Prawo administracyjne - zagadnienia ogólne i ustrojowe

Wykaz skrótów  | str. 15
 
Przedmowa  | str. 27
 
Część pierwsza
 
ZAGADNIENIA OGÓLNE
 
Rozdział I
Administracja publiczna. Tradycja a współczesność  | str. 35
1. Geneza  | str. 35
2. Ewolucja i modele  | str. 40
2.1. Administracja w ujęciu państwa dobrobytu  | str. 41
2.2. Administracja w ujęciu nowego zarządzania publicznego  | str. 43
2.3. Administracja w ujęciu współrządzenia (governance)  | str. 44
2.4. Ujęcia administracji a praworządność materialna  | str. 46
3. Sposoby definiowania administracji publicznej  | str. 47
3.1. Konieczność uwzględnienia dorobku innych nauk  | str. 47
3.2. Definicje administracji publicznej  | str. 49
4. Funkcje i główne sfery działania administracji publicznej  | str. 54
4.1. Charakter i kategorie funkcji administracji  | str. 55
4.2. Główne sfery działania administracji publicznej  | str. 56
4.2.1. Policja administracyjna  | str. 57
4.2.2. Reglamentacja  | str. 58
4.2.3. Administracja świadcząca  | str. 59
4.2.4. Regulacja  | str. 61
5. Administracja publiczna a społeczeństwo obywatelskie  | str. 62
6. Administracja publiczna a grupy interesu (grupy nacisku)  | str. 66
7. Tendencje w badaniu porównawczym administracji publicznej i prawa administracyjnego  | str. 70
 
Rozdział II
Istota i kierunki rozwoju prawa administracyjnego  | str.  88
1. Określenie prawa administracyjnego  | str.  88
2. Sposoby klasyfikowania norm prawa administracyjnego  | str.  94
3. Zasady ogólne prawa administracyjnego  | str.  97
4. Stosunek prawa administracyjnego do innych gałęzi prawa  | str. 105
5. Perspektywy rozwoju prawa administracyjnego. Z refleksji ogólnych  | str. 107
 
Rozdział III
Podstawowe instytucje prawa administracyjnego. Zagadnienia teoretyczno-prawne  | str. 114
1. Stosunek administracyjnoprawny  | str. 114
1.1. Pojęcie i rodzaje stosunku administracyjnoprawnego  | str. 114
1.1.1. Podmiot stosunku prawnego  | str. 117
1.1.2. Przedmiot stosunku administracyjnoprawnego  | str. 121
1.2. Cechy stosunku administracyjnoprawnego  | str. 122
1.3. Nawiązanie stosunku administracyjnoprawnego, jego przekształcenie i ustanie  | str. 123
1.4. Stosunek administracyjnoprawny a sytuacja administracyjnoprawna  | str. 125
2. Władza dyskrecjonalna administracji publicznej  | str. 126
2.1. Konstrukcja pojęcia uznania administracyjnego  | str. 127
2.2. Między zasadą legalizmu a uznaniem administracyjnym  | str. 128
2.3. Sądowa kontrola uznania administracyjnego/decyzji uznaniowych  | str. 129
2.4. Uznanie administracyjne w orzecznictwie sądów polskich  | str. 130
2.5. Inne rodzaje władzy dyskrecjonalnej  | str. 132
3. Publiczne prawo podmiotowe  | str. 133
3.1. Pojęcie publicznego prawa podmiotowego  | str. 133
3.2. Klasyczne teorie i definicje publicznego prawa podmiotowego  | str. 134
3.3. Struktura i treść publicznych praw podmiotowych  | str. 136
3.4. Ochrona publicznych praw podmiotowych  | str. 137
4. Sankcja administracyjna  | str. 138
 
Rozdział IV
Administracja publiczna i prawo administracyjne wobec przemian cywilizacyjnych  | str. 147
1. Współczesny kontekst i wymiar zasady demokratycznego państwa prawnego  | str. 147
1.1. Zasady prawa administracyjnego i ich rola we współczesnym państwie  | str. 147
1.2. Zasada demokratycznego państwa prawnego jako zasada wszystkich zasad  | str. 148
1.3. O transpozycji zasady demokratycznego państwa prawnego  | str. 154
2. Kontekst zasady pomocniczości  | str. 155
3. Elektroniczna administracja  | str. 160
 3.1. Płaszczyzny elektronicznej administracji  | str. 161
 3.2. Publiczny system teleinformatyczny  | str. 162
 3.3. Elektroniczny rejestr publiczny  | str. 162
 3.4. Kierunki i poziomy elektronicznej administracji  | str. 163
 3.5. Podmioty elektronicznej administracji  | str. 164
 3.6. Powszechność i bezpieczeństwo jako wartości związane z elektroniczną administracją  | str. 165
 4. Współczesne formy prywatyzacji zadania publicznego  | str. 166
 5. Mediacje w administracji  | str. 171
 6. Smart Administration – zarys koncepcji  | str. 177
 
Rozdział V
Źródła prawa administracyjnego  | str. 184
 1. Pojęcie źródeł prawa i klasyfikacja źródeł prawa  | str. 184
 2. Cechy źródeł prawa administracyjnego  | str. 190
 3. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej  | str. 191
 4. Ustawy  | str. 198
 5. Prawo międzynarodowe  | str. 200
 6. Prawo Unii Europejskiej  | str. 207
 7. Rozporządzenia z mocą ustawy  | str. 217
 8. Rozporządzenia  | str. 220
 8.1. Forma działania administracji publicznej  | str. 220
 8.2. Źródło powszechnie obowiązującego prawa i akt wykonawczy względem ustawy  | str. 220
 8.3. Niesamoistny charakter rozporządzenia  | str. 221
 8.4. Upoważnienie do wydania rozporządzenia  | str. 221
 8.5. Organy właściwe do wydania rozporządzenia  | str. 223
 8.6. Przedmiot rozporządzenia  | str. 224
 8.7. Wytyczne dotyczące treści rozporządzenia  | str. 224
 8.8. Kontrola i nadzór nad rozporządzeniami  | str. 225
 8.9. Rozporządzenia określone w art. 92 Konstytucji RP a inne rozporządzenia  | str. 226
 9. Lokalne źródła prawa administracyjnego  | str. 227
 9.1. Ustalenia terminologiczno-pojęciowe; differentia specifica; ratio legis  | str. 227
 9.2. Akty prawa miejscowego (prawo miejscowe)  | str. 229
 9.3. Akty prawa zakładowego (prawo zakładowe)  | str. 235
10. Akty prawa wewnętrznego organów administracji publicznej  | str. 237
11. Wejście w życie źródeł prawa  | str. 241
12. Niezorganizowane źródła prawa administracyjnego  | str. 247
 12.1. Zwyczaj  | str. 247
 12.2. Orzecznictwo sądowe w perspektywie problematyki źródeł prawa administracyjnego  | str. 249
 
Rozdział VI
Formy działania administracji publicznej  | str. 257
 1. Pojęcie i klasyfikacja form działania administracji publicznej  | str. 257
 2. Akt administracyjny jako podstawowa forma działania administracji publicznej  | str. 261
 2.1. Pojęcie, sposoby klasyfikowania i rodzaje aktów administracyjnych  | str. 261
 2.2. Akt administracyjny a akt normatywny  | str. 273
 2.3. Kontekst generalnych aktów administracyjnych  | str. 274
 3. Decyzja administracyjna jako klasyczna forma zewnętrznego aktu administracyjnego  | str. 275
 3.1. Formy decyzji administracyjnej  | str. 275
 3.2. Warunki istnienia decyzji administracyjnej  | str. 278
 3.3. Warunki prawidłowości decyzji administracyjnej  | str. 280
 3.4. Wadliwość decyzji administracyjnej  | str. 281
 3.5. Trwałość decyzji administracyjnej i utrata jej mocy obowiązującej  | str. 282
 3.6. Wykonalność decyzji administracyjnej  | str. 285
 4. Akty polityki administracyjnej  | str. 287
 5. Porozumienie administracyjne (porozumienia administracyjne ustrojowe)  | str. 295
 6. Kontrakt terytorialny  | str. 299
 7. Umowa cywilnoprawna  | str. 300
 8. Umowa administracyjna  | str. 306
 9. Umowy w sprawach zamówień publicznych  | str. 311
10. Umowa koncesji na roboty budowlane lub usługi  | str. 316
11. Czynności materialno-techniczne  | str. 320
12. Działalność społeczno-organizatorska  | str. 323
13. Wybrane przykłady pozostałych form działania administracji publicznej  | str. 326
 13.1. Milczenie administracji  | str. 327
 13.2. Ugoda administracyjna  | str. 330
 13.3. Przyrzeczenie administracyjne  | str. 334
 
Rozdział VII
Pracownicy administracji publicznej  | str. 341
1. Pojęcie służby publicznej  | str. 341
2. Aktualny stan polskiego prawa urzędniczego (ustalenia systemowe)  | str. 344
3. Status osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe  | str. 348
4. Pracownicy administracji państwowej  | str. 350
5. Pracownicy i funkcjonariusze administracji rządowej  | str. 354
5.1. Korpus służby cywilnej  | str. 355
5.2. Korpus służby zagranicznej  | str. 359
5.3. Stosunki służbowe funkcjonariuszy w administracji rządowej  | str. 362
6. Pracownicy samorządowi  | str. 364
7. Pracownicy administracji o szczególnym statusie prawnym  | str. 371
8. Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach pomocniczych i obsługi w urzędach i jednostkach organizacyjnych administracji publicznej  | str. 376
 
Rozdział VIII
Odpowiedzialność za działania legalne i nielegalne administracji publicznej  | str. 379
1. Istota odpowiedzialności jako generalnej zasady determinującej działanie władzy publicznej  | str. 379
2. Odpowiedzialność odszkodowawcza za działania legalne administracji  | str. 382
3. Odpowiedzialność odszkodowawcza za działania nielegalne  | str. 385
4. Odpowiedzialność w administracji: odpowiedzialność dyscyplinarna, karna i majątkowa funkcjonariuszy administracji publicznej  | str. 390
 
Część druga
USTROJOWE PRAWO ADMINISTRACYJNE
 
Rozdział IX
Podstawowe ustalenia terminologiczno-pojęciowe dotyczące organizacji prawnej administracji publicznej w ujęciu statycznym (instytucjonalnym)  | str. 401
1. Różnorodność form organizacyjno-prawnych stosowanych w organizacji prawnej administracji publicznej  | str. 401
1.1. Przyjmowane ustalenia terminologiczno-pojęciowe  | str. 401
1.2. Podmioty administracji publicznej i ich rodzaje  | str. 403
1.3. Organy administracji publicznej i ich rodzaje  | str. 407
1.4. Aparat pomocniczy organu administracji publicznej  | str. 414
2. Terytorialne aspekty organizacji prawnej administracji publicznej  | str. 416
2.1. Kluczowe antecedencje  | str. 416
2.2. Rodzaje podziałów terytorialnych  | str. 417
2.3. Jednostki zasadniczego podziału terytorialnego  | str. 419
2.4. Jednostki pomocnicze gminy (jako jednostki podziału terytorialnego)  | str. 423
2.5. Jednostki podziału specjalnego (na wybranych przykładach)  | str. 424
3. Resort administracji publicznej – dział administracji rządowej  | str. 426
 
Rozdział X
Podstawowe ustalenia terminologiczno-pojęciowe dotyczące organizacji prawnej administracji publicznej w ujęciu relacyjnym (dynamicznym)  | str. 428
1. Podstawowe płaszczyzny organizacji prawnej administracji publicznej w ujęciu relacyjnym – wprowadzenie  | str. 428
2. Kontrola w administracji publicznej (kontrola administracyjna)  | str. 430
2.1. Kluczowe uwarunkowania terminologiczno-pojęciowe – kontrola jako topos administracji publicznej  | str. 430
2.2. Rodzaje i kryteria kontroli administracyjnej  | str. 434
3. Kierownictwo (wewnętrzne)  | str. 441
4. Nadzór organizacyjny (ustrojowy)  | str. 443
4.1. Jeszcze kilka refleksji o terminologiczno-pojęciowym przeznaczeniu  | str. 443
4.2. Nadzór hierarchiczny  | str. 444
4.3. Nadzór weryfikacyjny  | str. 446
5. Zwierzchnictwo związane z zespoleniem  | str. 448
6. Koordynacja  | str. 450
7. Oddziaływania związane ze współdziałaniem  | str. 452
8. Relacyjne zastosowania dekoncentracji  | str. 454
8.1. Dekoncentracja wewnętrzna; upoważnienie administracyjne  | str. 454
8.2. Dekoncentracja przestrzenna  | str. 457
8.3. Dekoncentracja zewnętrzna  | str. 458
9. Układy relacji strukturalnych (wybrane przykłady)  | str. 460
9.1. Układ scentralizowany (centralizacja)  | str. 460
9.2. Układ zdecentralizowany (decentralizacja)  | str. 461
9.2.1. Specyfika decentralizacji oraz wprowadzenie do form decentralizacji  | str. 461
9.2.2. Istota decentralizacji samorządowej (ze szczególnym uwzględnieniem samorządu terytorialnego)  | str. 463
9.2.3. Decentralizacja autonomiczna (autonomia administracyjna)  | str. 466
 
Rozdział XI
Kontrola zewnętrzna administracji publicznej – ustalenia systemowe  | str. 470
1. Wprowadzenie do problematyki kontroli zewnętrznej administracji publicznej  | str. 470
2. Kontrola sądowa  | str. 471
2.1. Kilka ustaleń wprowadzających o systemowym przeznaczeniu  | str. 471
2.2. Kontrola sprawowana przez sądy administracyjne  | str. 472
2.3. Kontrola sprawowana przez inne sądy  | str. 474
2.3.1. Kontrola sprawowana przez sądy powszechne  | str. 474
2.3.2. Administracyjny kontekst kontroli sprawowanej przez Sąd Najwyższy  | str. 475
3. Kontrola Trybunału Konstytucyjnego  | str. 476
4. Kontrola Trybunału Stanu  | str. 477
5. Kontrola Najwyższej Izby Kontroli  | str. 478
6. Kontrola Rzecznika Praw Obywatelskich  | str. 479
7. Kontrola parlamentarna  | str. 481
8. Kontrola prokuratorska  | str. 482
9. Kontrola społeczna  | str. 483
 
Rozdział XII
Organizacja i funkcjonowanie administracji publicznej stopnia centralnego  | str. 486
1. Administracja stopnia centralnego: administracja państwowa a administracja rządowa  | str. 486
2. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej  | str. 490
3. Centralne organy administracji państwowej  | str. 493
4. Naczelne organy administracji rządowej  | str. 498
4.1. Rada Ministrów  | str. 498
4.1.1. Podstawy prawne  | str. 498
4.1.2. Skład Rady Ministrów  | str. 498
4.1.3. Tryb powołania Rady Ministrów  | str. 500
4.1.4. Zadania i kompetencje Rady Ministrów  | str. 501
4.1.5. Organizacja i tryb działania Rady Ministrów  | str. 502
4.1.6. Organy wewnętrzne i pomocnicze Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów  | str. 503
4.2. Prezes Rady Ministrów  | str. 505
4.3. Ministrowie  | str. 507
5. Centralne organy administracji rządowej (tzw. urzędy centralne)  | str. 510
6. Inne nietypowe podmioty, organy administracji publicznej stopnia centralnego (wybrane przykłady)  | str. 513
 
Rozdział XIII
Organizacja i funkcjonowanie administracji Unii Europejskiej  | str. 517
1. Organizacja administracji Unii Europejskiej  | str. 517
1.1. Uwagi wstępne  | str. 517
1.2. Administracja polityczna  | str. 518
1.2.1. Rada Europejska  | str. 518
1.2.2. Rada  | str. 520
1.3. Administracja wykonawcza  | str. 521
1.3.1. Komisja Europejska  | str. 521
1.3.2. Organy i jednostki organizacyjne  | str. 522
1.4. Administracja urzędnicza  | str. 523
2. Funkcjonowanie administracji Unii Europejskiej  | str. 525
2.1. Jednostronne akty (czynności) generalne i abstrakcyjne  | str. 527
2.2. Jednostronne akty (czynności) indywidualne i konkretne  | str. 531
2.3. Porozumienia i umowy  | str. 532
2.4. Czynności faktyczne  | str. 534
3. Zasady i prawa podstawowe w postępowaniu przed organami administracji Unii Europejskiej  | str. 535
3.1. Zasada państwa prawnego  | str. 535
3.2. Zasada legalizmu  | str. 536
3.3. Zasada pewności prawa  | str. 537
3.4. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań  | str. 538
3.5. Zasada proporcjonalności  | str. 539
3.6. Zasada dobrej administracji  | str. 539
4. Europeizacja prawa administracyjnego  | str. 543
 
Rozdział XIV
Organizacja i funkcjonowanie terenowej administracji rządowej  | str. 550
1. Formy organizacyjno-prawne wykonujące zadania administracji rządowej w województwie – ustalenia ogólne  | str. 550
2. Pozycja wojewody w ramach terenowej administracji rządowej  | str. 552
3. Rządowa administracja zespolona w województwie  | str. 557
4. Niezespolona administracja rządowa  | str. 562
5. Kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży  | str. 565
 
Rozdział XV
Organizacja i funkcjonowanie administracji jednostek samorządu terytorialnego i ich związków  | str. 570
1. Władze jednostek samorządu terytorialnego  | str. 570
1.1. Samorządowe formy demokracji bezpośredniej  | str. 571
1.2. Organy jednostek samorządu terytorialnego  | str. 585
2. Zakres działania jednostek samorządu terytorialnego  | str. 595
2.1. Zasady i tryb kształtowania zakresu działania jednostek samorządu terytorialnego  | str. 595
2.2. Układ zadań jednostek samorządu terytorialnego  | str. 598
3. Działalność jednostek samorządu terytorialnego w perspektywie kontrolnej i nadzorczej  | str. 603
3.1. Nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego  | str. 603
3.2. Sądowa kontrola działalności jednostek samorządu terytorialnego  | str. 612
3.3. Sądowa ochrona samodzielności jednostek samorządu terytorialnego  | str. 613
4. Specyfika miasta na prawach powiatu  | str. 616
5. Specyfika ustroju m.st. Warszawy  | str. 623
6. Organizacja i funkcjonowanie jednostek pomocniczych gminy  | str. 629
7. Podstawowe formy współdziałania jednostek samorządu terytorialnego  | str. 643
7.1. Kluczowe uwarunkowania i ustalenia terminologiczno-pojęciowe  | str. 643
7.2. Związki jednostek samorządu terytorialnego  | str. 645
7.3. Porozumienia samorządowe służące współdziałaniu  | str. 651
7.4. Współdziałanie jednostek samorządu terytorialnego w formie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej  | str. 654
8. Aglomeracje/metropolie jako wyzwanie ustrojowe – przykład związku metropolitalnego w województwie śląskim  | str. 657
 
Rozdział XVI
Wyjątki od dualizmu terenowej administracji publicznej – wybrane przykłady  | str. 668
1. Organizacja i funkcjonowanie samorządowych kolegiów odwoławczych  | str. 668
2. Organizacja i funkcjonowanie regionalnych izb obrachunkowych  | str. 675
 
Rozdział XVII
Organizacja i funkcjonowanie zakładów administracyjnych – wybrane zagadnienia  | str. 681
1. Pojęcie i rodzaje zakładów administracyjnych  | str. 681
2. Specyfika władztwa zakładowego  | str. 688
3. Rekrutacja do zakładu administracyjnego – przykład szkół i przedszkoli z systemu oświaty (w wybranym zakresie)  | str. 693
 
Rozdział XVIII
Podmioty niepubliczne w sferze administracji publicznej – wybrane przykłady  | str. 701
1. Określenia niepublicznych podmiotów i ich rodzaje  | str. 701
2. Formy przekazywania niepublicznym podmiotom zadań administracji publicznej  | str. 704
 
Część trzecia
ZAGADNIENIA OGÓLNE I USTROJOWE NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH REGULACJI MATERIALNEGO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
 
Rozdział XIX
Procesowe i materialne konotacje kontroli i nadzoru (dozoru) sprawowanego przez organy administracji publicznej  | str. 713
1. Perspektywa kontroli instancyjnej i nadzoru pozainstancyjnego  | str. 713
2. Z perspektywy nadzoru budowlanego  | str. 718
3. Z perspektywy nadzoru sprawowanego przez Państwową Inspekcję Farmaceutyczną  | str. 723
 
Rozdział XX
Podstawowe pojęcia i instytucje prawa administracyjnego – perspektywa ustaw regulujących prawa osobowe  | str. 728
1. Kontekst źródeł prawa administracyjnego i funkcji administracji publicznej  | str. 728
2. Kontekst organizacji prawnej administracji publicznej  | str. 734
3. Kontekst form działania administracji publicznej  | str. 737
 
Rozdział XXI
Podstawowe pojęcia i instytucje prawa administracyjnego – perspektywa ustawy o broni i amunicji  | str. 742
1. Kontekst funkcji administracji publicznej  | str. 742
2. Kontekst źródeł prawa administracyjnego  | str. 743
3. Kontekst form działania administracji publicznej  | str. 746
4. Kontekst organizacji prawnej administracji publicznej  | str. 749
5. Kontekst bezpieczeństwa fizycznego broni palnej  | str. 751
 
Rozdział XXII
Podstawowe pojęcia i instytucje prawa administracyjnego – perspektywa ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi  | str. 753
1. Kontekst funkcji administracji publicznej  | str. 753
2. Kontekst źródeł prawa administracyjnego  | str. 756
3. Kontekst form działania administracji publicznej  | str. 759
4. Kontekst organizacji prawnej administracji publicznej  | str. 762
5. Kontekst toku instancji  | str. 765
6. Kontekst nadzoru  | str. 767
 
Rozdział XXIII
Podstawowe pojęcia i instytucje prawa administracyjnego – perspektywa instytucji wywłaszczenia nieruchomości  | str. 770
1. Kontekst funkcji wywłaszczenia  | str. 770
2. Kontekst źródeł prawa administracyjnego  | str. 772
3. Kontekst form działania administracji publicznej  | str. 773
4. Kontekst organizacji prawnej administracji publicznej  | str. 776
5. Kontekst toku instancji  | str. 776
6. Inne  | str. 777
 
Rozdział XXIV
Podstawowe pojęcia i instytucje prawa administracyjnego – perspektywa zgromadzeń publicznych, imprez masowych, wykorzystania dróg w sposób szczególny  | str. 779
1. Kontekst funkcji administracji publicznej  | str. 779
2. Kontekst źródeł prawa administracyjnego  | str. 784
3. Kontekst form działania administracji publicznej  | str. 787
4. Kontekst organizacji prawnej administracji publicznej  | str. 792
5. Kontekst kontroli decyzji – kontekst toku instancji  | str. 793
6. Kontekst nadzoru  | str. 795
 
Autorzy  | str. 799