Korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorców przesyłowych - właścicieli urządzeń przesyłowych

Wykaz skrótów | str. 17

Wstęp | str. 23

Rozdział I
Zagadnienia wprowadzające | str. 29

1. Urządzenia przesyłowe | str. 29

1.1. Regulacja z art. 49 k.c. w ujęciu historyczno-porównawczym | str. 29

1.2. Zakres pojęcia "urządzenie przesyłowe" | str. 33

1.2.1. Urządzenia przesyłowe - zagadnienia wstępne | str. 33

1.2.2. Urządzenia przesyłowe - zagadnienia szczegółowe | str. 38

1.2.3. Urządzenia przesyłowe sensu largo | str. 43

2. Nieruchomości jako miejsce posadowienia urządzeń przesyłowych | str. 44

2.1. Zagadnienia wstępne | str. 44

2.2. Nieruchomości gruntowe | str. 45

2.3. Nieruchomości budynkowe | str. 48

2.4. Nieruchomości lokalowe | str. 50

3. Przedsiębiorca przesyłowy | str. 52

3.1. Zagadnienia wstępne | str. 52

3.2. Przedsiębiorca w prawie cywilnym | str. 53

3.3. Zakres pojęcia "przedsiębiorca przesyłowy" | str. 57

4. Posiadanie związane z posadowieniem urządzeń przesyłowych | str. 60

4.1. Zagadnienia wstępne | str. 60

4.2. Posiadanie służebności przesyłu | str. 62

5. Podsumowanie | str. 65

Rozdział II
Nabycie własności urządzeń przesyłowych przez przedsiębiorców przesyłowych | str. 68

1. Rozważania nad własnością urządzeń przesyłowych na gruncie kodeksu cywilnego | str. 68

1.1. Zagadnienia wstępne | str. 68

1.2. Ewolucja poglądów judykatury i nauki dotycząca własności urządzeń przesyłowych | str. 69

1.3. Urządzenia przesyłowe - części składowe sieci czy odrębne rzeczy ruchome? | str. 75

1.4. Wejście urządzeń "w skład przedsiębiorstwa" | str. 79

1.5. Określenie właściciela urządzeń przesyłowych | str. 82

1.6. Własność urządzeń przesyłowych a korzystanie z nieruchomości | str. 87

2. Przeniesienie własności urządzeń przesyłowych na przedsiębiorcę przesyłowego oraz inne sposoby nabycia tego prawa | str. 89

2.1. Zagadnienia wstępne | str. 89

2.2. Umowne przeniesienie własności urządzeń przesyłowych | str. 91

2.3. Przeniesienie własności urządzeń przesyłowych w wyniku realizacji roszczenia z art. 49 § 2 k.c. | str. 94

2.3.1. Zagadnienia wstępne | str. 94

2.3.2. Podmiot uprawniony oraz adresat roszczenia | str. 96

2.3.3. Wynagrodzenie za przeniesienie własności urządzeń przesyłowych | str. 98

2.3.4. Zasady przedawnienia roszczenia | str. 100

2.3.5. Obowiązywanie art. 49 § 2 k.c. w czasie | str. 101

2.4. Inne sposoby nabycia własności urządzeń przesyłowych | str. 103

3. Podsumowanie | str. 106

Rozdział III
Korzystanie z nieruchomości oparte na służebności przesyłu | str. 108

1. Zagadnienia wstępne | str. 108

2. Służebności ustanawiane na rzecz przedsiębiorców przesyłowych - zagadnienia prawnoporównawcze | str. 109

2.1. Niemcy | str. 109

2.1.1. Służebności - zagadnienia wstępne | str. 109

2.1.2. Ustanawianie służebności na rzecz przedsiębiorców przesyłowych | str. 111

2.2. Włochy | str. 115

2.2.1. Służebności - zagadnienia wstępne | str. 115

2.2.2. Ustanawianie służebności na rzecz przedsiębiorców przesyłowych | str. 117

2.3. Francja | str. 118

2.3.1. Służebności - zagadnienia wstępne | str. 118

2.3.2. Ustanawianie służebności na rzecz przedsiębiorców przesyłowych | str. 120

2.4. Hiszpania | str. 122

2.4.1. Służebności - zagadnienia wstępne | str. 122

2.4.2. Ustanawianie służebności na rzecz przedsiębiorców przesyłowych | str. 123

2.5. Podsumowanie analizy prawnoporównawczej | str. 124

3. Służebność przesyłu w prawie polskim | str. 125

3.1. Zagadnienia wstępne. Ocena służebności przesyłu na tle prawnoporównawczym | str. 125

3.2. Podmioty stosunku prawnego | str. 128

3.3. Treść służebności przesyłu | str. 134

3.4. Problematyka wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu | str. 137

3.4.1. Zasady płatności wynagrodzenia | str. 137

3.4.2. Wysokość wynagrodzenia | str. 141

3.5. Sposoby nabycia służebności przesyłu | str. 145

3.5.1. Nabycie służebności przesyłu w trybie umownym | str. 145

3.5.2. Nabycie służebności przesyłu w trybie sądowym | str. 147

3.5.2.1. Przesłanki ustanowienia służebności przesyłu w trybie sądowym | str. 147

3.5.2.2. Problematyka przedawnienia roszczeń z art. 3052 k.c. | str. 152

3.5.2.3. Zagadnienia proceduralne | str. 153

3.5.3. Nabycie służebności przesyłu w drodze zasiedzenia | str. 154

3.5.3.1. Istota nabycia prawa w drodze zasiedzenia. Zasiedzenie służebności w ujęciu historycznym | str. 154

3.5.3.2. Dopuszczalność nabycia służebności przesyłu w drodze zasiedzenia | str. 158

3.5.3.3. Przesłanki nabycia służebności przesyłu w drodze zasiedzenia | str. 159

3.5.3.3.1. Zagadnienia wstępne | str. 159

3.5.3.3.2. Przesłanka nieprzerwanego posiadania służebności | str. 160

3.5.3.3.3. Przesłanka trwałego i widocznego urządzenia | str. 161

3.5.3.3.4. Dobra i zła wiara posiadacza służebności | str. 165

3.5.3.3.5. Przedsiębiorca przesyłowy jako posiadacz w dobrej czy złej wierze | str. 168

3.5.3.3.6. Upływ czasu prowadzący do zasiedzenia służebności przesyłu | str. 171

3.5.3.4. Zagadnienia proceduralne | str. 174

3.5.3.5. Zagadnienia intertemporalne | str. 177

3.5.3.6. Problematyka zaliczenia okresu posiadania służebności przed dniem 1 lutego 1989 r. | str. 183

3.5.3.6.1. Podmiot będący posiadaczem służebności przed dniem 1 lutego 1989 r. | str. 183

3.5.3.6.2. Możliwość zaliczenia przez przedsiębiorcę przesyłowego posiadania służebności przed dniem 1 lutego 1989 r. | str. 187

3.5.3.6.3. Problematyka zawieszenia biegu zasiedzenia służebności z uwagi na uwarunkowania ustrojowe panujące w okresie obowiązywania zasady jedności własności państwowej | str. 190

3.5.4. Nabycie służebności przesyłu w drodze zapisu windykacyjnego | str. 192

3.5.5. Decyzja administracyjna z art. 124 ust. 1 u.g.n a ustanowienie służebności przesyłu | str. 194

3.6. Zbycie służebności przesyłu | str. 196

3.7. Ochrona służebności przesyłu | str. 197

3.8. Zmiana treści lub sposobu wykonywania służebności przesyłu | str. 198

3.9. Wygaśnięcie służebności przesyłu | str. 201

3.9.1. Wygaśnięcie służebności przesyłu w ogólności | str. 201

3.9.2. Wygaśnięcie służebności przesyłu na mocy odpowiednio stosowanych przepisów dotyczących służebności gruntowych | str. 203

3.9.3. Wygaśnięcie służebności przesyłu w szczególności | str. 208

3.9.4. Obowiązek usunięcia urządzeń przesyłowych po wygaśnięciu służebności przesyłu | str. 209

3.10.Służebność przesyłu w ustawie o lasach | str. 211

4. Podsumowanie | str. 215

Rozdział IV
Korzystanie z nieruchomości na podstawie innych tytułów cywilnoprawnych | str. 218

1. Zagadnienia wstępne | str. 218

2. Własność | str. 219

2.1. Nabycie własność nieruchomości pod urządzenia przesyłowe | str. 219

2.2. Granice własności nieruchomości zabudowanej urządzeniami przesyłowymi | str. 222

2.2.1. Zagadnienia wstępne. Określenie granic własności | str. 222

2.2.2. Problematyka immisji | str. 225

2.2.2.1. Zagadnienia wstępne | str. 225

2.2.2.2. Rodzaje możliwych immisji związanych z posadowieniem i eksploatacją urządzeń przesyłowych | str. 228

2.2.2.3. Granice immisji. Ochrona przed niedopuszczalnymi immisjami | str. 231

2.2.3. Roboty ziemne grożące nieruchomościom sąsiednim utratą oparcia | str. 236

3. Użytkowanie wieczyste | str. 238

3.1. Nabycie użytkowania wieczystego gruntu pod urządzenia przesyłowe | str. 238

3.2. Granice użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego urządzeniami przesyłowymi | str. 244

4. Użytkowanie | str. 247

5. Służebności gruntowe | str. 248

6. Umowa obligacyjna | str. 254

6.1. Zagadnienia wstępne | str. 254

6.2. Problematyka istnienia obligacji realnej | str. 256

6.3. Problematyka zastosowania klauzuli rebus sic stantibus w stosunkach umownych z przedsiębiorcą przesyłowym | str. 261

7. Podsumowanie | str. 263

Rozdział V
Korzystanie z nieruchomości na podstawie tytułów prawnych regulowanych przepisami prawa publicznego | str. 266

1. Decyzja administracyjna | str. 266

1.1. Zagadnienia wstępne | str. 266

1.2. Decyzja administracyjna wydana na podstawie art. 35 u.z.t.w.n. | str. 268

1.3. Decyzja administracyjna wydana na podstawie art. 70 u.g.g.w.n. | str. 272

1.4. Decyzja administracyjna wydana na podstawie art. 124 ust. 1 u.g.n. | str. 275

1.4.1. Zagadnienia wstępne. Istota decyzji administracyjnej z art. 124 ust. 1 u.g.n. | str. 275

1.4.2. Przesłanki wydania decyzji z art. 124 ust. 1 u.g.n. oraz zagadnienia proceduralne | str. 279

1.4.3. Inne uprawnienia i obowiązki, o których mowa w art. 124 u.g.n. | str. 286

1.5. Decyzje administracyjne uprawniające do tymczasowego zajęcia nieruchomości związane z działalnością przesyłową | str. 288

1.5.1. Decyzja administracyjna wydana na podstawie art. 124b u.g.n. | str. 288

1.5.2. Decyzja administracyjna wydana na podstawie art. 126 u.g.n. | str. 290

2. Uprawnienia przedsiębiorców przesyłowych do korzystania w ograniczonym zakresie z cudzych nieruchomości, wynikające z przepisów o charakterze publicznoprawnym | str. 293

2.1. Zagadnienia wstępne | str. 293

2.2. Rozważania w ujęciu historycznym | str. 294

2.3. Rozważania na podstawie aktualnego stanu prawnego | str. 298

3. Podumowanie | str. 302

Rozdział VI
Korzystanie z nieruchomości bez tytułu prawnego - uwarunkowania zjawiska | str. 305

1. Zagadnienia wstępne | str. 305

2. Uwarunkowania historyczno-polityczne | str. 306

2.1. Działalność przesyłowa okresu powojennego do przełomu lat 80. i 90. XX w. | str. 306

2.1.1. Zagadnienia wstępne | str. 306

2.1.2. Rozważania szczegółowe | str. 310

2.1.2.1. Energetyka | str. 310

2.1.2.2. Wodociągi | str. 312

2.1.2.3. Gazownictwo | str. 313

2.1.2.4. Telekomunikacja | str. 314

2.2. Przemiany ustrojowe i gospodarcze zapoczątkowane na przełomie lat 80. i 90. XX w. | str. 315

2.3. Wpływ uwarunkowań historyczno-politycznych na zjawisko korzystania z nieruchomości bez tytułu prawnego | str. 321

3. Uwarunkowania prawne | str. 325

4. Uwarunkowania organizacyjne | str. 326

5. Uwarunkowania ekonomiczne | str. 328

6. Analiza możliwości eliminacji zjawiska korzystania z nieruchomości bez tytułu prawnego | str. 329

7. Podsumowanie | str. 335

Rozdział VII
Roszczenia związane z korzystaniem z nieruchomości bez tytułu prawnego | str. 337

1. Zagadnienia wstępne | str. 337

2. Roszczenie negatoryjne | str. 338

2.1. Zagadnienia wstępne | str. 338

2.2. Przedsiębiorca przesyłowy biernie legitymowany w postępowaniu z art. 222 § 2 k.c. | str. 342

3. Roszczenia uzupełniające | str. 346

3.1. Zagadnienia wstępne | str. 346

3.2. Posiadacz służebności jako biernie legitymowany w postępowaniu z art. 224 § 2 i art. 225 k.c. | str. 349

3.3. Roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy | str. 353

3.3.1. Wpływ dobrej bądź złej wiary na roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy | str. 353

3.3.2. Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy | str. 355

3.3.3. Przedsiębiorca przesyłowy biernie legitymowany w postępowaniu o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy | str. 359

3.4. Kolejne roszczenia uzupełniające | str. 360

3.4.1. Zagadnienia wstępne | str. 360

3.4.2. Roszczenie o odszkodowanie za zużycie, pogorszenie bądź utratę rzeczy | str. 361

3.4.3. Roszczenie o zwrot pożytków lub ich równowartości | str. 363

4. Roszczenie o wykup działki z art. 231 § 2 k.c. | str. 365

4.1. Zagadnienia wstępne | str. 365

4.2. Przedsiębiorca przesyłowy biernie legitymowany w postępowaniu o wykup działki z art. 231 § 2 k.c. | str. 371

5. Powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa | str. 373

5.1. Zagadnienia wstępne | str. 373

5.2. Przedsiębiorca przesyłowy biernie legitymowany w procesie o ustalenie stosunku prawnego lub prawa | str. 374

6. Roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia | str. 377

7. Roszczenie o naprawie szkody deliktowej | str. 380

8. Podsumowanie | str. 386

Rozdział VIII
Projektowane zmiany prawa dotyczące problematyki związanej z urządzeniami przesyłowymi | str. 388

1. Projektowane zmiany kodeksu cywilnego i ustawy o gospodarce nieruchomościami | str. 388

1.1. Zagadnienia wstępne | str. 388

1.2. Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny z dnia 7 grudnia 2011 r. | str. 389

1.3. Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny i ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia 25 lipca 2012 r. | str. 396

2. Prace nad projektem ustawy o korytarzach przesyłowych - zasygnalizowanie zagadnienia | str. 404

3. Prace nad projektem ustawy wprowadzającej do kodeksu cywilnego prawo zabudowy - zasygnalizowanie zagadnienia | str. 406

4. Podsumowanie | str. 407

Podsumowanie końcowe | str. 411

Bibliografia | str. 425