Dnia 24 września 2023 r. weszła w życia istotna dla systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego reforma. Ustawodawca znowelizował gros przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Reforma przyniosła wiele zmian, wskazać tu należy m.in.:
likwidację studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
wprowadzenie planu ogólnego oraz szczególnej postaci miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określonej mianem zintegrowanego planu inwestycyjnego,
dodano przesłanki wydawania decyzji o warunkach zabudowy,
utworzono rejestr urbanistyczny.
Zmian jest zdecydowanie więcej i istotnie zmieniają sposób, w jaki będzie funkcjonować system planowania i zagospodarowania przestrzennego. Każdy punkt przełomu generuje wiele wątpliwości, z którymi muszą się zmierzyć zarówno teoretycy, jak i praktycy planowania przestrzennego. Z myślą o nich zespół autorski – w interdyscyplinarnym składzie (z udziałem prawników, legislatorów, urbanistów) – przygotował niniejszy komentarz. Ma on pomóc administracji publicznej, pracowniom urbanistycznym, a także inwestorom w procesie stosowania ustawy.
Publikacja jest przeznaczona dla pracowników samorządowych zajmujących się planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym, a także przedsiębiorców, którzy znajdą w niej cenne wskazówki m.in. w zakresie skutecznego ubiegania się o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, także w przypadku ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego. Będzie również pomocna urbanistom, geodetom i prawnikom praktykom.
Wykaz skrótów | str. 17
Wprowadzenie | str. 21
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz
Rozdział 1
Przepisy ogólne | str. 25
Art. 1. [Zakres przedmiotowy ustawy] | str. 25
Wprowadzenie | str. 27
Zasada ładu przestrzennego | str. 29
Zasada zrównoważonego rozwoju | str. 31
Wartości uwzględniane w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym | str. 37
Zasada ważenia interesów prawnych | str. 38
Zasada miasta zwartego | str. 39
Art. 2. [Definicje legalne] | str. 48
Art. 3. [System aktów planowania przestrzennego] | str. 69
Art. 4. [Samodzielność planistyczna] | str. 72
Art. 5. [Uprawnienia do sporządzania projektów aktów planowania przestrzennego] | str. 87
Art. 6. [Sposób wykonywania prawa własności] | str. 88
Uwagi ogólne | str. 89
Prawne zasady ingerencji planistycznej w prawo własności | str. 94
2.1. Zasada proporcjonalności i adekwatności | str. 94
2.2. Zasada równości | str. 95
2.3. Zasada ważenia interesów prawnych | str. 96
Granice władztwa planistycznego | str. 99
Środki ochrony prawnej właścicieli i użytkowników wieczystych | str. 103
Art. 7. (uchylony) | str. 107
Art. 8. [Komisje urbanistyczno-architektoniczne; zakres działania, skład osobowy] | str. 108
Wprowadzenie | str. 108
Tworzenie komisji urbanistyczno-
-architektonicznych | str. 109
Zadania i kompetencje komisji | str. 112
Koordynacja kształtowania spójnej polityki przestrzennej na obszarach funkcjonalnych | str. 113
Art. 8a. [Przetwarzanie danych osobowych] | str. 115
Art. 8b. [Żądanie ograniczenia przetwarzania danych] | str. 118
Art. 8c–8d. (uchylone) | str. 119
Rozdział 1a
Partycypacja społeczna | str. 120
Art. 8e. [Zasady przeprowadzania partycypacji społecznej] | str. 120
Wprowadzenie | str. 121
Zapewnianie partycypacji społecznej | str. 123
Interesariusze planowania i zagospodarowania przestrzennego | str. 126
Sposób prowadzenia partycypacji społecznej | str. 126
Konsultacje społeczne a proces planistyczny | str. 127
Art. 8f. [Udostępnianie danych z Rejestru Urbanistycznego] | str. 127
Wprowadzenie | str. 128
Zakres udostępnianych informacji | str. 129
Sposób udostępnienia danych | str. 131
Art. 8g. [Wnioski i uwagi] | str. 132
Wprowadzenie | str. 133
Wnioski i uwagi | str. 134
Obowiązek podania danych osobowych | str. 135
Formularz | str. 136
Art. 8h. [Przekazywanie informacji o sposobach, miejscach i terminach prowadzenia konsultacji społecznych] | str. 137
Wprowadzenie | str. 138
Udostępnianie informacji o konsultacjach społecznych | str. 138
2.1. Publikacja w prasie | str. 138
2.2. Wywieszenie ogłoszenia | str. 139
2.3. Udostępnienie w BIP lub na stronie
urzędu | str. 139
2.4. Ogłoszenie w sposób zwyczajowo przyjęty w danej gminie | str. 139
Obowiązek informacyjny | str. 141
Sposoby, miejsca i terminy prowadzenia konsultacji społecznych | str. 143
Pozostałe zagadnienia | str. 143
Art. 8i. [Formy konsultacji społecznych] | str. 144
Wprowadzenie | str. 145
Formy konsultacji społecznych | str. 146
2.1. Zbieranie uwag | str. 147
2.2. Spotkania z interesariuszami | str. 148
2.3. Ankiety lub geoankiety | str. 149
2.4. Wywiady, prowadzenie punktu konsultacyjnego lub dyżury projektanta | str. 151
Minimalny zakres form konsultacji społecznych | str. 151
Art. 8j. [Konsultacje społeczne – terminy] | str. 152
Art. 8k. [Wykaz wniosków] | str. 155
Art. 8l. [Brak możliwości zaskarżenia] | str. 157
Art. 8m. [Odesłanie] | str. 159
Rozdział 2
Planowanie przestrzenne w gminie | str. 161
Art. 9–13. (uchylone) | str. 161
Art. 13a. [Plan ogólny] | str. 161
Art. 13b. [Uwarunkowania rozwoju przestrzennego gminy] | str. 169
Wprowadzenie | str. 170
Strategie rozwoju | str. 172
2.1. Model struktury funkcjonalno-przestrzennej | str. 173
2.2. Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej | str. 173
2.3. Przepis przejściowy | str. 176
Inne uwarunkowania przestrzennego rozwoju gminy | str. 176
Art. 13c. [Katalog stref planistycznych] | str. 180
Art. 13d. [Zasady wyznaczania stref planistycznych] | str. 181
Art. 13e. [Gminne standardy urbanistyczne] | str. 186
Art. 13f. [Gminne standardy dostępności do obiektów infrastruktury społecznej] | str. 189
Art. 13g. [Spójność planu ogólnego ze zbiorami danych przestrzennych] | str. 197
Art. 13h. [Uzasadnienie planu ogólnego] | str. 198
Art. 13i. [Proces sporządzania i uchwalania planu ogólnego] | str. 200
Art. 13j. [Procedura zmiany planu ogólnego] | str. 208
Art. 13k. [Nadzór nad działalnością planistyczną gminy; zarządzenie zastępcze wojewody] | str. 210
Art. 13l. [Koszty sporządzenia planu ogólnego] | str. 216
Art. 13m. [Delegacja ustawowa] | str. 217
Wprowadzenie | str. 218
Projekt rozporządzenia w sprawie sposobu wyznaczania obszaru uzupełnienia zabudowy w planie ogólnym gminy | str. 219
Rozporządzenie z 8.12.2023 r. w sprawie projektu planu ogólnego gminy, dokumentowania prac planistycznych w zakresie tego planu oraz wydawania z niego wypisów i wyrysów | str. 222
Art. 14. [Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego] | str. 227
Art. 15. [Postać redakcyjna i elementy treściowe miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego] | str. 238
Art. 16. [Zakres i skala projektu planu miejscowego] | str. 251
Art. 17. [Proces sporządzania i uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego] | str. 255
Art. 17a–18. (uchylone) | str. 273
Art. 19. [Ponowienie czynności w niezbędnym zakresie] | str. 273
Art. 20. [Zgodność miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego z planem ogólnym] | str. 275
Wymogi formalne podjęcia uchwały w sprawie planu miejscowego | str. 276
Zgodność planu miejscowego z planem ogólnym | str. 278
Postać redakcyjna uchwały w sprawie planu miejscowego | str. 280
Przedłożenie uchwały w sprawie planu miejscowego wojewodzie | str. 282
Art. 21. [Koszt sporządzenia planu miejscowego] | str. 283
Art. 22. [Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego a scalanie i podział gruntów] | str. 286
Art. 23. [Współpraca w procesie sporządzania i uchwalania planów] | str. 288
Art. 24. [Uzgadnianie i opiniowanie projektów aktów planowania przestrzennego] | str. 289
Art. 25. [Termin na zajęcie stanowiska] | str. 296
Art. 26. [Koszty zmiany projektów aktów planowania przestrzennego spowodowane uzgodnieniem] | str. 298
Art. 27. [Procedura zmiany aktów planowania przestrzennego] | str. 299
Art. 27a. [Równoczesne sporządzanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i planu ogólnego] | str. 300
Art. 27b. [Uproszczony proces sporządzania i uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego] | str. 302
Art. 28. [Kryteria oceny legalności planów] | str. 312
Art. 29. [Obowiązywanie planu ogólnego i planu miejscowego] | str. 320
Art. 30. [Wgląd do planu ogólnego lub miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego] | str. 322
Art. 31. [Rejestr aktów planowania przestrzennego i innych dokumentów] | str. 324
Art. 32. [Ocena aktualności aktów planowania przestrzennego] | str. 325
Art. 33. [Wpływ zmiany przepisów na plan ogólny gminy i plan miejscowy] | str. 328
Art. 34. [Wpływ wejścia w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na inne akty] | str. 329
Art. 35. [Tymczasowe zagospodarowanie terenów] | str. 332
Art. 35a. [Zakaz zagospodarowania terenu w sposób sprzeczny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego] | str. 334
Art. 36. [Roszczenia odszkodowawcze właściciela] | str. 334
Art. 37. [Obniżenie lub wzrost wartości nieruchomości] | str. 337
Uwagi ogólne | str. 339
Odpowiedzialność odszkodowawcza w Konstytucji RP i Kodeksie cywilnym | str. 341
Odpowiedzialność odszkodowawcza w świetle orzecznictwa | str. 342
Charakter roszczeń odszkodowawczych | str. 346
Wyjątki | str. 348
Obowiązek zwrotu odszkodowania | str. 351
Opłata planistyczna | str. 352
Ustalenie wartości nieruchomości | str. 355
Art. 371. [Odszkodowania za lotnicze urządzenia naziemne] | str. 356
Art. 37a. [Sytuowanie obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń] | str. 359
Wprowadzenie | str. 361
Uchwała krajobrazowa jako akt prawa
miejscowego | str. 362
Przedmiot uchwały krajobrazowej | str. 363
Ustalenia terminologiczne | str. 365
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego | str. 368
Art. 37b. [Tryb i etapy uchwalania uchwały krajobrazowej; sposób wykonania obowiązku informacyjnego dotyczącego przetwarzania danych osobowych w toku uchwalania uchwały reklamowej] | str. 371
Art. 37c. [Wyłączenie stosowania przepisów dotyczących reklam] | str. 378
Art. 37d. [Kary pieniężne za nielegalne reklamy] | str. 379
Wprowadzenie | str. 381
Podmiot odpowiedzialny | str. 381
Tryb postępowania | str. 382
Art. 37e. [Stosowanie przepisów Ordynacji podatkowej do kar pieniężnych] | str. 387
Art. 37ea. [Zintegrowany plan inwestycyjny] | str. 389
Art. 37eb. [Wniosek o uchwalenie zintegrowanego planu inwestycyjnego] | str. 392
Art. 37ec. [Zgoda rady gminy na przystąpienie do sporządzenia zintegrowanego planu inwestycyjnego] | str. 394
Art. 37ed. [Umowa urbanistyczna] | str. 401
Art. 37ee. [Negocjacje] | str. 410
Art. 37ef. [Kompetencje rady gminy w sprawie zintegrowanego planu inwestycyjnego] | str. 411
Art. 37eg. [Łączenie spraw] | str. 413
Art. 37f. [Miejscowy plan rewitalizacji] | str. 415
Art. 37g. [Zakres miejscowego planu rewitalizacji] | str. 418
Zagadnienia wstępne | str. 419
Objaśnienie pojęć | str. 421
Art. 37h. [Odszkodowanie za ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości] | str. 425
Art. 37i. [Inwestycja główna i uzupełniająca] | str. 428
Art. 37j. [Termin na przedstawienie opinii] | str. 431
Art. 37k. [Wyłączenie stosowania] | str. 433
Art. 37l. [Uchwała o scaleniu i podziale nieruchomości] | str. 434
Art. 37m. [Delegacja ustawowa] | str. 438
Art. 37n. [Zastosowanie przepisów] | str. 440
Art. 37na. [Plan miejscowy na żądanie Rady Ministrów] | str. 441
Rozdział 2a
(uchylony) | str. 447
Rozdział 3
Planowanie przestrzenne w województwie | str. 448
Art. 38. [Instrumenty samorządu województwa] | str. 448
Art. 38a. [Audyt krajobrazowy] | str. 449
Art. 38b. [Sporządzenie audytu krajobrazowego; sposób wykonania obowiązku informacyjnego dotyczącego przetwarzania danych osobowych w toku sporządzania audytu krajobrazowego] | str. 455
Art. 39. [Plan zagospodarowania przestrzennego województwa] | str. 459
Art. 39a. [Obowiązek dostosowania planu zagospodarowania przestrzennego województwa do strategii rozwoju województwa] | str. 464
Art. 40. [Delegacja ustawowa] | str. 465
Art. 41. [Procedura planistyczna w województwie; sposób wykonania obowiązku informacyjnego dotyczącego przetwarzania danych osobowych w toku sporządzania projektu planu zagospodarowania przestrzennego województwa] | str. 466
Art. 42. [Uchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego województwa] | str. 469
Art. 43. [Koszty sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa] | str. 470
Art. 44. [Wprowadzenie planu zagospodarowania przestrzennego województwa do planu ogólnego] | str. 471
Art. 45. [Przegląd zmian w zagospodarowaniu przestrzennym] | str. 472
Rozdział 4
Planowanie przestrzenne na szczeblu krajowym | str. 473
Art. 46. (uchylony) | str. 473
Art. 46a. [Koordynacja współpracy transgranicznej i przygranicznej] | str. 473
Wprowadzenie | str. 473
Współpraca transgraniczna i przygraniczna w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego | str. 474
Planowanie przestrzenne na szczeblu krajowym | str. 475
Art. 47–49. (uchylone) | str. 481
Rozdział 4a
(uchylony) | str. 482
Rozdział 5
Lokalizacja inwestycji celu publicznego i ustalanie warunków… zabudowy w odniesieniu do innych inwestycji | str. 483
Art. 50. [Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego] | str. 483
Art. 51. [Organy właściwe] | str. 490
Art. 52. [Wniosek o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego] | str. 495
Art. 53. [Postępowania w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego] | str. 501
Art. 54. [Rozstrzygnięcia decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego] | str. 522
Art. 55. [Związanie decyzji o pozwoleniu na budowę] | str. 525
Art. 56. [Odmowa ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego] | str. 528
Art. 57. [Rejestr decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego] | str. 533
Art. 58. [Zawieszenie postępowania w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego] | str. 535
Art. 59. [Decyzja o warunkach zabudowy] | str. 544
Art. 60. [Uzgodnienie decyzji o warunkach zabudowy] | str. 557
Art. 61. [Przesłanki decyzji o warunkach zabudowy] | str. 559
Art. 61a. [Decyzja odtworzeniowa] | str. 570
Art. 62. [Postępowanie w sprawie ustalenia warunków zabudowy] | str. 572
Art. 63. [Skutki decyzji o warunkach zabudowy] | str. 578
Art. 64. [Zastosowanie przepisów] | str. 583
Art. 64a. [Strony postępowania o wydanie decyzji o warunkach zabudowy] | str. 587
Art. 64aa. [Strony postępowania o wydanie decyzji o warunkach zabudowy] | str. 588
Art. 64b. [Wniosek o wydanie decyzji] | str. 593
Art. 64c. [Wygaśnięcie decyzji o warunkach zabudowy] | str. 595
Art. 65. [Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji] | str. 599
Art. 66. [Obowiązek doręczania odpisów decyzji dotyczących zagospodarowania terenu] | str. 602
Art. 66a. [Ocena oddziaływania na środowisko] | str. 603
Art. 67. [Rejestr decyzji] | str. 604
Rozdział 5a
Zbiory danych przestrzennych | str. 606
Art. 67a. [Tworzenie, prowadzenie, aktualizacja i udostępnianie zbiorów danych przestrzennych] | str. 606
Art. 67b. [Delegacja ustawowa – sposób tworzenia, prowadzenia, aktualizacji i udostępniania zbiorów danych przestrzennych] | str. 611
Art. 67c. [Tworzenie i aktualizacja danych przestrzennych dla aktów planistycznych oraz ich udostępnianie] | str. 613
Art. 67c. (uchylony) | str. 614
Rozdział 5b
Rejestr Urbanistyczny | str. 617
Art. 67d. [Charakter Rejestru] | str. 617
Art. 67e. [Forma] | str. 619
Art. 67f. [Nieodpłatny dostęp do informacji i danych] | str. 619
Art. 67g. [Podmiot odpowiedzialny] | str. 620
Art. 67h. [Zakres danych] | str. 620
Art. 67i. [Wprowadzanie danych] | str. 625
Art. 67j. [Delegacja ustawowa] | str. 626
Rozdział 6
Zmiany w przepisach obowiązujących | str. 628
Art. 68–82. (pominięte) | str. 628
Rozdział 7
Przepisy przejściowe i końcowe | str. 629
Art. 83. (uchylony) | str. 629
Art. 84. [Odpowiednie stosowanie przepisów – odwołania do ustawy planistycznej] | str. 630
Art. 85. [Sprawy w toku] | str. 630
Art. 86. [Przesłanki zmiany sposobu zagospodarowania] | str. 631
Art. 87. [Termin obowiązywania planów i studiów] | str. 632
Art. 88. [Derogacja] | str. 641
Art. 89. [Wejście w życie] | str. 643
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r.
o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym oraz niektórych innych ustaw.
Komentarz do wybranych przepisów przejściowych
Art. 51. [Strategia jako podstawa treści planu ogólnego] | str. 650
Art. 53. [Strategia rozwoju obszaru otoczenia Centralnego Portu Komunikacyjnego] | str. 659
Art. 58. [Czasowa lokalizacja OZE na podstawie decyzji o warunkach zabudowy] | str. 660
Art. 59. [Wydawanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu do dnia 1.01.2026 r. lub wejścia w życie planu ogólnego] | str. 666
Art. 62. [Termin ważności decyzji o warunkach zabudowy nieprawomocnych w dniu 1.01.2026 r.] | str. 667
Art. 63. [Dotychczasowa zabudowa śródmiejska] | str. 676
Art. 65. [Obowiązywanie studiów, możliwość ich zmiany i utrata mocy] | str. 677
Art. 66. [Utrzymanie w mocy dotychczasowych uchwał krajobrazowych, audytów krajobrazowych, planów zagospodarowania przestrzennego województw] | str. 681
Art. 67. [Utrzymanie w mocy obowiązujących planów miejscowych, zmiany planów, kończenie procedur] | str. 683
Art. 68. [Utrzymanie w mocy uchwał dotyczących rewitalizacji i możliwość ich zmian] | str. 692
Art. 69. [Utrzymanie w mocy strategii gminnych i ponadlokalnych] | str. 693
Art. 70. [Utrzymanie w mocy i możliwość zmiany uchwał na podstawie specustawy mieszkaniowej] | str. 696
Art. 75. [Utrzymanie w mocy uchwał na podstawie specustawy mieszkaniowej uchwalonych przed 1.01.2026 r.] | str. 698
Art. 76. [Stosowanie przepisów do podejmowania uchwał na podstawie specustawy mieszkaniowej po 1.01.2026 r.] | str. 699
Bibliografia | str. 701
O Autorach | str. 707
