Zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami w prawie Unii Europejskiej. W poszukiwaniu modelu ochrony

Wykaz skrótów | str. 21
Wstęp | str. 27
Rozdział I
Zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami: wyzwanie dla prawa Unii Europejskiej | str. 41

Nieuczciwe praktyki handlowe między przedsiębiorcami – pojęcie i specyfika | str. 41

1.1. Kwestie terminologiczne | str. 41
1.2. Zakres pojęcia „nieuczciwe praktyki handlowe między przedsiębiorcami” | str. 48
1.2.1. Zakres podmiotowy | str. 48
1.2.2. Zakres przedmiotowy | str. 54
1.3. Specyfika nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 65
1.3.1. Cechy stron nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 65
1.3.2. Cechy nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 71

Regulacje zwalczające nieuczciwe praktyki handlowe między przedsiębiorcami jako element europejskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 77

2.1. Kwestie terminologiczne | str. 77
2.2. Zakres europejskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 83
2.2.1. Trudności z kwalifikacją aktu prawnego | str. 83
2.2.2. Akty prawne dotyczące nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 85
2.2.3. Akty prawne dotyczące nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorców wobec konsumentów | str. 95
2.3. Uzasadnienie uchwalania aktów prawnych dotyczących nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 98
2.3.1. Różnice i podobieństwa uzasadnienia ochrony przed nieuczciwością w relacjach B2C i B2B | str. 98
2.3.2. Specyfika uzasadnienia unijnych aktów prawnych z zakresu nieuczciwości B2B | str. 101
2.3.3. Kompetencje prawodawcy unijnego do uchwalania aktów prawnych z zakresu nieuczciwości B2B | str. 104
2.3.4. Pożądany poziom ochrony przedsiębiorców | str. 107

Elementy modelu ochrony przed nieuczciwymi praktykami handlowymi między przedsiębiorcami | str. 108

3.1. Kwestie terminologiczne | str. 108
3.2. Cel aktu prawnego | str. 109
3.3. Rodzaj aktu prawnego | str. 109
3.3.1. Dyrektywa | str. 110
3.3.2. Rozporządzenie | str. 113
3.4. Zakres podmiotowy i przedmiotowy | str. 113
3.5. Rodzaje przepisów prawnych zakazujących nieuczciwych praktyk handlowych | str. 114
3.5.1. Klauzula generalna | str. 114
3.5.2. Czarna lista nieuczciwych praktyk
handlowych | str. 122
3.5.3.  Szara lista nieuczciwych praktyk handlowych | str. 126
3.5.4. Inne przepisy szczegółowe | str. 128
3.6. Relacje między aktami prawnymi | str. 130

Wnioski | str. 131

Rozdział II
Rozwój prawa Unii Europejskiej w zakresie zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami: ewolucja czy rewolucja? | str. 137

Nieróżnicowanie ochrony w relacjach B2B i B2C | str. 137

1.1. Niepowodzenie próby kompleksowej harmonizacji prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 137
1.2. Fragmentaryczna harmonizacja pozytywna | str. 141
1.2.1. Dyrektywa 84/450/EWG o reklamie wprowadzającej w błąd i reklamie porównawczej | str. 141
1.2.2. Inne akty prawne | str. 147
1.3. Iluzoryczna ochrona na podstawie harmonizacji negatywnej | str. 149

Rozdzielenie ochrony w relacjach B2B i B2C | str. 153

2.1. Droga ku rozdzieleniu ochrony w relacjach B2B i B2C  | str. 153
2.1.1. Od projektu rozporządzenia o promocji sprzedaży do dyrektywy 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych | str. 153
2.1.2. Opinie na temat rozdzielenia ochrony w relacjach B2C i B2B | str. 156
2.1.3. Specyfika praktyk handlowych przedsiębiorców wobec konsumentów jako przedmiotu regulacji | str. 159
2.2. Model ochrony przed nieuczciwymi praktykami handlowymi przedsiębiorców wobec konsumentów przyjęty w dyrektywie 2005/29/WE | str. 160
2.2.1. Cel dyrektywy 2005/29/WE a cel dyrektywy 84/450/EWG | str. 160
2.2.2. Przyjęty poziom harmonizacji | str. 163
2.2.3. Przedsiębiorca i konsument jako strony nieuczciwej praktyki handlowej | str. 165
2.2.4. Nieuczciwe praktyki handlowe zakazane na podstawie dyrektywy | str. 170
2.2.5. Rodzaje przepisów prawnych zakazujących nieuczciwych praktyk handlowych | str. 171
2.2.6. Egzekwowanie przepisów dyrektywy i dochodzenie roszczeń | str. 179
2.2.7. Wpływ nowelizacji z 2019 r. na model ochrony przyjęty przez dyrektywę 2005/29/WE | str. 181
2.3. Dyrektywa 2005/29/WE a nieuczciwe praktyki handlowe między przedsiębiorcami | str. 185
2.3.1. Nieobejmowanie relacji przedsiębiorca – przedsiębiorca | str. 185
2.3.2. Dyrektywa 2006/114/WE o reklamie wprowadzającej w błąd i reklamie porównawczej | str. 186
2.3.3. Wpływ dyrektywy 2005/29/WE na krajowe regulacje nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 193

Rozdrobnienie i rozproszenie ochrony w relacjach B2B | str. 196

3.1. Dyrektywa 2011/7/UE w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych  | str. 196
3.1.1. Specyfika płatności w transakcjach handlowych jako przedmiotu regulacji | str. 197
3.1.2. Prace legislacyjne | str. 200
3.1.3. Przyjęty model ochrony – wprowadzenie | str. 202
3.2. Dyrektywa 2016/943 w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem | str. 203
3.2.1. Specyfika tajemnicy przedsiębiorstwa jako przedmiotu regulacji | str. 204
3.2.2. Prace legislacyjne | str. 205
3.2.3. Przyjęty model ochrony – wprowadzenie | str. 208
3.3. Dyrektywa 2019/633 w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych | str. 209
3.3.1. Specyfika praktyk handlowych w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych jako przedmiotu regulacji | str. 209
3.3.2. Prace legislacyjne | str. 212
3.3.3. Przyjęty model ochrony – wprowadzenie | str. 217
3.4. Rozporządzenie 2019/1150 w sprawie propagowania sprawiedliwości i przejrzystości dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego | str. 218
3.4.1. Specyfika usług pośrednictwa internetowego i wyszukiwarek internetowych jako przedmiotu regulacji | str. 219
3.4.2. Prace legislacyjne | str. 221
3.4.3. Przyjęty model ochrony – wprowadzenie | str. 225

Wnioski | str. 226

Rozdział III
Ochrona przed nieuczciwymi praktykami handlowymi między przedsiębiorcami w prawie Unii Europejskiej: wiele dróg prowadzi do celu | str. 235

Dyrektywa 2006/114/WE o reklamie wprowadzającej w błąd i reklamie porównawczej | str. 235

1.1. Ochrona uczciwości rynkowej w relacjach między przedsiębiorcami jako cel dyrektywy | str. 235
1.2. Przyjęty poziom harmonizacji | str. 238
1.3. Reklamujący i odbiorca reklamy jako strony nieuczciwej praktyki handlowej między przedsiębiorcami | str. 239
1.4. Nieuczciwe praktyki handlowe między przedsiębiorcami zakazane na gruncie dyrektywy | str. 242
1.4.1. Reklama jako praktyka handlowa między przedsiębiorcami | str. 243
1.4.2. Reklama wprowadzająca w błąd | str. 244
1.4.3. Nieuczciwa reklama porównawcza | str. 248
1.5. Rodzaje przepisów prawnych zakazujących nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 250
1.5.1. Rodzaje przepisów prawnych zakazujących reklamy wprowadzającej w błąd | str. 250
1.5.2. Rodzaje przepisów prawnych normujących reklamę porównawczą | str. 251
1.6. Egzekwowanie przepisów dyrektywy | str. 256
1.7. Dyrektywa 2006/114/WE a inne akty prawne z zakresu europejskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 258
1.8. Wnioski częściowe | str. 259

Dyrektywa 2011/7/UE w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych | str. 266

2.1. Ochrona uczciwości rynkowej w relacjach między przedsiębiorcami jako cel dyrektywy | str. 266
2.2. Przyjęty poziom harmonizacji | str. 269
2.3. Wierzyciel i dłużnik jako strony nieuczciwej praktyki handlowej między przedsiębiorcami | str. 269
2.4. Nieuczciwe praktyki handlowe między przedsiębiorcami zakazane na gruncie dyrektywy | str. 272
2.4.1. Opóźnienie w płatnościach | str. 272
2.4.2. Rażąca nieuczciwość jako kategoria nieuczciwości | str. 274
2.5. Rodzaje przepisów prawnych zakazujących nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 277
2.5.1. Zakaz ogólny | str. 277
2.5.2. Klauzula generalna | str. 281
2.5.3. Zakaz per se oraz domniemanie wzruszalne | str. 282
2.6. Egzekwowanie przepisów dyrektywy | str. 284
2.7. Dyrektywa 2011/7/UE a inne akty prawne z zakresu europejskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 286
2.8. Wnioski częściowe | str. 286

Dyrektywa 2016/943 w sprawie ochrony niejawnego know-how iniejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem | str. 294

3.1. Ochrona uczciwości rynkowej w relacjach między przedsiębiorcami jako cel dyrektywy | str. 294
3.2. Przyjęty poziom harmonizacji | str. 296
3.3. Posiadacz tajemnicy handlowej i jej naruszyciel jako strony nieuczciwej praktyki handlowej między przedsiębiorcami | str. 297
3.4. Pozyskiwanie, wykorzystywanie i ujawnianie tajemnic przedsiębiorstwa jako nieuczciwa praktyka handlowa między przedsiębiorcami | str. 299
3.4.1. Tajemnica przedsiębiorstwa | str. 299
3.4.2. Pozyskiwanie, wykorzystywanie i ujawnianie tajemnicy przedsiębiorstwa | str. 303
3.5. Rodzaje przepisów prawnych zakazujących nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 304
3.5.1. Zakaz ogólny | str. 304
3.5.2. Czarna lista | str. 305
3.5.3. Ograniczenia zakazu | str. 311
3.6. Egzekwowanie przepisów dyrektywy | str. 313
3.7. Dyrektywa 2016/943 a inne akty prawne z zakresu europejskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 317
3.8. Wnioski częściowe | str. 318

Dyrektywa 2019/633 w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych | str. 323

4.1. Ochrona uczciwości rynkowej w relacjach między przedsiębiorcami jako cel dyrektywy | str. 323
4.2. Przyjęty poziom harmonizacji | str. 325
4.3. Dostawcy i nabywcy produktów rolnych i spożywczych jako strony nieuczciwej praktyki handlowej między przedsiębiorcami | str. 326
4.4. Nieuczciwe praktyki handlowe w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych | str. 329
4.4.1. Praktyka handlowa | str. 330
4.4.2. Nieuczciwa praktyka handlowa | str. 332
4.5. Rodzaje przepisów prawnych zakazujących nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 334
4.5.1. Brak zakazu ogólnego | str. 334
4.5.2. Czarna lista | str. 336
4.5.3. Szara lista | str. 340
4.6. Egzekwowanie przepisów dyrektywy | str. 343
4.6.1. Organ egzekwowania prawa | str. 343
4.6.2.  Alternatywne procedury rozstrzygania sporów | str. 345
4.7. Dyrektywa 2019/633 a inne akty prawne z zakresu europejskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 345
4.8. Wnioski częściowe | str. 348

Rozporządzenie 2019/1150 w sprawie propagowania sprawiedliwości i przejrzystości dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego | str. 354

5.1. Ochrona uczciwości rynkowej w relacjach między przedsiębiorcami jako cel rozporządzenia | str. 354
5.2. Konsekwencje wyboru formy rozporządzenia | str. 357
5.3. Strony nieuczciwej praktyki handlowej między przedsiębiorcami na gruncie rozporządzenia | str. 358
5.3.1. Dostawcy usług pośrednictwa internetowego i użytkownicy biznesowi korzystający z usług pośrednictwa internetowego | str. 359
5.3.2. Dostawcy wyszukiwarki internetowej i użytkownicy korzystający ze strony internetowej w celach biznesowych w odniesieniu do wyszukiwarek internetowych  | str. 362
5.4. Nieuczciwe praktyki handlowe między przedsiębiorcami na gruncie rozporządzenia | str. 363
5.5. Rodzaje przepisów prawnych zakazujących nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 366
5.5.1. Przepisy skierowane do dostawców usług pośrednictwa internetowego | str. 367
5.5.2. Przepisy skierowane do dostawców wyszukiwarek internetowych | str. 377
5.6. Egzekwowanie przepisów rozporządzenia | str. 379
5.6.1. Wewnętrzny system rozpatrywania skarg | str. 379
5.6.2. Mediacja | str. 380
5.6.3. Kodeksy postępowania | str. 381
5.6.4. Sądowe dochodzenie roszczeń | str. 382
5.7. Rozporządzenie 2019/1150 a inne akty prawne z zakresu europejskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji | str. 384
5.8. Wnioski częściowe | str. 385

Wnioski | str. 390

Rozdział IV
Wpływ prawa Unii Europejskiej na zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami w Polsce na tle prawnoporównawczym: europeizacja modelu ochrony | str. 397

Nieróżnicowanie ochrony w relacjach B2B i B2C | str. 397

1.1. Początki zwalczania nieuczciwej konkurencji w Polsce | str. 397
1.2. Wpływ prawa unijnego na zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych B2B przed akcesją Polski do Unii Europejskiej | str. 399
1.2.1. Uchwalenie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1993 r. | str. 399
1.2.2. Ustawa a dyrektywa 84/450/EWG o reklamie wprowadzającej w błąd | str. 400
1.2.3. Ustawa a dyrektywa 97/55/WE o reklamie porównawczej | str. 401

Rozdzielenie ochrony w relacjach B2B i B2C | str. 403

2.1. Konsekwencje dyrektywy 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych | str. 403
2.1.1. Uchwalenie ustawy z 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym | str. 404
2.1.2. Nowelizacja ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji | str. 406
2.2. Ustawa z 16.04.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jako podstawowy akt prawny z zakresu zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 408
2.2.1. Ochrona uczciwości rynkowej w relacjach między przedsiębiorcami jako cel ustawy | str. 408
2.2.2. Przedsiębiorcy jako strony nieuczciwej praktyki handlowej | str. 409
2.2.3. Czyn nieuczciwej konkurencji jako nieuczciwa praktyka handlowa między przedsiębiorcami  | str. 413
2.2.4. Rodzaje przepisów zakazujących czynów nieuczciwej konkurencji | str. 416
2.2.5. Zasady dochodzenia roszczeń | str. 430
2.2.6. Relacje z innymi aktami prawnymi z zakresu zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych  | str. 434

Rozdrobnienie i rozproszenie ochrony w relacjach B2B | str. 435

3.1. Ustawa z 8.03.2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych | str. 436
3.1.1. Ochrona uczciwości rynkowej w relacjach między przedsiębiorcami jako cel ustawy | str. 436
3.1.2. Wierzyciel i dłużnik jako strony nieuczciwej praktyki handlowej między przedsiębiorcami  | str. 438
3.1.3. Nieuczciwe praktyki handlowe między przedsiębiorcami zakazane na gruncie ustawy  | str. 439
3.1.4. Rodzaje przepisów prawnych zakazujących nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 440
3.1.5. Zasady dochodzenia roszczeń | str. 442
3.1.6. Relacje z innymi aktami prawnymi z zakresu zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych  | str. 442
3.2. Ustawa z 17.11.2021 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi | str. 443
3.2.1. Działania legislacyjne przed uchwaleniem dyrektywy 2019/633 | str. 443
3.2.2. Ochrona uczciwości rynkowej w relacjach między przedsiębiorcami jako cel ustawy | str. 445
3.2.3. Dostawcy i nabywcy jako strony nieuczciwej praktyki handlowej | str. 446
3.2.4. Praktyka nieuczciwie wykorzystująca
przewagę kontraktową jako nieuczciwa praktyka handlowa między
przedsiębiorcami | str. 448
3.2.5. Rodzaje przepisów zakazujących nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej | str. 450
3.2.6. Egzekwowanie przepisów ustawy | str. 457
3.2.7. Relacje z innymi aktami prawnymi
z zakresu zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych | str. 460
3.3. Rozporządzenie 2019/1150 w sprawie
propagowania sprawiedliwości i przejrzystości
dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego | str. 461

Perspektywa prawnoporównawcza: wpływ regulacji
Unii Europejskiej o nieuczciwych praktykach handlowych między przedsiębiorcami na prawo niemieckie | str. 462

4.1. Nieróżnicowanie ochrony w relacjach B2B i B2C | str. 462
4.1.1. Początki zwalczania nieuczciwej konkurencji w Niemczech | str. 462
4.1.2. UWG z 1909 r. | str. 464
4.1.3. UWG z 2004 r. jako podstawowy akt prawny z zakresu zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych między przedsiębiorcami | str. 469
4.2. Częściowe rozdzielenie ochrony w relacjach
B2B i B2C | str. 471
4.2.1. Wpływ zbliżania UWG do dyrektywy
2005/29/WE ochronę w relacjach B2B | str. 471
4.2.2. Zakres ochrony | str. 476
4.2.3. Przepisy dotyczące relacji B2B | str. 479
4.2.4. Zasady dochodzenia roszczeń | str. 489
4.3. Rozdrobnienie i rozproszenie ochrony w relacjach B2B | str. 490
4.3.1. Implementacja dyrektywy 2011/7/UE w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych | str. 490
4.3.2. Implementacja dyrektywy 2016/943 w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem | str. 494
4.3.3. Implementacja dyrektywy 2019/633 w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych | str. 499
4.3.4. Rozporządzenie 2019/1150 w sprawie propagowania sprawiedliwości i przejrzystości dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego | str. 504

Wnioski | str. 506

Rozdział V
Zamiast zakończenia: w poszukiwaniu optymalnego modelu ochrony przed nieuczciwymi praktykami handlowymi między przedsiębiorcami w prawie Unii Europejskiej | str. 515

Konieczność zmiany modelu ochrony przed nieuczciwymi praktykami handlowymi między przedsiębiorcami | str. 515

1.1. Rekonstrukcja modelu ochrony przed nieuczciwymi praktykami handlowymi między przedsiębiorcami | str. 515
1.2. Ocena modelu ochrony przed nieuczciwymi praktykami handlowymi między przedsiębiorcami | str. 518
1.3. Powody konieczności zmiany modelu ochrony przed nieuczciwymi praktykami handlowymi między przedsiębiorcami | str. 521
1.3.1. Potrzeba udoskonalenia istniejącego modelu ochrony | str. 521
1.3.2. Odpowiedź regulacyjna na intensywny rozwój nowych technologii | str. 522
1.3.3. Zmniejszanie skutków nierównowagi siły rynkowej między przedsiębiorcami | str. 524

Sposoby poprawy efektywności obecnego modelu ochrony przed nieuczciwymi praktykami handlowymi między przedsiębiorcami | str. 526

2.1. Rola instytucji unijnych | str. 526
2.2. Działania na poziomie krajowym | str. 528
2.3. Inicjatywy samoregulacyjne przedsiębiorców | str. 532

Propozycje zmian modelu ochrony przed nieuczciwymi praktykami handlowymi między przedsiębiorcami | str. 534

3.1. Perspektywy rozwoju europejskiego prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji w relacjach B2B  | str. 535
3.1.1. Projekt aktu o rynkach cyfrowych | str. 535
3.1.2. Projekt aktu o usługach cyfrowych | str. 542
3.1.3. Projekt aktu w sprawie sztucznej inteligencji | str. 546
3.2. Możliwe podejścia regulacyjne | str. 548
3.2.1. Kompleksowe i łączne uregulowanie relacji B2C i B2B | str. 549
3.2.2. Kompleksowe uregulowanie relacji B2B | str. 552
3.2.3. Kontynuacja i rozwój dotychczasowego podejścia regulacyjnego | str. 554
3.3. Potencjalne obszary regulacji | str. 557
3.3.1. Nowelizacja istniejących aktów prawnych | str. 557
3.3.2. Inne propozycje | str. 559
3.4. Rola interakcji między zasadami ochrony w relacjach B2B i B2C | str. 562
3.5. Wybór techniki prawodawczej | str. 564
3.5.1. Rodzaj aktu prawnego | str. 564
3.5.2. Rodzaj przepisów prawnych | str. 565
3.6. Kształtowanie systemu egzekwowania przepisów i dochodzenia roszczeń | str. 571
3.7. Długość procesu legislacyjnego | str. 574

Wnioski końcowe | str. 576

Bibliografia | str. 581