Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich. Komentarz do Dyrektywy Rady 93/13/EWG

Wykaz skrótów  | str. 11
Przedmowa  | str. 13
Wprowadzenie  | str. 15
Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.Urz. WE L 95, s. 29 ze zm.)  | str. 21
Preambuła  | str. 23
 1 . Wprowadzenie  | str. 28
 2 . Motyw 1  | str | str. 28
 3 . Motyw 2  | str | str. 28
 4 . Motyw 6  | str | str. 29
 5 . Motyw 7  | str | str. 29
 6 . Motyw 9  | str | str. 29
 7 . Motyw 10  | str. . 30
 8 . Motyw 11  | str. . 31
 9 . Motyw 12  | str. . 32
10 . Motyw 13  | str. . 33
11 . Motyw 14  | str. . 33
12 . Motyw 15  | str.  33
13 . Motyw 16  | str. 34
14 . Motyw 17  | str. 35
15 . Motyw 18  | str. 35
16 . Motyw 19  | str. 35
17 . Motyw 20  | str. 36
18 . Motyw 21  | str. 37
19 . Motyw 24  | str. 37
Artykuł 1  | str | str. 39
1 . Wprowadzenie  | str. 39
2 . Ratio legis ochrony konsumenta  | str. 42

Umowy zabezpieczające | str. . 42
Wyłączenie warunków odzwierciedlających przepisy krajowe  | str. 44


Sanacja umowy późniejszymi przepisami krajowymi . 49

Artykuł 2  | str | str. 52
 1 . Wprowadzenie  | str. 52

Pojęcie konsumenta. Uwagi wprowadzające | str. 53

 3 . Wiedza konkretnej osoby  | str. 54
 4 . Osoba fizyczna  | str. 56

Cele niezwiązane z handlem, przedsiębiorstwem lub zawodem  | str. . 57

5.1. Cel znany stronom w momencie zawarcia umowy . 57
5.2. Przypadki braku związku z handlem, przedsiębiorstwem lub zawodem  | str. 59
5 .3 . Umowy nakierowane na zysk  | str. 62
5.4. Rozpoczęcie działalności gospodarczej  | str. . 62
5.5. Związek z podstawową działalnością  | str. 63
 6 . Mieszany charakter umowy  | str. . 64
6.1. Użytek mieszany przedmiotu umowy  | str. 64
6.2. Cel mieszany umowy  | str. 65

Ciężar dowodu | str. 67

 8 . Czas trwania ochrony  | str. 68

Perspektywa polska | str. . 68

Artykuł 3  | str | str. 70
 1 . Wprowadzenie  | str. 70

Warunek jako przedmiot kontroli | str. 71
Zmiana treści warunku w wyniku kontroli | str. 73
Zmiana treści warunku późniejszą ustawą | str. 77
Warunki nienegocjowane indywidualnie | str. 78
Kryteria kontroli warunku | str. 82
Nierównowaga informacji | str. 85
Nierównowaga treści praw i obowiązków | str. 90

8 .1 . Dystrybucja ryzyka  | str. . 90
8.2. Dowolność w ustalaniu praw i obowiązków  | str. 92
8.3. Inne przypadki nierównowagi praw i obowiązków . 94

Umowa sanująca nieuczciwy warunek | str. 96
Perspektywa polska | str. . 97

Artykuł 4  | str | str. 103
 1 . Wprowadzenie  | str. 103

Artykuł 4 ust. 1 | str. . 106

2.1. Rodzaj towarów lub usług  | str. . 106
2.2. Okoliczności zawarcia umowy  | str. . 107
2 .3 . Uzasadnione oczekiwania konsumenta  | str. 110
2 .4 . Warunek w momencie zawarcia umowy  | str. 111
2 .5 . „Inne warunki tej umowy”  | str. . 112
2.5.1. Uwaga wprowadzająca  | str. . 112
2.5.2. Ograniczona kompensacja  | str. 113
2.5.2.1. Uwagi wprowadzające  | str. 113
2.5.2.2. Argument cenowy  | str. . 113
2.5.3. Kumulacja negatywnego efektu  | str. 116
2 .6 . Warunki innej umowy  | str. 117

Artykuł 4 ust. 2 | str. . 117

3.1. Warunki główne i warunki cenowe  | str. 117
3.2. Jednoznaczność i przejrzystość warunku  | str. 123
3.2.1. Uwagi ogólne  | str. 123
3.2.2. Ciężar dowodu  | str. 128

Perspektywa polska | str. . 130

Artykuł 5  | str | str. 132
 1 . Wprowadzenie  | str. 132

Jednoznaczność i przejrzystość warunków | str. 133

2.1. Uwagi ogólne  | str. 133
2.2. Utrwalony format umowy  | str. . 134
2.3. Czas udostępnienia tekstu umowy  | str. . 135
2.4. Język i redakcja tekstu umowy  | str. . 136
2.5. Pozostałe okoliczności  | str. 138

Sankcja naruszenia zasady jednoznaczności i przejrzystości warunku  | str | str. 139


Wykładnia indywidualna na korzyść konsumenta | str. 140
Wykładnia abstrakcyjna na niekorzyść konsumenta . . 141
Perspektywa polska | str. . 142

Artykuł 6  | str | str. 144
 1 . Wprowadzenie  | str. 144

Artykuł 6 ust. 1. Sankcja | str. 144

2.1. Nieuczciwość warunku  | str. . 144
2.2. Cel sankcji  | str. 145
2.3. Ranga przepisu  | str. . 146
2.3.1. Zasada równoważności  | str. . 146
2.3.2. Działanie sądu z urzędu  | str. . 147
2.4. Rezygnacja przez konsumenta z sankcji  | str. 152
2 .4 .1 . Wprowadzenie  | str. 152
2 .4 .2 . Rezygnacja z sankcji w postępowaniu sądowym 152
2.4.2.1. Uwagi ogólne  | str. . 152
2.4.2.2. Rezygnacja z sankcji prowadząca do zastosowania przepisu dyspozytywnego  | str. 154
2.4.2.3. Rezygnacja w porozumieniu pozasądowym  | str. . 158
2.5. Niedopuszczalność zmiany warunku  | str. 158
2.5.1. Uwagi wprowadzające  | str. 158
2.5.2. Uzasadnienie niedopuszczalności zmiany warunku  | str. 159
2.5.3. Szczególne przypadki niedopuszczalności zmiany warunku  | str. 160
2.5.3.1. Niedopuszczalność redukcji utrzymującej skuteczność . . 160
2.5.3.2. Niedopuszczalność zastosowania klauzuli generalnej  | str. . 161
2.5.3.3. Wykładnia oświadczeń woli stron . . 163
2.6. Ramowa regulacja sankcji  | str. 164
2.7. Podmiotowe ograniczenie sankcji  | str. 167
2.8. Utrzymanie umowy w mocy w pozostałym zakresie 168
2.9. Zwrot świadczeń jako skutek sankcji  | str. 171
2.10. Czasowe ograniczenie skutków sankcji  | str. . 174
2 .10 .1 . Sankcja ex tunc i pro futuro  | str. 174
2.10.2. Terminy przedawnienia, zawite i proceduralne  | str. . 175
2.10.3. Czas trwania postępowania  | str. 179
2.10.4. Niedopuszczalność ograniczenia w czasie skutków wyroku TSUE  | str. . 179

Artykuł 6 ust. 2. Wybór prawa kraju trzeciego . . 181

3.1. Przesłanki dopuszczalności wyboru prawa kraju trzeciego  | str. . 181
3.2. Klauzule jurysdykcyjne i prorogacyjne  | str. . 182
 4 . Stosowanie dyrektywy w razie braku wyboru prawa . 183

Perspektywa polska | str. . 185

Artykuł 7  | str | str. 187
 1 . Wprowadzenie  | str. 187

Artykuł 7 ust. 1. Zasada skuteczności | str. 188
Artykuł 7 ust. 2. Ochrona zbiorowych interesów konsumentów  | str. . 198


Artykuł 7 ust. 3. Środki prawne przeciwko wielu przedsiębiorcom i ich stowarzyszeniom  | str. . 202

Artykuł 8  | str | str. 203
 1 . Wprowadzenie  | str. 203
 2 . Zakres zastosowania przepisu  | str. 203

Stopień ochrony konsumenta | str. 205

Artykuł 8a  | str. . 208
 1 . Wprowadzenie  | str. 208

Artykuł 8a ust. 1 | str. . 209
Artykuł 8a ust. 2 | str. . 209

Artykuł 8b  | str. . 211
Artykuł 9  | str | str. 214
Artykuł 10  | str. . 215
Artykuł 11  | str. . 218

Efekt wertykalny – vertical effect | str. 218
Incydentalny efekt horyzontalny – incidental horizontal effect  | str. . 219

Załącznik. Warunki określone w art. 3 ust. 3  | str. 221
1 . Wprowadzenie  | str. 224

Pkt 1 lit. a | str. . 226
Pkt 1 lit. b | str. 226
Pkt 1 lit. c | str. . 227
Pkt 1 lit. d | str. 228
Pkt 1 lit. e | str. . 229
Pkt 1 lit. f | str. . 231
Pkt 1 lit. g | str. 233
Pkt 1 lit. h | str. 234
Pkt 1 lit. i | str. . 234
Pkt 1 lit. j | str. . 235
Pkt 1 lit. k | str. . 237
Pkt 1 lit. l | str. . 237
Pkt 1 lit. m | str. 238
Pkt 1 lit. n | str. 239
Pkt 1 lit. o | str. 239
Pkt 1 lit. p | str. 240
Pkt 1 lit. q | str. 241
Pkt 2 lit. a | str. . 243
Pkt 2 lit. b | str. 243
Pkt 2 lit. c | str. . 244
Pkt 2 lit. d | str. 244

Bibliografia  | str. . 247