Edukacja i sfera publiczna Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej

Książka obejmuje 25 lat współpracy Autorów
na rzecz dyskursu krytycznego o publicznej misji edukacji,
wieńcząc jubileusz 20-lecia Oficyny Wydawniczej „Impuls”
Henry A. Giroux :
Jestem ogromnie zobowiązany i wdzięczny za to, że moje prace są czytane w Polsce, i głęboko doceniam – oraz jestem poruszony przez – naród polski za jego nieustającą siłę, odwagę i wytrwałość w walce o sprawiedliwość, wolność i godność ludzką. Jestem zaszczycony faktem tłumaczenia moich prac na język polski i dziękuję mojemu przyjacielowi Lechowi Witkowskiemu za tę możliwość publikacji.
Lech Witkowski :
Mam głęboką nadzieję, że inicjatywą tej publikacji umożliwię bardziej intensywny kontakt polskich pedagogów z przenikliwością poznawczą, determinacją intelektualną i szlachetną postawą duchową i profesjonalizmem akademickim znakomitego uczonego amerykańskiego i humanisty – Henry’ego Armanda Giroux .
Możliwość kontaktu z jego tekstami od lat 80., przez stan wojenny i dalej, a zwłaszcza osobiste poznanie go, dostarczyły mi wielu inspiracji i radości, które niniejsza książka dokumentuje i nią też staram się spłacić przyjacielski dług wdzięczności intelektualnej młodszego kolegi akademickiego, otwierając tę przestrzeń dla kolejnych pokoleń polskich pedagogów.
O zamyśle Książki
Pora wreszcie wyjaśnić, że struktura książki została przez nas przedyskutowana i uzgodniona jako oczywista. Przede wszystkim uznaliśmy za właściwe zagwarantowanie prawa głosu cenionym przez nas świadkom i współuczestnikom naszego działania, co zaowocowało już odnotowanymi przez nas tekstami przedmowy Z. Kwiecińskiego i posłowia T. Szkudlarka . Mają one wartość same w sobie.
Tomasz Szkudlarek był także gościem H.A. Giroux na stypendium naukowym w USA i jego obecność w tomie znamionuje otwarcie kolejnego pokolenia pedagogów w Polsce na radykalne myślenie o edukacji. Zbigniew Kwieciński pozostaje, z racji jego pozycji akademickiej, najważniejszą postacią dla kształtowania aury wewnętrznej przemiany duchowej środowiska polskiej pedagogiki, opartej na niezależności i promującej krytycyzm myślenia o inspiracji demokratycznej i lewicowej, niemającej nic wspólnego z doktrynerstwem oraz ograniczeniami i ślepotą oficjalnego marksizmu, dominujących w krajach Europy Środkowo - Wschodniej, gdy młodzi polscy intelektualiści zaczęli czytać pisma radykalnych demokratow amerykańskich.
Następnie proponujemy Czytelnikom próbę autorstwa L. Witkowskiego bilansu na nowe otwarcie recepcji amerykańskiej pedagogiki krytycznej w Polsce, gdzie świadectwo osobiste zbiega się z próbą zdystansowanej refl eksji w trosce o rozwoj pedagogiki polskiej. Z podobnego bilansu autorstwa H.A. Giroux zrezygnowaliśmy wobec faktu, że szereg akcentow o tym charakterze zawiera jeden z ostatnich jego wywiadów, który został tu przedrukowany, m.in. z taką intencją.
Dla ułatwienia odbiorcy polskiemu, zwłaszcza młodemu i rozpoczynającemu dopiero kontakt (np. w dydaktyce akademickiej) z pedagogiką amerykańską w jej wariancie radykalnie podejmującym kwestie edukacji, proponujemy trzy wywiady H.A. Giroux , jako przejawy stopniowego wchodzenia w problematykę i dyskurs, charakterystyczne dla pedagogiki krytycznej. Publikujemy zatem w kolejnej części książki „Rozmowy: o wyzwaniach, marzeniach i uczelniach”, zaczynając od rozmowy przeprowadzonej z nim przez L. Witkowskiego ponad 20 lat temu, a na wspomnianym ostatnim wywiadzie amerykańskiego członka naszego tandemu skończywszy.
Kolejną część książki „Od reprodukcji, przez troskę o tożsamość, ideę pogranicza i walkę o media po odzyskiwanie uniwersytetu” stanowi zestaw tłumaczeń fragmentów książkowych oraz artykułów H.A. Giroux , zawierający spektrum krytycyzmu, jaki legł u podstaw rozwijanych przez niego idei. Troska o kondycję uniwersytetu i o niszczące go mechanizmy uruchamiane w jego otoczeniu społeczno - politycznym i ekonomicznym oraz w ramach jego wewnętrznych rytuałów, rozwiązań i praktyk jest ogniwem wspólnej myśli autorów.
Następnie dla udokumentowania sposobu realnego wykorzystywania dyskursu krytycznego amerykańskiej pedagogiki radykalnej na użytek myślenia w polskiej pedagogice o edukacji w kontekście praktyki społecznej i posłania kulturowego, jakie wiąże się z autorytetem edukacji i wiedzy dla demokracji pod hasłem: „O radykalizacji dyskursu: od kolonizacji podmiotu i rytualizacji edukacyjnej po wyzwanie autorytetu”, zamieszczamy artykuły L. Witkowskiego , w tym rozdział wieńczący jego ostatnią książkę, ukoronowaną rekonstrukcją dyskursu radykalnego w zakresie kategorii autorytetu.
Teksty przekładów zostały przejrzane i poprawione przez L. Witkowskiego pod kątem poprawności tłumaczenia, stąd miejscami odbiegają od pierwszych wersji publikacji, zostały także uzupełnione o uwagi w tekście lub o przypisy, niosące komentarze, uaktualniające konteksty, oznaczone klamrami [...]. Ujednolicono redakcyjnie zasadę wydzielenia w tekście większych cytatów. Niektore teksty zaopatrzono w środtytuły. Podkreślić też chyba warto, że część z tych tekstów, zwłaszcza publikowanych po raz pierwszy w Polsce w okresie 1991–1994 w Nieobecnych dyskursach i w innych miejscach, odegrało już istotną rolę w kształceniu polskich pedagogów i było inspiracją prac badawczych i awansowych wielu autorów.
Mamy nadzieję tym zestawem otworzyć nowy etap dyskusji polskich pedagogów z pedagogiką amerykańską, a w szczególności z dokonaniami H.A. Giroux .
Sednem edukacji i pedagogiki są zawsze, nawet ukryte w milczących jej
wymiarach i przejawach, spór o przyszłość i walka o tworzenie przestrzeni
dla nadziei […]
Oddajemy tę książkę szczególnie do rąk młodych pedagogów w Polsce i wszystkich Czytelników zainteresowanych krytycznym dyskursem wokół edukacji, z nadzieją, że wygeneruje impulsy do zajmowania się samodzielnie już podjętymi przez nas kwestiami. Zachęcamy do sporów i wnikliwości poznawczej w rozwijaniu wątków, które być może będą tu podjęte zbyt marginalnie czy nie dość respektując złożoność materii. Odsyłamy także do naszych innych publikacji.
Kto chciałby nawiązać kontakt z L. Witkowskim może użyć adresu: lechwit@op.pl. Ostatecznie i tak liczy się samodzielny namysł oraz konfrontacja z naszymi pracami, do których czytania i wykorzystania zachęcamy. Mamy nadzieję, że poniższy zbiór wypowiedzi zachęci do tego, pogłębiając jakość debaty edukacyjnej i świadomości pedagogicznej.
Oczywiście, mamy świadomość, że pojawia się w Polsce wiele nowych publikacji, współbrzmiących z naszymi troskami, a podejmujących znakomicie w badaniach doniosłe problemy, które poruszają także nieanalizowane tu prace.