Naturalizm prawniczy. Stanowiska

Celem tego tomu jest z jednej strony pokazanie niektórych przynajmniej filozoficznych źródeł naturalizmu prawniczego, z drugiej natomiast omówienie najważniejszych stanowisk naturalistycznych (realistycznych) w filozofii prawa. Podobnie jak w przypadku tomu Naturalizm prawniczy. Interpretacje chcieliśmy odejść od standardowego schematu przedstawiania realizmu prawniczego. Znów bowiem podejmujemy próbę spojrzenia na naturalizm prawniczy z nieco innej, szerszej, a w tym przypadku przede wszystkim filozoficznej perspektywy. Pewne wątpliwości może natomiast budzić pominięcie niektórych stanowisk naturalistycznych w prawie. Chcieliśmy jednak pokazać przede wszystkim te koncepcje naturalizmu prawniczego, które są w naszym przekonaniu najbardziej oryginalne lub są w literaturze uznawane za paradygmatyczne. I tak na przykład publikujemy artykuł Wojciecha Załuskiego Realizm prawniczy Błażeja Pascala, w którym bodaj po raz pierwszy omówiona zostaje, niezwykle skądinąd interesująca, realistyczna koncepcja prawa Pascala, rezygnując równocześnie z przedstawienia realistycznych stanowisk we współczesnej francuskiej filozofii prawa, zwłaszcza zaś poglądów Leona Duguit oraz Fran ois G ny, które po prostu uznaliśmy za mniej interesujące. Podobnie zresztą postąpiliśmy z wątkiem naturalistycznym w niemieckiej filozofii prawa. Ograniczenia były podyktowane zarówno wymienionymi już powyżej względami, jak i z dwóch innych jeszcze powodów, a mianowicie merytorycznego, to znaczy braku dostatecznej znajomości pewnych koncepcji, oraz technicznego (wydawniczego), czyli nadmiernej objętości tomu. Mamy nadzieję, że niniejsze opracowanie wraz z wydawanym równocześnie tomem Naturalizm prawniczy. Interpretacje będzie dobrym punktem wyjścia do dyskusji na temat współczesnego naturalizmu prawniczego oraz do dalszych badań nad możliwymi zastosowaniami modeli naturalistycznych w nauce i praktyce prawniczej. Fragment publikacji