Prawo finansowe. Prawo finansów publicznych. Prawo podatkowe. Prawo bankowe

Wykaz skrótów | str. 15


Część A
Prawo finansów publicznych


Rozdział. I
System finansów publicznych i prawa finansowego (Elżbieta Chojna-Duch)
| str. 21
1. Istota finansów publicznych i publicznej działalności finansowej | str. 21
1.1. Pojęcie finansów publicznych | str. 21
1.2. Rodzaje publicznych operacji finansowych | str. 23
1.3. Finanse publiczne a finanse prywatne | str. 24
2. System finansowy państwa | str. 25
2.1. Publiczny system finansowy | str. 25
2.2. Rynkowy system finansowy | str. 29
3. Prawo finansowe | str. 33
3.1. System prawa finansowego | str. 33
3.2. Źródła prawa finansowego | str. 36
3.3. Stabilizacyjne reguły fiskalne | str. 40
4. Skarb Państwa | str. 44
4.1. Pojęcie i mienie Skarbu Państwa | str. 44
4.2. Zarządzanie majątkiem państwowym oraz ochrona prawna uprawnień i interesów Skarbu Państwa | str. 49
5. Funkcje finansów publicznych | str. 52
5.1. Tradycyjne funkcje ekonomiczne finansów publicznych | str. 52
5.2. Współczesne funkcje finansów publicznych | str. 53
6. Sektor finansów publicznych | str. 56
6.1. Pojęcie i zakres sektora finansów publicznych | str. 56
6.2. Rodzaje podmiotów sektora finansów publicznych w polskim prawie | str. 62
6.3. Jednostki budżetowe - klasyczna forma gospodarki budżetowej | str. 64
6.4. Samorządowe zakłady budżetowe | str. 65
6.5. Fundusze celowe | str. 67
6.6. Agencje wykonawcze | str. 71
6.7. Instytucje gospodarki budżetowej | str. 74
6.8. Inne formy gospodarki pozabudżetowej | str. 77
7. Środki finansowe na cele publiczne | str. 82
7.1. Pojęcie środków publicznych | str. 82
7.2. Rodzaje środków publicznych | str. 83
7.3. Dochody i przychody publiczne | str. 85
7.4. Wydatki publiczne | str. 89
8. Polityka finansowa | str. 96
8.1. Istota polityki finansowej | str. 96
8.2. Polityka finansowa wobec globalnego kryzysu ekonomicznego | str. 98
8.3. Współczesna polska polityka finansowa | str. 104
8.4. Stabilność systemu finansowego | str. 106
9. Zasady zarządzania długiem publicznym | str. 114
9.1. Pojęcia i sposoby szacowania dopuszczalnego deficytu budżetowego i długu publicznego | str. 114
9.2. Strategia zarządzania długiem sektora finansów publicznych | str. 125

Rozdział. II
Budzet państwa (Elżbieta Kornberger-Sokołowska)
| str. 132
1. Budżet państwa jako podstawa gospodarki finansowej państwa | str. 132
2. Pojęcie budżetu | str. 134
3. Charakter prawny budżetu | str. 136
4. Charakterystyka ustawy budżetowej | str. 138
5. Zasady budżetowe | str. 139
5.1. Pojęcie | str. 139
5.2. Zasada jedności | str. 140
5.3. Zasada zupełności (powszechności) | str. 141
5.4. Zasada równowagi budżetowej | str. 143
5.5. Zasada jawności | str. 144
5.6. Zasada przejrzystości | str. 145
5.7. Zasada roczności | str. 145
5.8. Zasada uprzedniości | str. 146
5.9. Zasada odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny budżetowej | str. 146
6. Konstytucyjne regulacje dotyczące budżetu państwa | str. 146
7. Dochody i wydatki budżetowe | str. 150
8. Klasyfikacja budżetowa | str. 153
9. Zadaniowe ujęcie budżetu państwa | str. 154
10. Wieloletni Plan Finansowy Państwa | str. 155
11. Procedura budżetowa | str. 157
11.1. Planowanie i uchwalanie budżetu państwa | str. 157
11.2. Wykonywanie budżetu państwa | str. 159
11.3. Harmonogram realizacji budżetu państwa | str. 160
11.4. Zasady wykonywania budżetu państwa | str. 161
11.5. Dotacje budżetowe | str. 162
11.6. Zmiany w budżecie państwa w trakcie jego wykonywania | str. 163
11.7. Bankowa obsługa budżetu państwa | str. 166
11.8. Kontrola wykonania budżetu państwa | str. 166
12. Audyt wewnętrzny w sektorze finansów publicznych | str. 168
13. Kontrola zarządcza | str. 169
14. Sprawozdawczość i rachunkowość budżetowa | str. 170
15. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych | str. 172

Rozdział. III
Finanse jednostek samorządu terytorialnego (Elżbieta Kornberger-Sokołowska)
| str. 176
1. Pojęcie decentralizacji finansów publicznych | str. 176
2. Gospodarka finansowa j.s.t. w świetle regulacji konstytucyjnych oraz Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego | str. 178
3. Budżet j.s.t. oraz wieloletnia prognoza finansowa | str. 181
3.1. Budżet i uchwała budżetowa | str. 181
3.2. Wieloletnia prognoza finansowa j.s.t. | str. 185
4. Dochody budżetów j.s.t. | str. 186
4.1. Zasady systemu dochodów j.s.t. | str. 186
4.1.1. Zasada stabilności i pewności źródeł dochodów | str. 186
4.1.2. Zasada wydajności i elastyczności źródeł dochodów | str. 187
4.1.3. Zasada adekwatności środków do zadań | str. 188
4.1.4. Zasada minimalizowania rozbieżności w poziomie dochodów | str. 189
4.1.5. Zasada przyznania samorządom władztwa podatkowego | str. 190
4.1.6. Zasada terytorialnego ukierunkowania źródeł dochodów | str. 190
4.1.7. Zasada dostępu samorządów do rynku kapitałowego | str. 191
4.1.8. Zasada konsultowania z samorządami rozstrzygnięć dotyczących ich systemu finansowego | str. 191
4.2. Klasyfikacja dochodów j.s.t. | str. 192
4.3. Dochody własne j.s.t. | str. 193
4.4. Subwencje ogólne dla j.s.t. | str. 197
4.4.1. Pojęcie subwencji | str. 197
4.4.2. Funkcje subwencji | str. 199
4.4.3. Struktura subwencji ogólnych | str. 201
4.5. Dotacje celowe dla j.s.t. | str. 203
5. Procedura budżetowa w j.s.t. | str. 205
5.1. Procedura planowania i uchwalania budżetu j.s.t. | str. 205
5.2. Wykonywanie budżetu jednostki samorządu terytorialnego | str. 207
5.2.1. Ogólna charakterystyka | str. 207
5.2.2. Zasada szczególnej roli organu wykonawczego j.s.t. w procesie wykonywania budżetu | str. 207
5.2.3. Zasada pełnej i terminowej realizacji budżetu | str. 208
5.2.4. Zasada dokonywania wydatków w granicach kwot wynikających z uchwały budżetowej i odpowiednich upoważnień do ich dokonywania | str. 209
5.2.5. Zasada dokonywania zmian w budżecie tylko w granicach wyznaczonych przez obowiązujące prawo | str. 209
5.2.6. Zasada efektywnej realizacji zadań za pomocą środków budżetowych | str. 210
5.2.7. Zasada szczególnej roli skarbnika | str. 211
5.2.8. Zasada bankowej obsługi budżetu j.s.t. przez dowolny bank wybrany na podstawie ustawy o zamówieniach publicznych | str. 211
5.2.9. Zasada szczególnego statusu środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz innych bezzwrotnych środków zagranicznych | str. 212
5.3. Zatwierdzanie wykonania budżetu | str. 212
6. Wydatki budżetów j.s.t. | str. 212
7. Nadzór i kontrola nad gospodarką finansową j.s.t. | str. 215
8. Deficyt i dług w j.s.t. | str. 217
8.1. Deficyt budżetowy w j.s.t. oraz źródła jego finansowania | str. 217
8.2. Dług j.s.t. jako element długu publicznego | str. 219
8.3. Ograniczenia dotyczące zaciągania zobowiązań dłużnych w j.s.t. | str. 220

Rozdział IV
Budżet Unii Europejskiej oraz polityka spójności (Michał Bitner) | str. 222
1. Budżet Unii Europejskiej | str. 222
1.1. Źródła prawa finansów publicznych Unii Europejskiej | str. 222
1.2. Podstawy budżetowania w Unii Europejskiej | str. 223
1.3. Dochody budżetu Unii Europejskiej | str. 225
1.4. Wieloletnie ramy finansowe Unii Europejskiej | str. 229
1.5. Budżet Unii Europejskiej i zasady budżetowe | str. 232
1.6. Metody wykonywania budżetu Unii Europejskiej. Zarządzanie podzielone | str. 237
2. Polityka spójności | str. 239
2.1. Podstawowe zasady i system realizacji | str. 239
2.1.1. Traktatowe podstawy polityki spójności | str. 239
2.1.2. Cele polityki spójności | str. 241
2.1.3. Źródła prawa | str. 242
2.1.4. Koncentracja tematyczna interwencji | str. 244
2.1.5. Programowanie wsparcia | str. 245
2.1.6. Instytucjonalny system wdrażania | str. 250
2.1.7. Postępowanie w sprawie wyboru projektów | str. 253
2.2. Unijne regulacje w zakresie finansowania polityki spójności | str. 258
2.2.1. Uwagi wprowadzające | str. 258
2.2.2. Zaangażowania budżetowe i zobowiązania prawne | str. 258
2.2.3. Poziom dofinansowania | str. 259
2.2.4. Płatności | str. 259
2.3. Polskie regulacje w zakresie finansowania polityki spójności | str. 262
2.3.1. Systematyka środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej | str. 262
2.3.2. Budżet środków europejskich - konstrukcja | str. 264
2.3.3. Umowa o dofinansowanie projektu | str. 266
2.3.4. Płatności z budżetu środków europejskich | str. 267
2.3.5. Postępowanie w przypadku nieprawidłowości | str. 269


Część B
Prawo podatkowe


Rozdział I
Ogólne zagadnienia podatków i prawa podatkowego | str. 273
1. Podstawowe pojęcia związane z podatkiem i jego konstrukcją (Hanna Litwińczuk) | str. 273
1.1. Pojęcie podatku | str. 273
1.2. Funkcje podatków | str. 274
1.3. Elementy konstrukcji podatków | str. 275
1.4. System podatkowy | str. 277
1.5. Klasyfikacje podatków | str. 278
2. Ogólna charakterystyka prawa podatkowego (Hanna Litwińczuk) | str. 281
2.1. Pojęcie i źródła prawa podatkowego | str. 281
2.2. Wykładnia prawa podatkowego | str. 283
2.3. Znaczenie orzecznictwa sądów administracyjnych w procesie stosowania prawa podatkowego | str. 289
3. Zasady podatkowe. Ucieczka przed podatkiem | str. 291
3.1. Zasady podatkowe (Hanna Litwińczuk) | str. 291
3.2. Ucieczka przed podatkiem (Piotr Karwat) | str. 297

Rozdział II
Ogólne materialne prawo podatkowe (Maciej Ślifirczyk) | str. 302
1. Zakres regulacji ogólnego prawa podatkowego | str. 302
2. Podstawowe podmioty stosunków prawnopodatkowych i ich odpowiedzialność | str. 304
2.1. Wierzyciel podatkowy i organy podatkowe | str. 304
2.2. Dłużnicy podatkowi i ich odpowiedzialność | str. 306
3. Stosunek zobowiązania podatkowego | str. 308
3.1. Konstrukcja prawna | str. 308
3.2. Obowiązek podatkowy a zobowiązanie podatkowe | str. 310
3.3. Powstawanie zobowiązań podatkowych | str. 311
3.4. Termin płatności, zaległość podatkowa i opłata prolongacyjna | str. 314
3.5. Wygasanie zobowi.za. podatkowych oraz ulgi w spłacie zobowi.za. podatkowych | str. 317
3.5.1. Efektywne sposoby wygasania zobowi.za. podatkowych | str. 317
3.5.2. Nieefektywne sposoby wygasania zobowi.za. podatkowych | str. 322
4. Nadpłata i zwrot podatku | str. 327
4.1. Instytucja nadpłaty podatku | str. 327
4.2. Zobowiązanie z tytułu nadpłaty podatku | str. 329
4.3. Instytucja zwrotu podatku | str. 331
5. Sukcesja podatkowa | str. 332
6. Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich | str. 334
7. Zabezpieczanie zobowi.za. podatkowych | str. 340
8. Ogólna klauzula przeciwdzia.aj.ca unikaniu opodatkowania | str. 343
9. Urzędowe interpretacje przepisów prawa podatkowego. Opinie zabezpieczające. Porozumienia w sprawach cen transakcyjnych | str. 345
9.1. Urzędowe interpretacje prawa podatkowego | str. 345
9.2. Opinie zabezpieczające | str. 348
9.3. Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych | str. 348

Rozdział. III
Szczegółowe prawo podatkowe. Podatki dochodowe | str. 351
1. Wprowadzenie do podatków dochodowych (Hanna Litwińczuk) | str. 351
2. Podatek dochodowy od osób fizycznych (Marek Waluga) | str. 354
2.1. Ogólna charakterystyka i geneza | str. 354
2.2. Źródła prawa | str. 357
2.3. Zakres podmiotowy | str. 358
2.4. Charakter osobisty podatku | str. 360
2.5. Przedmiot podatku | str. 363
2.6. Zasady ustalania dochodu . przychody i koszty uzyskania | str. 365
2.7. Zwolnienia podatkowe | str. 368
2.8. Podstawa obliczenia i wysoko.. podatku | str. 370
2.9. Płatność podatku - zaliczki na podatek oraz zeznanie podatkowe | str. 374
2.10. Uproszczone formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych | str. 377
3. Podatek dochodowy od osób prawnych | str. 380
3.1. Ogólna charakterystyka (Maria Supera-Markowska)
| str. 380
3.2. Harmonizacja podatku dochodowego od osób prawnych | str. 382
3.2.1. Zakres harmonizacji | str. 382
3.2.2. Harmonizacja tylnymi drzwiami | str. 382
3.2.3. Harmonizacja przez działania prawodawcy unijnego | str. 383
3.2.4. Problem unifikacji korporacyjnej podstawy opodatkowania w UE | str. 386
3.3. Związki prawa podatkowego z prawem bilansowym | str. 388
3.4. Konstrukcja podatku dochodowego od osób prawnych (Marcin Lachowicz) | str. 392
3.4.1. Podmiot opodatkowania | str. 392
3.4.2. Przedmiot opodatkowania i podstawa opodatkowania | str. 394
3.4.3. Stawki podatkowe | str. 396
3.4.4. Pobór podatku | str. 397
3.4.5. Ogólne zasady ustalania dochodu podatkowego | str. 399
3.4.6. Szczególne zasady ustalania dochodu podatkowego | str. 404
4. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania dochodu (Karolina Tetłak) | str. 410
4.1. Zjawisko międzynarodowego podwójnego opodatkowania | str. 410
4.2. Charakterystyka podstawowych pojęć i struktury MK OECD | str. 412
4.3. Stosowanie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania wzorowanych na MK OECD | str. 417

Rozdział IV
Szczegółowe prawo podatkowe. Podatki obrotowe | str. 420
1. Wprowadzenie do podatków obrotowych (Witold Modzelewski) | str. 420
2. Podatek od towarów i usług (Krzysztof Radzikowski) | str. 423
2.1. Ogólna charakterystyka | str. 423
2.2. Harmonizacja podatku od wartości dodanej | str. 424
2.3. Konstrukcja podatku od towarów i usług | str. 426
2.3.1. Podstawa prawna | str. 426
2.3.2. Przedmiot opodatkowania | str. 426
2.3.3. Podatnicy i inne podmioty objęte zakresem podmiotowym podatku | str. 433
2.3.4. Moment powstania obowiązku podatkowego | str. 436
2.3.5. Podstawa opodatkowania | str. 436
2.3.6. Stawki i zwolnienia od podatku | str. 438
2.3.7. Rozliczenie podatku: podatek należny i podatek naliczony | str. 438
2.3.8. Okres podatkowy | str. 444
2.3.9. Deklaracje i informacje podsumowujące. Zapłata podatku | str. 445
2.3.10. Faktury i ewidencje podatkowe | str. 446
3. Podatek akcyzowy (Jakub Chowaniec) | str. 447
3.1. Ogólna charakterystyka | str. 447
3.2. Harmonizacja podatku akcyzowego | str. 449
3.3. Wyroby akcyzowe | str. 450
3.4. Skład podatkowy | str. 451
3.5. Procedura zawieszenia poboru akcyzy | str. 453
3.6. Konstrukcja podatku akcyzowego | str. 455
3.6.1. Przedmiot opodatkowania | str. 455
3.6.2. Podmiot podatku | str. 457
3.6.3. Podstawa opodatkowania i stawki podatkowe | str. 458
3.6.4. Zwolnienia podatkowe | str. 459
3.6.5. Obowiązek i zobowiązanie podatkowe. Warunki i terminy płatności podatku | str. 460
3.7. Akcyza od wybranych produktów | str. 462
3.7.1. Akcyza od energii elektrycznej | str. 462
3.7.2. Akcyza od wyrobów węglowych | str. 463
3.7.3. Akcyza od wyrobów gazowych | str. 464
3.7.4. Akcyza od suszu tytoniowego | str. 464
3.7.5. Akcyza od samochodów osobowych | str. 465
4. Podatek od czynności cywilnoprawnych (Piotr Karwat) | str. 467
4.1. Ogólna charakterystyka podatku | str. 467
4.2. Konstrukcja podatku od czynności cywilnoprawnych | str. 467
4.2.1. Podmiot podatku | str. 467
4.2.2. Przedmiot opodatkowania. Ogólna charakterystyka i katalog czynności opodatkowanych | str. 468
4.2.3. Kryteria uznania czynności za podlegając opodatkowaniu w Polsce | str. 471
4.2.4. Moment powstania obowiązku podatkowego | str. 471
4.2.5. Wyłączenia przedmiotowe. PCC a VAT | str. 472
4.2.6. Podstawa opodatkowania i stawki | str. 473
4.2.7. Pozostałe elementy konstrukcji podatku | str. 474
4.3. Spółki kapitałowe: szczególne zasady opodatkowania w świetle dyrektywy UE dotyczącej podatków od gromadzenia kapitału | str. 474

Rozdział. V
Szczegółowe prawo podatkowe. Podatki majątkowe | str. 476
1. Wprowadzenie do podatków majątkowych (Witold Modzelewski) | str. 476
2. Podatek od nieruchomości (Elżbieta Kornberger-Sokołowska)
| str. 479
2.1. Ogólna charakterystyka | str. 479
2.2. Konstrukcja podatku od nieruchomości | str. 480
2.2.1. Budynki lub ich części jako przedmioty opodatkowania | str. 480
2.2.2. Budowle jako przedmioty opodatkowania | str. 481
2.2.3. Zakres podmiotowy podatku od nieruchomości. Opodatkowanie współwłasności nieruchomości | str. 482
2.2.4. Podstawa opodatkowania | str. 482
2.3. Powstawanie, zmiana oraz wygasanie obowiązków i zobowi.za. podatkowych w zakresie podatku od nieruchomości | str. 484
3. Podatek rolny i leśny (Elżbieta Kornberger-Sokołowska)
| str. 485
4. Podatek od środków transportowych i opłaty lokalne (Krzysztof Radzikowski) | str. 487
4.1. Podatek od środków transportowych | str. 487
4.2. Opłaty lokalne | str. 488
5. Podatek od niektórych instytucji finansowych (Jakub Chowaniec) | str. 490
6. Podatek od wydobycia niektórych kopalin oraz specjalny podatek węglowodorowy (Marcin Lachowicz) | str. 491
7. Podatek od spadków i darowizn (Maria Supera-Markowska)
| str. 494


Część C
Publiczne prawo bankowe (Marek Grzybowski)


Rozdział I
Wprowadzenie do prawa bankowego | str. 499
1. Zakres i źródła prawa bankowego | str. 499
2. Prawo walutowe i dewizowe | str. 504

Rozdział II
Narodowy Bank Polski | str. 508
1. Funkcje banku centralnego | str. 508
2. Niezależność banku centralnego | str. 509
3. Organy Narodowego Banku Polskiego | str. 511
4. Cele i zadania Narodowego Banku Polskiego | str. 513

Rozdział III
Europejski System Banków Centralnych i Europejski Bank Centralny | str. 519
1. Cele i zadania Europejskiego Systemu Banków Centralnych | str. 519
2. Organy Europejskiego Banku Centralnego | str. 520
3. Rola Narodowego Banku Polskiego w Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej | str. 521

Rozdział IV
Charakterystyka banku i działalności bankowej | str. 523
1. Bank | str. 523
1.1. Definicja banku i jego istota | str. 523
1.2. Zakres działalności banku. Monopol bankowy | str. 525
1.3. Bank krajowy a instytucja kredytowa i bank zagraniczny | str. 528
1.4. Instytucja finansowa | str. 528
1.5. Rodzaje banków | str. 529
1.6. Zasady i tryb tworzenia banków | str. 531
1.7. Ograniczenia obrotu akcjami banków | str. 536
2. Działalność bankowa | str. 539
2.1. Podejmowanie działalności bankowej przez instytucje kredytowe i banki zagraniczne na terytorium Polski | str. 539
2.1.1. Podejmowanie działalności przez instytucje kredytowe | str. 539
2.1.2. Podejmowanie działalności bankowej w Polsce przez bank zagraniczny | str. 541
2.2. Podjęcie lub zwiększenie skali działalności bankowej w wyniku transakcji restrukturyzacyjnych | str. 541
2.3. Szczególny sposób tworzenia banku krajowego przez instytucje kredytowe | str. 542
2.4. Przedstawicielstwo instytucji kredytowej lub banku zagranicznego | str. 543

Rozdział V
Nadzór bankowy w Polsce | str. 545
1. Pojęcie nadzoru bankowego i jego funkcje | str. 545
2. Usytuowanie nadzoru bankowego | str. 546
3. Spór o model nadzoru nad rynkiem finansowym | str. 547
4. Podstawy prawne nadzoru finansowego w Polsce | str. 548
5. Komisja Nadzoru Finansowego | str. 550
6. Cele nadzoru bankowego | str. 551
7. Europejski System Nadzoru Bankowego | str. 554
8. Europejska Unia Bankowa | str. 557

Rozdział VI
Bankowy Fundusz Gwarancyjny | str. 560
1. Zadania i organy Bankowego Funduszu Gwarancyjnego | str. 560
1.1. Zadania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego | str. 560
1.2. Organy Bankowego Funduszu Gwarancyjnego | str. 561
2. Gwarantowanie depozytów | str. 562
2.1. Zakres podmiotowy obowiązkowego systemu gwarantowania depozytów | str. 562
2.2. Zakres przedmiotowy obowiązkowego systemu gwarantowania depozytów | str. 562
2.3. Źródła finansowania działalności gwarancyjnej | str. 566
3. Przymusowa restrukturyzacja | str. 566

Bibliografia | str. 573

Autorzy | str. 577