Działalność orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego jako instytucjonalna legitymizacja systemu prawa w okresie transformacji ustrojowej w Polsce

Wstęp 9
Rozdział I 15
Polska transformacja ustrojowa 15
1. Podstawowe rozróżnienia pojęciowe 15
1.1. Pojęcie ustroju państwa 15
1.1.1. Uwagi wprowadzające 15
1.1.2. Geneza terminu „państwo” 16
1.1.3. Wybrane definicje państwa 17
1.1.4. Ustrój państwa 22
1.1.5. Ustrój państwa a system polityczny i reżim polityczny 24
1.2. Pojęcie transformacji ustrojowej 25
1.2.1. Transformacja ustrojowa a transformacja systemowa 28
2. Charakterystyka transformacji ustrojowej w Polsce 29
2.1. Uwagi ogólne 29
2.1.1. Właściwy okres transformacji ustrojowej 30
2.2. Początki transformacji ustrojowej – obrady Okrągłego Stołu 32
2.3. Pierwszy etap transformacji ustrojowej w Polsce 36
2.3.1. Zmiany ustroju państwa zawarte w noweli kwietniowej 36
2.3.2. Doniosłość wyborów z dnia 4 czerwca 1989 roku dla procesu transformacji ustrojowej 39
2.3.3. Zmiany ustroju państwa zawarte w noweli grudniowej 41
2.3.4. Zmiany ustroju gospodarczego i samorządowego Polski po roku 1989 43
2.4. Drugi etap transformacji ustrojowej w Polsce 44
2.4.1. Zmiany ustroju państwa zawarte w Małej Konstytucji z 1992 roku 45
2.5. Koniec okresu transformacji ustrojowej 49
Rozdział II 52
Legitymizacja systemu prawa w państwie transformacji ustrojowej 52
1. Uwagi wstępne 52
1.1. Pojęcie systemu prawa 53
1.2. Ustrój państwa a system prawa 57
1.3. Obowiązywanie prawa a transformacja systemu prawa 58
1.3.1. Dwa modele polskiej transformacji ustrojowej 62
2. Legitymizacja a legitymacja 64
2.1. Pojęcie legitymizacji 65
2.1.1. Dyskusje wokół problematyki legitymizacji 67
2.1.2. Legitymizacja a legalność 70
2.2. Pojęcie legitymacji 72
2.3. Legitymizacja jako dążenie do legitymacji 77
2.3.1. Sposoby badania legitymizacji oraz legitymacji 78
2.3.2. Legitymacja jako prawowitość 82
3. Legitymizacja i legitymacja systemu prawa 84
3.1. Uwagi wstępne 84
3.2. Legitymizacja systemu prawa 85
3.3. Legitymacja systemu prawa 90
3.4. Legitymizacja systemu prawa w okresie transformacji ustrojowej 94
4. Wybrane modele i koncepcje legitymizacji systemu prawa 96
4.1. Modele legitymizacji systemu prawa w typologii G. Skąpskiej i J. Stelmacha 97
4.2. Filozoficznoprawne koncepcje legitymizacji systemu prawa 100
4.3. Inne perspektywy badania legitymizacji i legitymacji prawa 110
Rozdział III 117
Działalność orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego w okresie transformacji ustrojowej w Polsce 117
1. Ogólne uwarunkowania procesu legitymizacji systemu prawa w okresie transformacji ustrojowej w Polsce 117
2. Prawne podstawy działalności orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego w okresie transformacji ustrojowej 123
2.1. Działalność orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego jako działalność instytucji prawnej 125
3. Legitymacja sądu konstytucyjnego – zarys problematyki 126
3.1. Uwagi wstępne 126
3.2. Pojmowanie legitymacji sądu konstytucyjnego 128
3.3. Legitymacja sądu konstytucyjnego w okresie transformacji ustrojowej 136
4. Czynniki wpływające na działalność orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego w okresie transformacji ustrojowej 140
4.1. Zjawisko „aktywizmu sądowego” 140
4.2. Rola wykładni w procesie legitymizacji systemu prawa 143
4.3. Rola dyskursu publicznego w procesie legitymizacji systemu prawa w Polsce 147
4.3.1. Argumenty prawne 147
4.3.2. Argumenty aksjologiczne 152
4.3.3. Argumenty socjotechniczne 156
4.3.4. Argumenty konsensualne 159
5. Trybunał Konstytucyjny a władza ustawodawcza w okresie transformacji ustrojowej. Wzajemne relacje 162
5.1. Podstawa i cel relacji zachodzących pomiędzy władzą ustawodawczą a Trybunałem Konstytucyjnym w okresie transformacji ustrojowej 164
5.2. Funkcje relacji pomiędzy władzą ustawodawczą a Trybunałem Konstytucyjnym w okresie transformacji ustrojowej 166
6. Wybrane orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w okresie transformacji ustrojowej jako przykład legitymizacji nowego systemu prawa 170
6.1. Założenia metodologiczne 170
6.2. Analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego 174
6.2.1. Orzeczenia odnoszące się do zasad konstytucyjnych 175
6.2.2. Orzeczenia odnoszące się do cech transformacji ustrojowej 196
6.2.3. Inne orzeczenia zawierające argumentację legitymizującą nowy system prawa 200
Rozdział IV 204
Zakończenie. Model instytucjonalnej legitymizacji systemu prawa 204
1. Uwagi ogólne 204
2. Model instytucjonalnej legitymizacji systemu prawa w okresie transformacji ustrojowej 208
3. Wnioski końcowe 214
Wykaz literatury przywoływanej w pracy 219
A. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 219
B. Akty normatywne 221
C. Publikacje 222
Summary (The judicial activity of the Constitutional Tribunal as the institutional legitimization of the legal system during the transformation period in the Republic of Poland) 234