Wnioski | str. 311

Rozdział III
Zakazy z czarnej listy praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów | str. 321

1. Uwagi ogólne | str. 321

2. Wprowadzające w błąd praktyki handlowe przedsiębiorców wobec konsumentów nieuczciwe w każdych okolicznościach | str. 322

2.1. Nieprawdziwa informacja o byciu sygnatariuszem kodeksu postępowania | str. 322

2.1.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 322

2.1.1.1. Kodeksy postępowania w dyrektywie 2005/29/WE | str. 323

2.1.1.2. Zakaz niezgodnego z rzeczywistością podawania się za sygnatariusza kodeksu postępowania z pkt 1 załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 327

2.1.2. Prawo krajowe | str. 330

2.1.2.1. Prawo polskie | str. 330

2.1.2.2. Prawo niemieckie | str. 332

2.1.3. Podsumowanie | str. 334

2.2. Posługiwanie się znakiem zaufania lub jakości bez zezwolenia | str. 335

2.2.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 335

2.2.2. Prawo krajowe | str. 339

2.2.2.1. Prawo polskie | str. 339

2.2.2.2. Prawo niemieckie | str. 340

2.2.3. Podsumowanie | str. 340

2.3. Fałszywe twierdzenie o zatwierdzeniu kodeksu postępowania przez organ publiczny | str. 341

2.3.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 341

2.3.2. Prawo krajowe | str. 343

2.3.2.1. Prawo polskie | str. 343

2.3.2.2. Prawo niemieckie | str. 343

2.3.3. Podsumowanie | str. 344

2.4. Twierdzenie o zatwierdzeniu przez odpowiedni organ | str. 345

2.4.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 345

2.4.2. Prawo krajowe | str. 349

2.4.2.1. Prawo polskie | str. 349

2.4.2.2. Prawo niemieckie | str. 350

2.4.3. Podsumowanie | str. 351

2.5. Reklama przynęta | str. 351

2.5.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 351

2.5.2. Prawo krajowe | str. 359

2.5.2.1. Prawo polskie | str. 359

2.5.2.2. Prawo niemieckie | str. 361

2.5.3. Podsumowanie | str. 364

2.6. Przynęta i zamiana | str. 365

2.6.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 365

2.6.2. Prawo krajowe | str. 370

2.6.2.1. Prawo polskie | str. 370

2.6.2.2. Prawo niemieckie | str. 371

2.6.3. Podsumowanie | str. 372

2.7. Fałszywe twierdzenie o dostępności produktu przez ograniczony czas | str. 372

2.7.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 372

2.7.2. Prawo krajowe | str. 376

2.7.2.1. Prawo polskie | str. 376

2.7.2.2. Prawo niemieckie | str. 377

2.7.3. Podsumowanie | str. 378

2.8. Udostępnianie usług serwisowych wyłącznie w innym języku | str. 378

2.8.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 378

2.8.2. Prawo krajowe | str. 381

2.8.2.1. Prawo polskie | str. 381

2.8.2.2. Prawo niemieckie | str. 382

2.8.3. Podsumowanie | str. 383

2.9. Fałszywe twierdzenie o zgodności z prawem sprzedaży produktu | str. 384

2.9.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 384

2.9.2. Prawo krajowe | str. 387

2.9.2.1. Prawo polskie | str. 387

2.9.2.2. Prawo niemieckie | str. 387

2.9.3. Podsumowanie | str. 388

2.10. Prezentowanie praw przysługujących konsumentom z mocy prawa jako cechy wyróżniającej ofertę | str. 389

2.10.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 389

2.10.2. Prawo krajowe | str. 391

2.10.2.1. Prawo polskie | str. 391

2.10.2.2. Prawo niemieckie | str. 391

2.10.3. Podsumowanie | str. 392

2.11. Kryptoreklama | str. 393

2.11.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 393

2.11.1.1. Zakazy reklamy ukrytej w regulacjach spoza prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 393

2.11.1.2. Zakaz kryptoreklamy z pkt 11 załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 396

2.11.2. Prawo krajowe | str. 400

2.11.2.1. Prawo polskie | str. 400

2.11.2.2. Prawo niemieckie | str. 401

2.11.3. Podsumowanie | str. 405

2.12. Przedstawianie rzeczowo nieścisłych twierdzeń dotyczących ryzyka z powodu nienabycia produktu | str. 405

2.12.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 405

2.12.2. Prawo krajowe | str. 409

2.12.2.1. Prawo polskie | str. 409

2.12.2.2. Prawo niemieckie | str. 410

2.12.3. Podsumowanie | str. 410

2.13. Reklamowanie produktu podobnego do produktu innego producenta jako produktu tego producenta | str. 411

2.13.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 411

2.13.2. Prawo krajowe | str. 417

2.13.2.1. Prawo polskie | str. 417

2.13.2.2. Prawo niemieckie | str. 417

2.13.3. Podsumowanie | str. 418

2.14. Systemy promocyjne typu "piramida" | str. 419

2.14.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 419

2.14.2. Prawo krajowe | str. 424

2.14.2.1. Prawo polskie | str. 424

2.14.2.2. Prawo niemieckie | str. 424

2.14.3. Podsumowanie | str. 426

2.15. Twierdzenie o kończeniu działalności lub zmianie siedziby | str. 427

2.15.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 427

2.15.2. Prawo krajowe | str. 430

2.15.2.1. Prawo polskie | str. 430

2.15.2.2. Prawo niemieckie | str. 431

2.15.3. Podsumowanie | str. 432

2.16. Twierdzenie o zwiększeniu szansy na wygraną w grach losowych | str. 432

2.16.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 432

2.16.2. Prawo krajowe | str. 436

2.16.2.1. Prawo polskie | str. 436

2.16.2.2. Prawo niemieckie | str. 436

2.16.3. Podsumowanie | str. 437

2.17. Fałszywe twierdzenie o leczeniu chorób przez produkt | str. 438

2.17.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 438

2.17.2. Prawo krajowe | str. 442

2.17.2.1. Prawo polskie | str. 442

2.17.2.2. Prawo niemieckie | str. 443

2.17.3. Podsumowanie | str. 444

2.18. Przekazywanie rzeczowo nieścisłych informacji o warunkach rynkowych | str. 444

2.18.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 444

2.18.2. Prawo krajowe | str. 447

2.18.2.1. Prawo polskie | str. 447

2.18.2.2. Prawo niemieckie | str. 448

2.18.3. Podsumowanie | str. 449

2.19. Nieprzyznanie opisanych nagród | str. 449

2.19.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 449

2.19.2. Prawo krajowe | str. 453

2.19.2.1. Prawo polskie | str. 453

2.19.2.2. Prawo niemieckie | str. 453

2.19.3. Podsumowanie | str. 454

2.20. Opisywanie produktu jako "gratis" | str. 455

2.20.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 455

2.20.2. Prawo krajowe | str. 459

2.20.2.1. Prawo polskie | str. 459

2.20.2.2. Prawo niemieckie | str. 460

2.20.3. Podsumowanie | str. 461

2.21. Żądanie zapłaty za niezamówiony towar | str. 462

2.21.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 462

2.21.2. Prawo krajowe | str. 466

2.21.2.1. Prawo polskie | str. 466

2.21.2.2. Prawo niemieckie | str. 467

2.21.3. Podsumowanie | str. 468

2.22. Fałszywe podawanie się za konsumenta | str. 468

2.22.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 468

2.22.2. Prawo krajowe | str. 473

2.22.2.1. Prawo polskie | str. 473

2.22.2.2. Prawo niemieckie | str. 474

2.22.3. Podsumowanie | str. 475

2.23. Stwarzanie fałszywego wrażenia o dostępności usług serwisowych | str. 476

2.23.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 476

2.23.2. Prawo krajowe | str. 479

2.23.2.1. Prawo polskie | str. 479

2.23.2.2. Prawo niemieckie | str. 480

2.23.3. Podsumowanie | str. 481

3. Agresywne praktyki handlowe przedsiębiorców wobec konsumentów nieuczciwe w każdych okolicznościach | str. 482

3.1. Stwarzanie wrażenia o niemożliwości opuszczenia pomieszczeń bez zawarcia umowy | str. 482

3.1.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 482

3.1.2. Prawo krajowe | str. 486

3.1.2.1. Prawo polskie | str. 486

3.1.2.2. Prawo niemieckie | str. 486

3.1.3. Podsumowanie | str. 486

3.2. Ignorowanie prośby o opuszczenie domu konsumenta | str. 487

3.2.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 487

3.2.2. Prawo krajowe | str. 492

3.2.2.1. Prawo polskie | str. 492

3.2.2.2. Prawo niemieckie | str. 493

3.2.3. Podsumowanie | str. 493

3.3. Uporczywe i niechciane używanie środków komunikacji na odległość | str. 494

3.3.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 494

3.3.2. Prawo krajowe | str. 499

3.3.2.1. Prawo polskie | str. 499

3.3.2.2. Prawo niemieckie | str. 500

3.3.3. Podsumowanie | str. 503

3.4. Zniechęcanie konsumenta do dochodzenia roszczeń na podstawie polisy ubezpieczeniowej | str. 503

3.4.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 503

3.4.2. Prawo krajowe | str. 508

3.4.2.1. Prawo polskie | str. 508

3.4.2.2. Prawo niemieckie | str. 508

3.4.3. Podsumowanie | str. 509

3.5. Bezpośrednie wezwanie dzieci do nabycia reklamowanych produktów | str. 510

3.5.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 510

3.5.2. Prawo krajowe | str. 518

3.5.2.1. Prawo polskie | str. 518

3.5.2.2. Prawo niemieckie | str. 518

3.5.3. Podsumowanie | str. 519

3.6. Żądanie zapłaty za dostawę niezamówioną | str. 520

3.6.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 520

3.6.2. Prawo krajowe | str. 526

3.6.2.1. Prawo polskie | str. 526

3.6.2.2. Prawo niemieckie | str. 526

3.6.3. Podsumowanie | str. 528

3.7. Informowanie o zagrożeniu utraty pracy lub środków do życia w razie braku zakupu produktu przez konsumenta | str. 529

3.7.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 529

3.7.2. Prawo krajowe | str. 532

3.7.2.1. Prawo polskie | str. 532

3.7.2.2. Prawo niemieckie | str. 533

3.7.3. Podsumowanie | str. 533

3.8. Stwarzanie fałszywego wrażenia o uzyskaniu nagrody przez konsumenta | str. 534

3.8.1. Prawo Unii Europejskiej | str. 534

3.8.2. Prawo krajowe | str. 542

3.8.2.1. Prawo polskie | str. 542

3.8.2.2. Prawo niemieckie | str. 544

3.8.3. Podsumowanie | str. 545

4. Czarna lista nieuczciwych praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów w świetle analizy poszczególnych zakazów per se | str. 545

4.1. Kształt czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych | str. 546

4.1.1. Długość czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych | str. 546

4.1.2. Stopień nieuczciwości praktyk handlowych zakazanych per se | str. 547

4.2. Zakres czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych | str. 549

4.2.1. Regulacja praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów | str. 549

4.2.1.1. Praktyka handlowa | str. 549

4.2.1.2. Relacje przedsiębiorca - konsument | str. 550

4.2.1.3. Etap relacji przedsiębiorca - konsument | str. 552

4.2.2. Podział na zakazy praktyk wprowadzających w błąd i zakazy praktyk agresywnych | str. 552

4.2.2.1. Wprowadzające w błąd praktyki handlowe | str. 553

4.2.2.2. Agresywne praktyki handlowe | str. 555

4.2.3. Brak konieczności jednoczesnego spełniania przesłanek przepisów szczegółowych i klauzuli generalnej | str. 556

4.2.4. Konieczność zastosowania modelu przeciętnego konsumenta | str. 558

4.2.5. Zamiar przedsiębiorcy jako przesłanka praktyki handlowej zakazanej per se? | str. 558

4.3. Trudności w interpretacji zakazów per se czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych | str. 559

4.3.1. Nieprecyzyjne sformułowania użyte w czarnej liście nieuczciwych praktyk handlowych | str. 560

4.3.2. Krzyżujące się zakresy przedmiotowe zakazów per se | str. 561

4.3.3. Różne wersje językowe załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 561

4.3.4. Mnożenie trudności interpretacyjnych na skutek implementacji załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 562

4.4. Metody zwiększenia efektywności czarnej listy | str. 563

4.4.1. Udoskonalanie czarnej listy w prawie Unii Europejskiej | str. 563

4.4.1. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej | str. 563

4.4.1.2. Działania Komisji Europejskiej | str. 565

4.4.1.3. Zmiana załącznika I do dyrektywy 2005/29/WE | str. 571

4.4.2. Udoskonalanie czarnej listy na płaszczyźnie krajowej | str. 572

4.4.2.1. Poprawa efektywności sądów i organów krajowych | str. 572

4.4.2.2. Odpowiednia wykładnia zakazów per se | str. 573

4.4.2.3. Zmiana czarnej listy nieuczciwych praktyk handlowych | str. 578

4.5. Podsumowanie | str. 580

5. Wnioski | str. 581

Wnioski końcowe | str. 591

Bibliografia | str. 603