Zawarcie małżeństwa jako zagadnienie prawa rodzinnego, prawa prywatnego międzynarodowego i prawa konsularnego

Wykaz skrótów 11
Wprowadzenie 15
Rozdział I. Materialnoprawne regulacje dotyczące zawarcia małżeństwa 21
I.1. Małżeństwo jako instytucja społeczna 21
I.2. Współczesne regulacje dotyczące małżeństwa 21
I.3. Regulacje dotyczące małżeństwa przyjęte na szczeblu międzynarodowym 29
I.3.1. W aktach prawa międzynarodowego dotyczących praw człowieka 29
I.3.2. W aktach prawa międzynarodowego dotyczących obywatelstwa 40
I.3.3. W Konwencji nowojorskiej z 1962 r 42
I.3.4. W konwencjach Międzynarodowej Komisji Stanu Cywilnego 43
I.4. Regulacje dotyczące zawarcia małżeństwa w prawie polskim 50
I.4.1. Regulacje historyczne 50
I.4.2. Obecny stan prawny 56
I.4.2.1. Definicja małżeństwa 56
I.4.2.2. Prawo do zawarcia małżeństwa 59
I.4.2.3. Charakter prawny zawarcia małżeństwa 60
I.4.2.4. Przesłanki powstania małżeństwa 64
I.4.2.4.1. Różnica płci nupturientów 65
I.4.2.4.2. Złożenie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński 71
I.4.2.4.3. Jednoczesna obecność nupturientów 75
I.4.2.4.3.1. Zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika 75
I.4.2.4.4. Obecność urzędnika 80
I.4.2.5. Zakazy zawarcia małżeństwa 81
I.4.2.5.1. Kwestie terminologiczne 81
I.4.2.5.2. Podział zakazów zawarcia małżeństwa 84
I.4.2.5.3. Poszczególne zakazy zawarcia małżeństwa 87
I.4.2.5.3.1. Nieosiągnięcie określonego wieku 87
I.4.2.5.3.2. Ubezwłasnowolnienie całkowite 88
I.4.2.5.3.3. Choroba psychiczna lub niedorozwój umysłowy 89
I.4.2.5.3.4. Pozostawanie w związku małżeńskim 91
I.4.2.5.3.5. Pokrewieństwo i powinowactwo 93
I.4.2.5.3.6. Przysposobienie 96
I.4.2.5.4. Inne przyczyny unieważnienia małżeństwa 99
I.4.2.5.4.1. Wady oświadczenia woli 101
I.4.2.5.4.2. Wadliwe pełnomocnictwo 105
I.4.2.6. Pozorność oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński – postulat de lege ferenda 107
I.4.2.7. Przepisy porządkowe 112
I.4.2.8. Zawarcie małżeństwa wyznaniowego wywołującego skutkicywilne 116
I.4.2.8.1. Przesłanki zawarcia małżeństwa wyznaniowegowywołującego skutki cywilne 119
I.4.2.9. Zawarcie małżeństwa przez cudzoziemca w Polsce 124
I.4.2.10. Zawarcie małżeństwa przez obywatela polskiego za granicą 129
Rozdział II. Prawo właściwe dla zawarcia małżeństwa 137
II.1. Wskazanie prawa właściwego dla zawarcia małżeństwa w prawie kolizyjnym 137
II.1.1. Zakres zastosowania normy kolizyjnej wskazującej prawo właściwe dla zawarcia małżeństwa 137
II.1.1.1. Prawo właściwe dla zawarcia rejestrowanego związku partnerskiego 151
II.1.1.2. Prawo właściwe dla konkubinatu 154
II.1.1.3. Prawo właściwe dla przyrzeczenia zawarcia małżeństwa 160
II.1.2. Prawo właściwe dla możności zawarcia małżeństwa a prawo właściwedla formy 167
II.2. Prawo właściwe dla zawarcia małżeństwa w prawie polskim 171
II.2.1. Prawo właściwe dla zawarcia małżeństwa w uprzednio obowiązujących polskich ustawach kolizyjnych 171
II.2.1.1. W ustawach kolizyjnych z 1926 r 171
II.2.1.2. W ustawie Prawo prywatne międzynarodowe z 1965 r 174
II.2.2. Prawo właściwe dla zawarcia małżeństwa w ustawie Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. 175
II.2.2.1. Łączniki wyznaczające prawo właściwe dla zawarcia małżeństwa 176
II.2.2.1.1. Obywatelstwo 176
II.2.2.1.2. Inne łączniki personalne 178
II.2.2.1.3. Miejsce zawarcia małżeństwa 182
II.2.2.2. Instytucje części ogólnej prawa prywatnego międzynarodowego, które mogą mieć wpływ na wskazanie prawa właściwego 193
II.2.2.2.1. Odesłanie 193
II.2.2.2.2. Klauzula porządku publicznego 196
II.2.2.2.3. Przepisy wymuszające swoje zastosowanie 219
II.2.2.2.4. Obejście prawa 221
II.3. Prawo właściwe dla zawarcia małżeństwa w umowach bilateralnych, których Polska jest stroną 228
II.4. Prawo właściwe dla zawarcia małżeństwa w umowach multilateralnych 230
II.4.1. W Konwencji haskiej z 1902 r 230
II.4.2. W Konwencji haskiej z 1978 r 233
II.4.3. W innych konwencjach regionalnych 234
II.4.3.1. W Konwencji z Montevideo z 1889 r. i w Kodeksie Bustamantego z 1928 r 234
II.4.3.2. W Konwencji nordyckiej z 1931 r 237
II.4.3.3. W Konwencji mińskiej z 1993 r 238
II.5. Prawo właściwe dla zawarcia małżeństwa w prawie kolizyjnym państw obcych 239
II.5.1. Prawo właściwe dla zawarcia małżeństwa w prawie kolizyjnym państw członkowskich Unii Europejskiej 239
II.5.2. Prawo właściwe dla zawarcia małżeństwa w prawie kolizyjnym pozostałych państw europejskich 251
II.5.3. Prawo właściwe dla zawarcia małżeństwa w prawie kolizyjnym wybranych państw świata 259
II.5.4. Podsumowanie 275
II.6. Potencjalna możliwość ujednolicenia norm kolizyjnych dotyczących zawarcia małżeństwa na szczeblu unijnym 280
II.6.1. Kompetencje Unii Europejskiej do przyjmowania aktów prawnych w dziedzinie prawa prywatnego międzynarodowego 280
II.6.2. Program haski i Program sztokholmski 286
II.6.3. Kolizyjne prawo małżeńskie jako potencjalny obszar zainteresowania ustawodawcy unijnego 289
Rozdział III. Małżeństwo konsularne 295
III.1. Rys historyczny instytucji konsula i funkcji konsularnych 295
III.2. Źródła prawa konsularnego 299
III.3. Geneza i rozwój małżeństwa konsularnego 301
III.4. Charakter prawny małżeństwa konsularnego 304
III.4.1. Wymogi dotyczące zawarcia małżeństwa konsularnego istniejące w prawie państwa wysyłającego 307
III.4.2. Wymogi dotyczące zawarcia małżeństwa konsularnego istniejące w prawie państwa przyjmującego 311
III.4.3. Skuteczność małżeństwa konsularnego 313
III.5. Regulacje dotyczące małżeństwa konsularnego w prawie międzynarodowym 316
III.5.1. W Konwencjach haskich z 1902 r. i 1978 r 316
III.5.2. W Konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z 1963 r 318
III.5.3. W Europejskiej konwencji o funkcjach konsularnych z 1967 r 320
III.5.4. W umowach międzynarodowych zawartych przez państwa Ameryki Łacińskiej 322
III.5.5. Regulacje dotyczące małżeństwa konsularnego w umowach bilateralnych zawartych przez Polskę 324
III.5.5.1. W konwencjach konsularnych zawartych przez Polskę przed II wojną światową 325
III.5.5.2. W konwencjach konsularnych zawartych przez Polskę po II wojnie światowej 327
III.5.5.3. W konwencjach konsularnych, których Polska jest stroną obecnie 328
III.6. Regulacje dotyczące małżeństwa konsularnego w polskim prawie wewnętrznym 331
III.6.1. W Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym 331
III.6.2. W ustawach konsularnych 334
III.6.2.1. W ustawie o organizacji konsulatów i czynnościach konsulów z 1924 r 334
III.6.2.2. W ustawie o funkcjach konsulów z 1984 r 335
III.6.2.3. W ustawie Prawo konsularne z 2015 r 336
III.6.3. W ustawach Prawo o aktach stanu cywilnego 337
III.6.3.1. W ustawie Prawo o aktach stanu cywilnego z 1986 r 337
III.6.3.2. W ustawie Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 r 343
III.6.4. W ustawie Prawo prywatne międzynarodowe 346
III.6.5. W Instrukcji Ministerstwa Spraw Zagranicznych 347
III.7. Regulacje dotyczące małżeństwa konsularnego w wybranych państwach świata 349
III.8. Zawarcie małżeństwa zgodnie z legis loci celebrationis matrimonii a zawarcie małżeństwa konsularnego 359
Wnioski 369
Bibliografia 381
I. Literatura 381
I.1. Monografie 381
I.2. Artykuły w czasopismach i rozdziały w publikacjach zbiorowych 386
I.3. Artykuły prasowe 404
II. Akty normatywne 405
II.1. Umowy międzynarodowe 405
II.1.1. Bilateralne umowy międzynarodowe 405
II.1.1.1. Konkordaty 405
II.1.1.2. Umowy o pomocy prawnej 405
II.1.1.3. Konwencje konsularne 406
II.1.2. Multilateralne umowy międzynarodowe 410
II.2. Akty prawa unijnego 412
II.2.1. Akty prawa pierwotnego 412
II.2.2. Akty prawa wtórnego 412
II.3. Polskie akty prawa krajowego 414
II.4. Zagraniczne akty prawa krajowego 416
II.5. Inne dokumenty 426
III. Orzeczenia 428
III.1. Orzeczenia sądów krajowych 428
III.1.1. Orzeczenia, postanowienia, uchwały i wyroki sądów polskich 428
III.1.2. Orzeczenia sądów zagranicznych 429
III.2. Orzeczenia sądów międzynarodowych 431
IV. Raporty 431
V. Wykaz stron internetowych 433
V.1. Strony internetowe polskich placówek dyplomatycznych i urzędów konsularnych 433
V.2. Inne strony internetowe 433
VI. Inne 434
Spis tabel i wykresów 435