Uzasadnione oczekiwania w perspektywie prawa krajowego i regulacji europejskich

Wykaz skrótów | str. 13

Wstęp | str. 17

Rozdział 1
Geneza idei uzasadnionych oczekiwań i ich ochrony | str. 35
1.1. Niemiecka doktryna Vertrauensschutz i jej reminiscencje | str. 35
1.2. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań na gruncie prawa Unii Europejskiej | str. 41
1.2.1. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej | str. 41
1.2.2. Europejski Kodeks Dobrej Administracji a uzasadnione oczekiwania | str. 47
1.2.3. Postępowanie administracyjne Unii Europejskiej a uzasadnione oczekiwania | str. 49

Rozdział 2
Uzasadnione oczekiwania a aksjologia prawa administracyjnego | str. 57
2.1. Wartości a dobra chronione w prawie administracyjnym | str. 59
2.2. Wartości chronione przez prawo administracyjne | str. 61
2.2.1. Interes | str. 63
2.2.1.1. Interes faktyczny | str. 66
2.2.1.2. Interes prawny | str. 66
2.2.1.3. Prawo podmiotowe | str. 67
2.2.1.4. Prawa refleksowe | str. 69
2.2.1.5. Uzasadnione oczekiwania (kwalifikowany interes faktyczny) | str. 72
2.2.2.Uzasadnione oczekiwania jako słuszny interes jednostki | str. 75
2.3. Wartości zewnętrzne prawa administracyjnego | str. 80
2.3.1. Sprawiedliwość | str. 81
2.3.2. Pewność | str. 84
2.4. Wartości wewnętrzne prawa administracyjnego | str. 88
2.4.1. Dobra administracja | str. 89
2.4.1.1. Pojęcie dobrej administracji | str. 89
2.4.1.2. Dobra administracja w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej | str. 93
2.4.1.3. Dobra administracja a Rada Europy | str. 95
2.4.1.4. Dobra administracja w Unii Europejskiej | str. 98
2.4.2. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań jako komponent prawa do dobrej administracji | str. 101

Rozdział 3
Źródła uzasadnionych oczekiwań | str. 106
3.1. Prawo stanowione jako źródło uzasadnionych oczekiwań | str. 111
3.1.1. Prawa nabyte z ustawy a zmiana przepisów | str. 112
3.1.2. Przepisy przejściowe a uzasadnione oczekiwania | str. 121
3.1.3. Zakaz retroakcji | str. 127
3.2. Decyzja administracyjna jako źródło uzasadnionych oczekiwań | str. 130
3.2.1. Stosunki realne a stosunki potencjalne. Ekspektatywa jako źródło uzasadnionych oczekiwań | str. 131
3.2.2. Zasada trwałości decyzji administracyjnych a uzasadnione oczekiwania | str. 138
3.3. Zwyczaj (utrwalona praktyka) jako źródło uzasadnionych oczekiwań | str. 141
3.4. Akty informacji jako źródło uzasadnionych oczekiwań | str. 146
3.4.1. Przyrzeczenie administracyjne jako źródło uzasadnionych oczekiwań | str. 152
3.4.1.1. Promesy w działalności gospodarczej jako źródło uzasadnionych oczekiwań | str. 155
3.4.2. Akty wykładni jako źródło uzasadnionych oczekiwań | str. 156
3.4.2.1. Interpretacje podatkowe jako źródło uzasadnionych oczekiwań | str. 158
3.4.2.2. Interpretacje w zakresie obowiązku świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne | str. 161
3.4.2.3. Abstrakcyjne interpretacje przepisów | str. 163
3.4.3. Polityka administracyjna jako źródło uzasadnionych oczekiwań | str. 164
3.4.3.1. Zmiana polityki a uzasadnione oczekiwania | str. 168
3.5. Milczenie jako źródło uzasadnionych oczekiwań | str. 171
3.6. Orzecznictwo sądowe (prawo sędziowskie) jako źródło uzasadnionych oczekiwań | str. 175
3.6.1. Tak zwane prawo sędziowskie | str. 178
3.6.2. Problem jednolitości orzecznictwa sądowoadministracyjnego w Polsce | str. 179

Rozdział 4
Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań i jej przesłanki | str. 186
4.1. Przesłanki zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań związane z organami państwa | str. 188
4.1.1. Pochodzenie od organów państwa | str. 188
4.1.2. Pochodzenie od uprawnionych i wiarygodnych podmiotów | str. 190
4.1.3. Uzewnętrznienie | str. 192
4.1.4. Zindywidualizowany charakter | str. 193
4.1.5. Jasny i jednoznaczny charakter | str. 194
4.1.6. Bezwarunkowy charakter | str. 197
4.1.7. Zgodność z prawem | str. 198
4.1.8. Niedopuszczalność dezinformacji i manipulacji | str. 200
4.1.9. Powtarzalny charakter | str. 201
4.2. Przesłanki zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań związane z jednostką | str. 202
4.2.1. Wywołanie oczekiwań | str. 202
4.2.2. Uzasadniony charakter oczekiwań | str. 203
4.3. Wyważanie interesów w procesie stosowania zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań | str. 209
4.3.1. Nakaz wyważenia uzasadnionych oczekiwań z interesem publicznym | str. 209
4.3.1.1. Interes publiczny | str. 210
4.3.1.2. Interes prywatny (indywidualny) | str. 213
4.3.1.3. Kolizja interesu indywidualnego z interesem publicznym w aspekcie stosowania zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań | str. 214
4.3.2. Zakaz naruszania praw osób trzecich | str. 222

Rozdział 5
Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań wśród zasad ogólnych prawa administracyjnego | str. 224
5.1. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a zasada praworządności | str. 231
5.2. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a zasada pewności | str. 237
5.3. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a zasada zaufania obywateli do organów państwa | str. 240
5.4. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a zasada równości wobec prawa | str. 249
5.5. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a zasada proporcjonalności | str. 251
5.6. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a moralność administracji | str. 254
5.7. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a zasady współżycia społecznego | str. 255
5.8. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań jako zasada ogólna prawa administracyjnego - dalsze perspektywy | str. 256
5.8.1. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie postępowania administracyjnego instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii Europejskiej | str. 256
5.8.2. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a projekt ustawy - Przepisy ogólne prawa administracyjnego | str. 262

Rozdział 6
Ochrona jednostki wobec naruszenia uzasadnionych oczekiwań | str. 268
6.1. Odpowiedzialność w związku ze stanowieniem prawa | str. 276
6.2. Odpowiedzialność w związku ze stosowaniem prawa | str. 280
6.3. Ochrona w przypadku legalnych działań administracji | str. 284

Zakończenie | str. 287

Bibliografia | str. 299

Źródła prawa | str. 317

Orzecznictwo | str. 321