Prawo patentowe

Wykaz skrótów | str. 19

Wstęp | str. 23

Uwagi wprowadzające do nowego wydania | str. 25


CZĘŚĆ I
GENEZA I ROZWÓJ PRAWA PATENTOWEGO


Rozdział pierwszy
Pojęcie własności przemysłowej | str. 29

Rozdział drugi
Geneza i ewolucja ochrony patentowej | str. 34
1. Okres przywilejów | str. 35
2. Okres ustaw krajowych | str. 40
2.1. Wenecja | str. 40
2.2. Anglia | str. 41
2.3. Stany Zjednoczone Ameryki | str. 47
2.4. Francja | str. 50
2.5. Polska | str. 54
2.6. Inne kraje | str. 60
2.7. Zakwestionowanie ochrony patentowej w drugiej połowie XIX w. | str. 61
3. Okres internacjonalizacji ochrony patentowej | str. 64
3.1. Geneza uchwalenia konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej | str. 64
3.2. Główne postanowienia konwencji paryskiej | str. 66
3.2.1. Zasada traktowania narodowego | str. 66
3.2.2. Zasada pierwszeństwa konwencyjnego | str. 70
3.2.3. Pozostałe postanowienia | str. 75
3.2.3.1. Zasada niezależności patentów uzyskanych przez różnych zgłaszających w różnych krajach (art. 4bis) | str. 76
3.2.3.2. Prawo wynalazcy do wskazania go w takim charakterze w dokumencie patentowym (art. 4ter) | str. 77
3.2.3.3. Brak przeszkody do udzielenia patentu i brak podstaw do jego unieważnienia, jeżeli prawo danego kraju przewiduje ograniczenia w obrocie opatentowanym produktem lub wytworzonym opatentowanym sposobem (art. 4quarter) | str. 79
3.2.3.4. Obowiązek stosowania wynalazku w kraju udzielającym patentu (art. 5A) | str. 80
Uwagi wstępne | str. 81
Kontrowersje wokół unormowania zawartego w art. 5A konwencji paryskiej | str. 82
Brak podstaw do pozbawienia ochrony patentowej z powodu importowania przez uprawnionego opatentowanych wyrobów z innego kraju należącego do Związku Paryskiego - art. 5A ust. 1 konwencji paryskiej | str. 84
Dopuszczalność żądania wykonywania wynalazku i ustanowienia licencji przymusowych w razie nadużycia prawa przez uprawnionego z patentu - art. 5A ust. 2-4 konwencji paryskiej | str. 85
3.2.3.5. Dodatkowy termin do wniesienia opłaty (art. 5bis konwencji paryskiej) | str. 88
3.2.3.6. Przywilej komunikacyjny (art. 5ter konwencji paryskiej) | str. 89
3.2.3.7. Pośrednia ochrona produktów w przypadku patentów na sposób (art. 5quarter konwencji paryskiej) | str. 90
3.2.3.8. Obowiązek udzielania tymczasowej ochrony dla wynalazków wystawionych na wystawach (art. 11 konwencji paryskiej) | str. 91
Obowiązek powołania urzędu patentowego | str. 96
3.2.4. Kwestia samowykonalności postanowień konwencji paryskiej | str. 97
4. Okres globalizacji ochrony (ujednolicanie w skali światowej przepisów prawnych, tworzenie ponadnarodowych systemów ochrony) | str. 98
4.1. Umowy administrowane przez Światową Organizację Własności Intelektualnej (WIPO) | str. 98
4.1.1. Układ waszyngtoński z 1970 r. o współpracy patentowej (PCT) | str. 99
4.1.2. Porozumienie strasburskie z 1971 r. w sprawie międzynarodowej klasyfikacji patentowej | str. 104
4.1.3. Traktat budapeszteński z 1977 r. o międzynarodowym uznawaniu depozytu drobnoustrojów do celów postępowania patentowego | str. 105
4.1.4. Traktat o prawie patentowym z 2000 r. (PLT) | str. 107
4.1.5. Projekt traktatu o prawie patentowym materialnym z 2003 r. (wzmianka) | str. 109
4.2. Porozumienia regionalne | str. 110
4.2.1. Europa | str. 110
4.2.1.1. Konwencje uchwalone w ramach Rady Europy | str. 110
Europejska Konwencja dotycząca formalności wymaganych od wniosków o udzielenie patentu (wzmianka) | str. 110
Konwencja europejska w sprawie międzynarodowej klasyfikacji patentów na wynalazki | str. 111
Konwencja w sprawie ujednolicenia określonych pojęć prawa patentowego materialnego | str. 111
4.2.1.2. Konwencja monachijska z 1973 r. o udzielaniu patentów europejskich | str. 111
4.2.1.3. Protokół nr 28 w sprawie własności intelektualnej stanowiący załącznik do porozumienia z 1992 r. w sprawie utworzenia Europejskiej Przestrzeni Gospodarczej (wzmianka) | str. 119
4.2.1.4. Projekt stworzenia patentu Wspólnoty | str. 120
Projekt konwencji luksemburskiej | str. 120
Projekt rozporządzenia o patencie Wspólnoty | str. 122
4.2.1.5. Projekt utworzenia europejskiego systemu rozstrzygania sporów dotyczących patentu europejskiego (EPLA) | str. 126
4.2.1.6. Jednolity system ochrony patentowej w Unii Europejskiej. Uwagi szczegółowe | str. 127
System jednolitej ochrony patentowej w UE - głosy "za" i "przeciw" | str. 142
4.2.2. Europa i Azja: konwencja moskiewska z 1994 r. o udzielaniu patentów euroazjatyckich | str. 144
4.2.3. Ameryka Północna: Północnoamerykańskie porozumienie w sprawie utworzenia strefy wolnego handlu (NAFTA) | str. 148
4.2.4. Afryka | str. 150
4.2.4.1. Porozumienie zawarte w 1977 r. w Bangui o powołaniu Afrykańskiej Organizacji Własności Intelektualnej (OAPI) | str. 150
4.2.4.2. Porozumienie zawarte w Lusace w 1976 r. o powołaniu Afrykańskiej Regionalnej Organizacji Własności Przemysłowej (ARIPO) | str. 153
4.2.5. Azja (wzmianka) | str. 155
4.2.5.1. Zatoka Perska | str. 155
4.2.6. Ameryka Południowa (wzmianka) | str. 157
4.3. Porozumienie TRIPS | str. 157
4.3.1. Geneza porozumienia TRIPS | str. 158
4.3.2. Konstrukcja porozumienia TRIPS i zasady ochrony własności intelektualnej | str. 160
4.3.3. Problem bezpośredniego obowiązywania porozumienia TRIPS | str. 163
4.3.4. Przepisy prawa patentowego | str. 164
4.3.4.1. Rozwiązania podlegające opatentowaniu i zakres dozwolonych wyłączeń | str. 164
4.3.4.2. Zakaz dyskryminacji | str. 168
4.3.4.3. Dozwolony użytek cudzych wynalazków | str. 169
4.3.4.4. Przymusowe wkroczenie w wyłączność uprawnionego | str. 170
4.3.4.5. Czas ochrony | str. 174
4.3.4.6. System szczególnej ochrony produktów medycznych i środków ochrony roślin | str. 175
4.3.4.7. Inne postanowienia | str. 178
4.3.5. Przepisy zapewniające egzekwowanie praw (wzmianka) | str. 179
4.4. Wnioski | str. 179
4.4.1. Przesłanki zdolności patentowej | str. 179
4.4.2. Przedmioty chronione | str. 184
4.4.3. Czas ochrony | str. 185
4.4.4. Zakres prawa z patentu | str. 186
4.4.5. Przymusowe wkroczenie w zakres wyłączności | str. 186
4.4.6. Konkluzja | str. 187

Rozdział trzeci
Teorie uzasadniające ochronę patentową i ocena jej gospodarczego znaczenia | str. 189
1. Uzasadnienie ochrony patentowej | str. 190
1.1. Naturalne prawo twórcy do wynalazku | str. 191
1.2. Rekompensata dla twórcy za dokonanie wynalazku z korzyścią dla społeczeństwa | str. 193
1.3. Zachęta do dokonywania wynalazków i ich stosowania | str. 194
1.4. Zachęta do ujawniania i rozpowszechniania wynalazków | str. 195
1.5. Bodziec do transformacji wynalazków do stadium innowacji | str. 196
1.6. Środek umożliwiający wyłączną eksploatację nowo odkrytego "technicznego złoża" | str. 197
2. Szczególne uzasadnienie ochrony patentowej w krajach rozwijających się | str. 198
2.1. Stymulator inwestycji zagranicznych | str. 198
2.2. Stymulator transferu technologii | str. 199
2.3. Stymulator poszukiwania nowych produktów farmaceutycznych | str. 199
2.4. Stymulator prowadzenia lokalnych prac badawczo-rozwojowych | str. 199
3. Krytyka systemu patentowego | str. 200
3.1. Państwa wysoko rozwinięte | str. 203
3.2. Państwa rozwijające się | str. 204
3.3. Państwa o gospodarce planowej | str. 205
3.4. Stanowisko niektórych ekonomistów | str. 208
4. Wnioski | str. 208


CZĘŚĆ II
POLSKIE I EUROPEJSKIE PRAWO PATENTOWE


Rozdział pierwszy
Zakres przedmiotowy ustawy - Prawo własności przemysłowej i źródła prawa | str. 215

Rozdział drugi
Przedmiot prawa | str. 223
1. Wprowadzenie | str. 223
2. Wynalazek jako rozwiązanie o charakterze technicznym | str. 228
2.1. Pojęcie technicznego charakteru wynalazku | str. 228
2.2. Niezaliczanie określonych kategorii pomysłów do wynalazków (przede wszystkim ze względu na brak cechy "technicznego charakteru") | str. 232
2.2.1. Odkrycia, teorie naukowe i metody matematyczne | str. 233
2.2.2. Wytwory o charakterze czysto estetycznym | str. 235
2.2.3. Plany, zasady i metody dotyczące działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier | str. 236
2.2.4. Wytwory, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki | str. 239
2.2.5. Wytwory lub sposoby, których możliwość wykorzystania nie może zostać wykazana lub wykorzystanie nie przyniesie rezultatu spodziewanego przez zgłaszającego w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad | str. 240
2.2.6. Programy komputerowe | str. 241
2.2.7. Przedstawienie informacji | str. 249
2.2.8. Możliwość wyłączeń spod ochrony rozwiązań niewymienionych w art. 28 p.w.p. | str. 250
3. Wynalazki niepodlegające opatentowaniu | str. 252
3.1. Sprzeczność z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami | str. 253
3.2. Odmiany roślin i rasy zwierząt | str. 257
3.3. Sposoby leczenia ludzi i zwierząt oraz sposoby diagnostyczne | str. 264
4. Przesłanki zdolności patentowej | str. 270
4.1. Nowość | str. 270
4.1.1. Pojęcie nowości | str. 270
4.1.2. Data ustalenia nowości (data pierwszeństwa) | str. 280
4.1.3. Jednoczesne zgłoszenie takiego samego wynalazku | str. 285
4.2. Poziom wynalazczy | str. 285
4.3. Przemysłowa stosowalność | str. 295
5. Rodzaje wynalazków | str. 297

Rozdział trzeci
Podmioty i prawa podmiotowe | str. 299
1. Prawa osobiste | str. 300
1.1. Pojęcie twórcy | str. 300
1.2. Prawa osobiste twórcy wynalazku | str. 303
1.3. Charakterystyka prawa do autorstwa | str. 319
2. Prawa majątkowe | str. 321
2.1. Prawo twórcy do wynagrodzenia | str. 321
2.2. Prawo do patentu | str. 331
2.2.1. Podmiot prawa do patentu | str. 331
2.2.2. Charakterystyka prawa do patentu | str. 341
2.3. Patent | str. 343
2.3.1. Charakterystyka patentu | str. 344
2.3.2. Wspólność prawa | str. 349
2.3.3. Zakres przedmiotowy patentu | str. 353
2.3.3.1. Konstrukcja zastrzeżeń patentowych | str. 353
2.3.3.2. Sposoby wykładni zastrzeżeń patentowych | str. 355
2.3.3.3. Znaczenie ujawnienia dla zakresu patentu | str. 359
2.3.3.4. Interpretacja zastrzeżeń patentowych do dnia przystąpienia Polski do Europejskiej Organizacji Patentowej | str. 359
2.3.3.5. Interpretacja zastrzeżeń patentowych od dnia przystąpienia Polski do Europejskiej Organizacji Patentowej | str. 361
Uwagi wprowadzające | str. 362
Geneza uchwalenia protokołu interpretacyjnego | str. 363
Interpretacja zastrzeżeń patentowych w praktyce orzeczniczej krajów należących do Europejskiej Organizacji Patentowej | str. 365
Kwestia ochrony rozwiązań ekwiwalentnych | str. 365
Kwestia częściowej ochrony wynalazku | str. 371
Interpretacja art. 63 ust. 3 p.w.p. | str. 374
Kwestia ochrony rozwiązań ekwiwalentnych | str. 376
Kwestia częściowej ochrony patentu | str. 377
2.3.4. Rozszerzenie zakresu prawa z patentu na podstawie art. 64 i 65 p.w.p. | str. 377
2.3.5. Ograniczenia patentu | str. 381
2.3.5.1. Uprawnienia używaczy | str. 382
2.3.5.2. Dozwolony użytek cudzych wynalazków | str. 390
Przywilej komunikacyjny | str. 391
Przywilej badawczy | str. 393
Przywilej rejestracyjny | str. 399
Przywilej apteczny | str. 402
Przywilej farmerski - wzmianka | str. 403
2.3.5.3. Korzystanie z cudzych wynalazków wbrew woli uprawnionego | str. 404
2.3.5.3.1. Licencje przymusowe | str. 404
2.3.5.3.2. Korzystanie z wynalazku dla celów państwowych | str. 416
2.3.5.4. Wyczerpanie prawa | str. 419
2.3.5.5. Wynalazek tajny | str. 422
2.3.6. Rodzaje patentów | str. 427
2.4. Powstanie i ustanie praw wyłącznych | str. 431
2.4.1. Uzyskanie patentu | str. 431
2.4.2. Ustanie patentu | str. 439
2.4.2.1. Wygaśnięcie patentu | str. 439
2.4.2.2. Unieważnienie i uchylenie decyzji o udzieleniu patentu | str. 442

Rozdział czwarty
Korzystanie z cudzych wynalazków i przeniesienie prawa | str. 447
1. Korzystanie z cudzych wynalazków zgodnie z wolą uprawnionego | str. 447
1.1. Licencje | str. 448
1.1.1. Licencje patentowe | str. 448
1.1.1.1. Charakterystyka licencji | str. 448
1.1.1.2. Rodzaje licencji | str. 453
1.1.1.3. Opłaty licencyjne | str. 455
1.1.2. Umowa o korzystanie z wynalazku zgłoszonego do ochrony | str. 456
1.1.3. Umowy sublicencyjne | str. 457
1.1.4. Umowy o korzystanie z wynalazku stanowiącego tajemnicę przedsiębiorcy | str. 457
1.1.5. Szczególne rodzaje licencji patentowych | str. 458
1.1.5.1. Licencja dorozumiana | str. 458
1.2. Umowy o przeniesienie prawa | str. 459

Rozdział piąty
Umowy licencyjne i inne umowy transferu technologii w świetle europejskiego i polskiego prawa konkurencji | str. 462
1. Uwagi ogólne | str. 462
2. Źródła prawa | str. 469
3. Prawo wspólnotowe - porozumienia podlegające zwolnieniu grupowemu | str. 470
3.1. Ocena praktyk antykonkurencyjnych w umowach licencyjnych do dnia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej | str. 472
3.1.1. Ewolucja stosowania reguł konkurencji sprzed okresu wydawania rozporządzeń ustanawiających zwolnienia grupowe | str. 472
3.1.2. Ewolucja stosowania reguł konkurencji w świetle rozporządzeń ustanawiających zwolnienia grupowe | str. 475
3.2. Ocena praktyk antykonkurencyjnych w umowach licencyjnych od dnia 1 maja 2004 r. | str. 476
3.2.1. Rozporządzenie Rady nr 1/2003 | str. 476
3.2.2. Rozporządzenie Komisji nr 772/2004 | str. 478
3.2.2.1. Uwagi wprowadzające | str. 478
3.2.3. Rozporządzenie Komisji (UE) z dnia 21 marca 2014 r. nr 316/2014 w sprawie stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do kategorii porozumień o transferze technologii | str. 481
3.2.3.1. Uwagi wprowadzające | str. 481
3.2.3.2. Naruszenie zakazu określonego w art. 101 ust. 1 TFUE jako warunek zastosowania rozporządzenia | str. 484
3.2.3.3. Pojęcie porozumienia w sprawie transferu technologii | str. 485
3.2.3.4. Pozycja rynkowa stron porozumienia | str. 489
Kwestia stosunku konkurencji | str. 489
Rynek właściwy | str. 492
Udział w rynku | str. 495
3.2.3.5. Ograniczenia wyłączające możliwość zwolnienia porozumienia | str. 496
Analiza poszczególnych klauzul | str. 497
Porozumienia pomiędzy przedsiębiorstwami będącymi konkurentami (licencje horyzontalne) | str. 498
Porozumienia pomiędzy przedsiębiorstwami niebędącymi konkurentami (licencje wertykalne) | str. 502
3.2.3.6. Ograniczenia wykluczone (niewyłączające możliwości zwolnienia porozumienia) | str. 505
Analiza poszczególnych klauzul | str. 505
3.2.3.7. Cofnięcie zwolnienia w przypadkach indywidualnych i możliwość wyłączenia stosowania rozporządzenia | str. 509
4. Niestosowanie niniejszego rozporządzenia | str. 509
5. Prawo wspólnotowe - porozumienia niepodlegające wyłączeniu | str. 509
5.1. Tak zwany bezpieczny port | str. 510
5.2. Kwestia udziału w rynku | str. 511
5.3. Podstawa oceny | str. 511
5.4. Klauzule dozwolone | str. 512
5.5. Licencje wyłączne i ograniczenia dotyczące sprzedaży, rozmiarów produkcji oraz dziedziny zastosowania licencjonowanej technologii | str. 513
5.6. Zasoby patentowe (patent pools) | str. 513
5.7. Nieważność porozumień jako skutek zawarcia ich z naruszeniem art. 101 ust. 1 i niezwolnionych na podstawie art. 101 ust. 3 TFUE | str. 514
6. Prawo polskie | str. 515
6.1. Ocena praktyk antykonkurencyjnych w umowach licencyjnych do dnia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej | str. 516
6.1.1. Reguły konkurencji sprzed okresu wydawania zwolnień grupowych | str. 516
6.1.1.1. Ustawa o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym | str. 516
6.1.1.2. Wytyczne Urzędu Antymonopolowego z 1993 r. | str. 516
6.1.2. Reguły konkurencji w świetle ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz rozporządzenia z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie umów dotyczących transferu technologii | str. 517
6.1.2.1. Ustawa z 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów | str. 518
6.1.2.2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. | str. 518
6.2. Ocena praktyk antykonkurencyjnych w umowach licencyjnych od dnia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej | str. 519

Rozdział szósty
Szczególne zasady ochrony patentowej produktów leczniczych i wynalazków biotechnologicznych | str. 525
1. Szczególne zasady ochrony patentowej produktów leczniczych | str. 525
1.1. Specyfika ochrony patentowej produktów leczniczych | str. 526
1.1.1. Nowość | str. 526
1.1.2. Dozwolony użytek chronionych patentami produktów leczniczych | str. 533
1.1.2.1. Korzystanie z wynalazku w celu uzyskania pozwolenia na dopuszczenie produktu do obrotu | str. 534
1.1.2.2. Wytworzenie leku w aptece na podstawie indywidualnej recepty | str. 538
1.1.3. Możliwości przedłużenia wyłączności przez udzielenie dodatkowego prawa ochronnego | str. 538
1.2. Ochrona dodatkowa produktów leczniczych przez tzw. wyłączność danych | str. 544
2. Szczególne zasady ochrony wynalazków biotechnologicznych | str. 548
2.1. Stan prawny | str. 556
2.2. Możliwość uznania sekwencji DNA za wynalazek | str. 560
2.2.1. Sekwencja DNA a odkrycia naukowe | str. 560
2.2.2. Sekwencja DNA a przesłanki zdolności patentowej | str. 564
2.2.2.1. Nowość | str. 565
2.2.2.2. Poziom wynalazczy | str. 567
2.2.2.3. Przemysłowa stosowalność | str. 570
2.2.3. Zasady patentowania elementów ciała ludzkiego | str. 574
2.3. Wyłączenie patentowania wynalazków biotechnologicznych z powodu ich sprzeczności z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami | str. 577
2.4. Zakres prawa z patentu | str. 584
2.5. Kwestia spełnienia wymogu ujawnienia wynalazku | str. 593
2.6. Licencje przymusowe | str. 596

Rozdział siódmy
Ochrona praw podmiotowych | str. 600
1. Tryb dochodzenia roszczeń | str. 600
1.1. Prawo obowiązujące | str. 600
2. Roszczenia chroniące prawa podmiotowe | str. 603
2.1. Roszczenia chroniące prawa osobiste twórców | str. 604
2.2. Roszczenia chroniące prawa majątkowe | str. 606
2.2.1. Roszczenia chroniące prawo twórcy do wynagrodzenia | str. 606
2.2.2. Roszczenia chroniące prawo do patentu | str. 607
2.2.3. Roszczenia chroniące patent | str. 609
2.2.3.1. Wprowadzenie | str. 609
2.2.3.2. Naruszenie patentu | str. 611
2.2.3.3. Roszczenie w przypadku zagrożenia naruszenia patentu | str. 614
2.2.3.4. Roszczenia, z którymi uprawniony może wystąpić po naruszeniu patentu | str. 615
Uwagi wstępne | str. 615
Zaniechanie niedozwolonych działań | str. 618
Wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści | str. 623
Naprawienie szkody | str. 629
Zbieg roszczeń | str. 634
Podanie orzeczenia do publicznej wiadomości | str. 634
Przedawnienie roszczeń | str. 635
2.2.3.5. Środki procesowe wspomagające dochodzenie roszczeń | str. 638
Postępowanie o zabezpieczenie dowodów | str. 638
Postępowanie o udzielenie informacji, które są niezbędne do dochodzenia roszczeń | str. 641
Orzeczenie o wyrobach wytworzonych z naruszeniem patentu | str. 649
Legitymacja procesowa | str. 651
3. Roszczenia skierowane przeciwko uprawnionemu z patentu | str. 653
3.1. Roszczenie o ustalenie, że określona produkcja nie narusza patentu | str. 653
3.2. Roszczenia strony umowy w przypadku unieważnienia patentu | str. 655

Bibliografia | str. 657

Skorowidz | str. 677

Noty o Autorach | str. 689