Opodatkowanie sektora energetycznego w Polsce

Wykaz skrótów  | str. 11
Przedmowa  | str. 15
Wstęp  | str. 17
Rozdział I
Prawne aspekty funkcjonowania polskiego sektora energetycznego  | str. 25

Uwagi wprowadzające | str. 25
Pojęcie sektora energetycznego | str. 26
Charakterystyka polskiego sektora energetycznego | str. 29

3.1. Uwagi ogólne  | str. 29
3.2. Charakterystyka podsektora elektroenergetycznego  | str. 29
3.3. Charakterystyka podsektora gazowniczego  | str. 32
3.4. Charakterystyka podsektora ciepłowniczego  | str. 36
3.5. Charakterystyka podsektora paliwowego  | str. 38

Pojęcie energii | str. 40

4.1. Pojęcie energii pierwotnej, wtórnej (końcowej), bezpośredniej i użytkowej  | str. 40
4.2. Pojęcie energii odnawialnej  | str. 42

Cele energetyczno-klimatyczne Unii Europejskiej | str. 45

5.1. Uwagi ogólne  | str. 45
5.2. Pakiet energetyczno-klimatyczny 20-20-20  | str. 45
5.3. Pakiet energetyczno-klimatyczny „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”  | str. 47
5.4. Europejski Zielony Ład i pakiet „Gotowi na 55”  | str. 48

Wnioski | str. 50

Rozdział II
Prawne aspekty bezpieczeństwa energetycznego, ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju  | str. 53

Uwagi wprowadzające  | str. 53
Pojęcie wartości, zasad oraz celów  | str. 54

2.1. Pojęcie wartości  | str. 54
2.2. Pojęcie zasad  | str. 59
2.3. Normy programowe i cele w Konstytucji RP  | str. 62

Bezpieczeństwo energetyczne, ochrona środowiska i zrównoważony rozwój jako konstytucyjne wartości, zasady i cele  | str. 65
Bezpieczeństwo energetyczne  | str. 67

4.1. Pojęcie bezpieczeństwa energetycznego  | str. 67
4.2. Bezpieczeństwo energetyczne a Konstytucja RP  | str. 72
4.3. Bezpieczeństwo energetyczne a prawo Unii Europejskiej  | str. 73

Ochrona środowiska  | str. 74

5.1. Ochrona środowiska a Konstytucja RP  | str. 74
5.2. Ochrona środowiska a prawo Unii Europejskiej  | str. 76
5.3. Ochrona środowiska a Prawo ochrony środowiska  | str. 77

Zrównoważony rozwój  | str. 79

6.1. Pojęcie zrównoważonego rozwoju  | str. 79
6.2. Kształtowanie się zrównoważonego rozwoju na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych  | str. 80
6.3. Zrównoważony rozwój a Konstytucja RP  | str. 86
6.4. Zrównoważony rozwój a prawo Unii Europejskiej  | str. 88

Wnioski  | str. 91

Rozdział III
Ewolucja systemu opodatkowania sektora energetycznego  | str. 95

Uwagi wprowadzające  | str. 95
Kształtowanie się systemu akcyz i innych danin publicznych obciążających sektor energetyczny w Polsce w latach 1918–1939  | str. 96
Opodatkowanie sektora energetycznego w latach 1944–1989  | str. 102
Kształtowanie się podatków środowiskowych w Europie  | str. 106

4.1. Pierwsze podatki od energii  | str. 106
4.2. Ewolucja podatków środowiskowych w Europie  | str. 107
4.3. Środowiskowe reformy podatkowe  | str. 110

Kształtowanie się podatków energetycznych w Unii Europejskiej (Wspólnocie Europejskiej)  | str. 112

5.1. Cele harmonizacji podatków energetycznych w Unii Europejskiej (Wspólnocie Europejskiej)  | str. 112
5.2. Pierwsze etapy harmonizacji podatków energetycznych w Unii Europejskiej (Wspólnocie Europejskiej)  | str. 114
5.3. Harmonizacja akcyz w ramach dyrektyw 92/12/EWG, 92/81/EWG oraz 92/82/EWG  | str. 117
5.4. Harmonizacja akcyz w ramach dyrektywy 2003/96/WE  | str. 121
5.5. Próby pełniejszej harmonizacji akcyz od produktów energetycznych w Unii Europejskiej (Wspólnocie Europejskiej)  | str. 126
5.5.1. Pierwsza próba pełniejszej harmonizacji akcyz od produktów energetycznych  | str. 126
5.5.2. Druga próba pełniejszej harmonizacji akcyz od produktów energetycznych  | str. 128
5.5.3. Trzecia próba pełniejszej harmonizacji akcyz od produktów energetycznych  | str. 130
5.5.4. Czwarta próba pełniejszej harmonizacji akcyz od produktów energetycznych (Europejski Zielony Ład i pakiet „Gotowi na 55”)  | str. 132

Harmonizacja prawa polskiego z prawem Unii Europejskiej w zakresie podatków energetycznych  | str. 136
Wnioski  | str. 145

Rozdział IV
Klasyfikacja ciężarów fiskalnych obciążających sektor energetyczny  | str. 149

Uwagi wprowadzające  | str. 149
Ciężary i świadczenia publiczne  | str. 151
Daniny publiczne  | str. 156

3.1. Uwagi ogólne  | str. 156
3.2. Cele danin publicznych związanych z ochroną środowiska  | str. 158

Konstrukcja prawna podatków  | str. 162

4.1. Uwagi ogólne  | str. 162
4.2. Konstrukcja prawna podatków celowych  | str. 168

Konstrukcja prawna opłat  | str. 169
Ogólna charakterystyka danin publicznych obciążających sektor energetyczny  | str. 174

6.1. Problematyka regulacji sektora energetycznego  | str. 174
6.2. Klasyfikacja obciążeń publicznych sektora energetycznego  | str. 175
6.3. System podatków i opłat obciążających sektor energetyczny  | str. 175
6.4. Podatkowy charakter opłat obciążających sektor energetyczny  | str. 178
6.5. Beneficjenci danin publicznych obciążających sektor energetyczny  | str. 185

Podatki środowiskowe  | str. 187

7.1. Uwagi ogólne  | str. 187
7.2. Doktrynalne próby definicji podatków środowiskowych  | str. 189
7.3. Podatki środowiskowe a Konstytucja RP  | str. 191
7.4. Definicje podatków środowiskowych zaproponowane przez organizacje międzynarodowe i w prawie Unii Europejskiej  | str. 193
7.5. Propozycja nowej definicji podatków środowiskowych  | str. 197
7.6. Problematyka klasyfikacji podatku od towarów i usług jako podatku środowiskowego  | str. 199

Podatki energetyczne  | str. 200

8.1. Charakterystyka podatków energetycznych w Unii Europejskiej  | str. 200
8.2. Modele podatków energetycznych  | str. 210
8.2.1. Uwagi ogólne  | str. 210
8.2.2. Model tradycyjnych podatków energetycznych  | str. 211
8.2.3. Model podatku energetycznego opartego na zawartości energetycznej produktu  | str. 213
8.2.4. Model podatku energetycznego opartego na ilości emitowanych gazów cieplarnianych  | str. 215
8.3. Podatki węglowe  | str. 216

Wnioski  | str. 220

Rozdział V
Założenia konstrukcyjne i cele podatków obciążających sektor energetyczny  | str. 225

Uwagi wprowadzające  | str. 225
Koncepcja „zanieczyszczający płaci”  | str. 226

2.1. Pojęcie „zanieczyszczający płaci”  | str. 226
2.2. Koncepcja „zanieczyszczający płaci” w polskim prawie  | str. 231
2.3. Koncepcja „zanieczyszczający płaci” w prawie Unii Europejskiej  | str. 232
2.4. Koncepcja „zanieczyszczający płaci” a opodatkowanie sektora energetycznego  | str. 234
2.5. Koncepcja „zanieczyszczający płaci” jako dyrektywa wykładni prawa podatkowego  | str. 237

Cele podatków obciążających sektor energetyczny  | str. 239

3.1. Uwagi ogólne  | str. 239
3.2. Bezpieczeństwo energetyczne jako niefiskalny cel podatków  | str. 245
3.3. Ochrona środowiska jako niefiskalny cel podatków  | str. 253
3.4. Zrównoważony rozwój jako niefiskalny cel podatków  | str. 260

Modele regulacji podatków obciążających sektor energetyczny  | str. 263

4.1. Uwagi ogólne  | str. 263
4.2. Pierwszy model regulacji podatków obciążających sektor energetyczny  | str. 265
4.3. Drugi model regulacji podatków obciążających sektor energetyczny  | str. 269
4.4. Uwagi dotyczące modelu regulacji podatków obciążających sektor energetyczny w Polsce  | str. 272

Wnioski  | str. 274

Rozdział VI
System opodatkowania sektora energetycznego w Polsce  | str. 277

Uwagi wprowadzające  | str. 277
Pojęcie systemu podatkowego  | str. 279
Opodatkowanie dochodów (przychodów) przedsiębiorców energetycznych  | str. 284

3.1. Uwagi ogólne  | str. 284
3.2. Podatek dochodowy od osób prawnych  | str. 285
3.3. Opłata koncesyjna  | str. 290
3.3.1. Charakter prawny opłaty koncesyjnej  | str. 290
3.3.2. Opłata koncesyjna w świetle celów Prawa energetycznego  | str. 293
3.3.3. Konstrukcja prawna opłaty koncesyjnej  | str. 294
3.3.4. Opłata koncesyjna a morska energetyka wiatrowa  | str. 298

Opodatkowanie produktów energetycznych  | str. 299

4.1. Uwagi ogólne  | str. 299
4.2. Podatek akcyzowy od produktów energetycznych  | str. 302
4.3. Opłata paliwowa  | str. 307
4.4. Opłata emisyjna  | str. 309

Opodatkowanie energii cieplnej  | str. 311
Opodatkowanie energii elektrycznej  | str. 314

6.1. Uwagi ogólne  | str. 314
6.2. Podatek akcyzowy od energii elektrycznej  | str. 315
6.3. Podatek od towarów i usług w przypadku dostaw energii elektrycznej  | str. 319
6.4. Dwukrotne opodatkowanie energii elektrycznej  | str. 320

Opodatkowanie emisji dwutlenku węgla  | str. 321
Carbon Border Adjustment Mechanism  | str. 323
Opodatkowanie infrastruktury energetycznej  | str. 324
Wnioski  | str. 334

Zakończenie  | str. 339
Bibliografia  | str. 353
Orzecznictwo  | str. 365