Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych

Wykaz skrótów
str. 13

Wstęp
str. 17

Rozdział 1
System ubezpieczenia społecznego
str. 19

1. Uwagi wstępne
str. 19

2. Podstawowe akty
str. 20

3. Zasady systemu ubezpieczeń społecznych
str. 20

3.1. Uwagi ogólne
str. 20

3.2. Zasada przymusu
str. 21

3.3. Zasada powszechności
str. 22

3.4. Zasada równego traktowania ubezpieczonych
str. 22

3.5. Zasada gwarantowania przez państwo wypłacalności świadczeń
str. 24

3.6. Zasada wzajemności
str. 25

4. System finansowy ubezpieczeń społecznych
str. 25

4.1. Uwagi ogólne
str. 25

4.2. Fundusz Ubezpieczenia Społecznego
str. 25

4.3. Fundusz Rezerwy Demograficznej
str. 26

4.4. Otwarte fundusze emerytalne
str. 27

5. Obowiązek ubezpieczenia społecznego
str. 28

5.1. Uwagi wstępne
str. 28

5.2. Zakres podmiotowy obowiązku ubezpieczenia społecznego
str. 28

5.2.1. Uwagi ogólne
str. 28

5.2.2. Pracownicy
str. 29

5.2.3. Osoby wykonujące pracę nakładczą
str. 30

5.2.4. Członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych
str. 31

5.2.5. Zleceniobiorcy i osoby z nimi współpracujące
str. 32

5.2.6. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą oraz osoby z nimi współpracujące
str. 33

5.2.6.1. Uwagi ogólne
str. 33

5.2.6.2. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych
str. 35

5.2.6.3. Twórcy i artyści
str. 35

5.2.6.4. Osoby wykonujące wolny zawód
str. 36

5.2.6.5. Wspólnicy
str. 37

5.2.6.6. Osoby prowadzące niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty
str. 38

5.2.6.7. Osoby współpracujące
str. 39

5.2.6.8. Inne podmioty
str. 41

5.2.7. Posłowie i senatorowie
str. 41

5.2.8. Stypendyści sportowi oraz słuchacze Krajowej Szkoły Administracji Publicznej
str. 42

5.2.9. Osoby wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania
str. 42

5.2.10. Osoby bezrobotne oraz osoby pobierające stypendium
str. 43

5.2.11. Duchowni
str. 44

5.2.12. Żołnierze
str. 45

5.2.13. Funkcjonariusze Służby Celnej
str. 45

5.2.14. Osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński
str. 45

5.2.15. Osoby pobierające świadczenie socjalne oraz zasiłek socjalny
str. 46

5.2.16. Osoby pobierające świadczenie szkoleniowe
str. 46

6. Zakres przedmiotowy obowiązku ubezpieczenia społecznego
str. 47

6.1. Uwagi ogólne
str. 47

6.2. Ubezpieczenie emerytalne i rentowe
str. 48

6.2.1. Uwagi ogólne
str. 48

6.2.2. Podmioty
str. 48

6.2.3. Świadczenia z ubezpieczenia emerytalnego
str. 48

6.2.3.1. Uwagi ogólne
str. 48

6.2.3.2. Emerytura dla urodzonych przed 1 stycznia 1949 r.
str. 49

6.2.3.3. Emerytura dla urodzonych po 31 grudnia 1948 r.
str. 50

6.2.4. Świadczenia z ubezpieczenia rentowego
str. 51

6.2.4.1. Uwagi ogólne
str. 51

6.2.4.2. Renta z tytułu niezdolności do pracy
str. 51

6.2.4.3. Renta szkoleniowa
str. 53

6.2.4.4. Renta rodzinna
str. 54

6.2.4.5. Zasiłek pogrzebowy
str. 56

6.3. Ubezpieczenie chorobowe
str. 57

6.3.1. Uwagi ogólne
str. 57

6.3.2. Podmioty
str. 57

6.3.3. Świadczenia z ubezpieczenia chorobowego
str. 58

6.3.3.1. Uwagi ogólne
str. 58

6.3.3.2. Zasiłek chorobowy
str. 58

6.3.3.3. Świadczenie rehabilitacyjne
str. 60

6.3.3.4. Zasiłek wyrównawczy
str. 61

6.3.3.5. Zasiłek macierzyński
str. 62

6.3.3.6. Zasiłek opiekuńczy
str. 63

6.4. Ubezpieczenie wypadkowe
str. 64

6.4.1. Uwagi ogólne
str. 64

6.4.2. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego
str. 65

6.4.2.1. Uwagi ogólne
str. 65

6.4.2.2. Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne
str. 65

6.4.2.3. Jednorazowe odszkodowanie
str. 66

6.4.2.4. Pozostałe świadczenia
str. 67

7. Ubezpieczenie społeczne rolników
str. 68

7.1. Uwagi ogólne
str. 68

7.2. Zakres podmiotowy ubezpieczenia społecznego rolników
str. 68

7.3. Świadczenia z rolniczego ubezpieczenia społecznego
str. 69

7.3.1. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego
str. 69

7.3.2. Świadczenie z ubezpieczenia emerytalno-rentowego
str. 71

Rozdział 2
Zakres spraw rozpoznawanych według przepisów o postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 74

1. Uwagi wstępne
str. 74

2. Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych w rozumieniu art. 476 § 2 k.p.c.
str. 76

3. Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych w rozumieniu art. 476 § 3 k.p.c.
str. 79

4. Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych w orzecznictwie Sądu Najwyższego
str. 81

5. Sprawy, w których nie przysługuje odwołanie
str. 86

6. Sprawy, do których stosuje się przepisy o postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 90

Rozdział 3
Charakter spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 91

1. Uwagi wstępne
str. 91

2. Pojęcie sprawy cywilnej
str. 92

3. Stosunek ubezpieczenia społecznego
str. 95

3.1. Uwagi ogólne
str. 95

3.2. Pojęcie stosunku ubezpieczenia społecznego
str. 97

3.3. Charakter prawny stosunku ubezpieczenia społecznego
str. 99

4. Poglądy doktryny na charakter spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 102

4.1. Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych jako sprawy o charakterze zobowiązaniowym
str. 102

4.2. Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych jako sprawy cywilne w znaczeniu formalnym
str. 103

5. Charakter spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych w orzecznictwie Sądu Najwyższego
str. 104

6. Podsumowanie
str. 105

Rozdział 4
Realizacja naczelnych zasad postępowania cywilnego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 108

1. Uwagi wstępne
str. 108

2. Zasada prawdy materialnej
str. 111

3. Zasada dyspozycyjności (rozporządzalności)
str. 116

4. Zasada kontradyktoryjności (sporności)
str. 118

5. Zasada równości stron
str. 121

6. Zasada bezpośredniości
str. 123

7. Zasada ustności i pisemności
str. 125

8. Zasada jawności
str. 127

9. Zasada koncentracji materiału procesowego
str. 129

10. Zasada formalizmu
str. 131

Rozdział 5
Podmioty postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 135

1. Sąd
str. 135

1.1. Uwagi ogólne
str. 135

1.2. Wydziały ubezpieczeń społecznych
str. 136

1.3. Jurysdykcja krajowa
str. 137

1.4. Właściwość rzeczowa sądu
str. 138

1.5. Właściwość miejscowa sądu
str. 140

1.6. Przekazanie sprawy innemu sądowi
str. 141

1.7. Skład sądu
str. 142

2. Strony i uczestnicy postępowania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 143

2.1. Uwagi ogólne
str. 143

2.2. Ubezpieczony
str. 147

2.3. Inna osoba, której praw i obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja
str. 150

2.4. Zainteresowany
str. 153

2.5. Interwencja uboczna
str. 158

2.6. Organ rentowy
str. 162

2.6.1. Uwagi ogólne
str. 162

2.6.2. Pojęcie organu rentowego w myśl art. 476 § 4 k.p.c.
str. 164

2.7. Prokurator
str. 169

2.8. Rzecznik Praw Obywatelskich
str. 175

2.9. Organizacje pozarządowe
str. 175

2.10. Reprezentacja stron
str. 181

Rozdział 6
Przebieg postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 186

1. Uwagi ogólne
str. 186

2. Charakter prawny odwołania
str. 186

3. Wniesienie odwołania
str. 188

3.1. Uwagi ogólne
str. 188

3.2. Warunki formalne odwołania
str. 189

3.3. Sposoby wniesienia odwołania
str. 194

3.4. Czynności organu rentowego po wniesieniu odwołania
str. 197

4. Termin do wniesienia odwołania i skutki jego uchybienia
str. 201

4.1. Termin do wniesienia odwołania i jego charakter
str. 201

4.2. Skutki uchybienia terminu
str. 202

5. Wstępne badanie sprawy
str. 204

6. Czynności wyjaśniające
str. 207

7. Doręczenia
str. 209

8. Odrębności postępowania dowodowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 211

9. Koszty postępowania
str. 214

9.1. Uwagi wstępne
str. 214

9.2. Zakres zwolnienia od kosztów sądowych w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 216

9.2.1. Uwagi ogólne
str. 216

9.2.2. Zakres przedmiotowy zwolnienia z obowiązku uiszczania kosztów sądowych
str. 217

9.3. Zakres podmiotowy zwolnienia
str. 219

9.3.1. Zasady ponoszenia kosztów przez stronę wnoszącą odwołanie
str. 219

9.3.2. Zasady ponoszenia kosztów przez organ rentowy
str. 220

9.3.3. Zasady ponoszenia kosztów sądowych przez inne podmioty postępowania
str. 223

Rozdział 7
Sposoby zakończenia sprawy
str. 224

1. Uwagi ogólne
str. 224

2. Merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 225

2.1. Uwagi ogólne
str. 225

2.2. Zakres rozpoznania sprawy
str. 226

2.3. Oddalenie odwołania
str. 228

2.4. Uwzględnienie odwołania
str. 229

3. Formalne sposoby zakończenia postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 231

3.1. Odrzucenie odwołania
str. 231

3.2. Umorzenie postępowania
str. 231

4. Rozstrzygnięcia sądu w sprawach o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji
str. 235

Rozdział 8
Środki zaskarżenia w postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 242

1. Uwagi wstępne
str. 242

2. Apelacja
str. 243

2.1. Uwagi ogólne
str. 243

2.2. Warunki formalne i termin do wniesienia apelacji
str. 244

2.3. Rodzaje rozstrzygnięć sądu apelacyjnego
str. 248

3. Zażalenie
str. 251

3.1. Uwagi ogólne
str. 251

3.2. Przesłanki dopuszczalności zażalenia
str. 254

4. Skarga kasacyjna
str. 255

4.1. Uwagi ogólne
str. 255

4.2. Dopuszczalność skargi kasacyjnej ze szczególnym uwzględnieniem spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 256

4.3. Odrębności postępowania wywołanego wniesieniem skargi kasacyjnej w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 260

5. Wznowienie postępowania
str. 261

5.1. Uwagi ogólne
str. 261

5.2. Przyczyny wznowienia postępowania
str. 262

5.3. Terminy wniesienia i wymogi skargi o wznowienie postępowania
str. 269

6. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
str. 270

6.1. Uwagi ogólne
str. 270

6.2. Odrębności w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
str. 274

Uwagi końcowe
str. 277

Bibliografia
str. 283