Dorosłość osób wychowywanych w rodzinie alkoholowej Wsparcie społeczne oczekiwane i otrzymywane

Wstęp 9
ROZDZIAŁ I. Rodzina alkoholowa 13
1. Uzależnienie od alkoholu – klasyfikacje diagnostyczne ICD-10 i DSM-5 13
2. Charakterystyka osoby uzależnionej od alkoholu – mechanizmy uzależnienia 19
3. Współuzależnienie – modele wyjaśniające genezę zjawiska 26
3.1. Model psychopatologiczny współuzależnienia 29
3.2. Model zaburzeń osobowościowych współuzależnienia 33
3.3. Współuzależnienie jako konsekwencja reakcji na stres 35
4. Modele wyjaśniające funkcjonowanie rodziny alkoholowej 37
4.1. Podejście systemowe w wyjaśnianiu funkcjonowania rodziny alkoholowej – główne aspekty definicyjne, implikacje teoretyczne 44
4.1.1. Ekwifinalność, ekwipotencjalność, homeostaza rodzinna, sprzężenia zwrotne, triangulacja 47
4.1.2. Zjawisko triangulacji 49
4.1.3. Granice w systemie rodzinnym 52
4.1.4. Granice wewnętrzne oraz zewnętrzne w systemie alkoholowym – główne założenia teoretyczne 54
4.1.5. Nie mów, nie czuj, nie ufaj – trzy kluczowe zasady rodziny alkoholowej 57
4.2. Model Petera Steinglassa rodziny alkoholowej – główne implikacje teoretyczne 60
4.2.1. Homeostaza rodziny w odniesieniu do systemu alkoholowego 61
4.2.2. Głębokie struktury regulacyjne systemu alkoholowego 62
4.2.3. Zachowania regulacyjne systemu alkoholowego 64
5. Fazy rozwoju systemu alkoholowego 69
ROZDZIAŁ II. Wsparcie społeczne rodziny alkoholowej 79
1. Rodzina w kryzysie. Radzenie sobie w sytuacji stresu oraz kryzysu 79
1.1. Stres rodzinny oraz sytuacja kryzysowa 80
1.2. Zjawisko kryzysu oraz kryzysu w rodzinie 82
2. Wsparcie społeczne – główne ujęcia definicyjne 90
3. Wsparcie społeczne percypowane a wsparcie społeczne otrzymywane i pożądane 95
4. Dylematy dotyczące działania wsparcia społecznego 97
5. Zjawisko paradoksu wsparcia – gdy wsparcie społeczne niesie za sobą niepożądane skutki 100
6. Osobowość jednostki a wsparcie społeczne 101
7. Wsparcie systemu rodzinnego 104
8. Wsparcie instytucjonalne rodziny alkoholowej 106
8.1. Detoksykacja i farmakoterapia osoby uzależnionej od alkoholu 107
8.2. Psychoterapia osoby uzależnionej od alkoholu 108
8.2.1. Integracyjna psychoterapia uzależnień 111
8.2.2. Redukcja szkód w psychoterapii – nietradycyjny model leczenia uzależnienia 113
8.3. Wsparcie instytucjonalne partnera osoby uzależnionej od alkoholu 115
8.4. Grupy samopomocowe przykładem naturalnych sieci wsparcia uzależnionego i jego partnerki 118
8.4.1. Grupa Anonimowych Alkoholików (AA) 118
8.4.2. Al-Anon – forma wsparcia partnerów osób uzależnionych od alkoholu 120
ROZDZIAŁ III. Funkcjonowanie dorosłych dzieci alkoholików – aspekty teoretyczno- empiryczne 123
1. Osoby wychowywane w rodzinie alkoholowej – wyjaśnienia definicyjne 123
2. Dorosłość dda – ujęcia terminologiczne i stan badań 127
3. Funkcjonowanie psychospołeczne dorosłych dzieci alkoholików 133
3.1. Role psychologiczne dda 133
3.2. Samoocena dorosłych dzieci alkoholików 141
3.3. Trudności w funkcjonowaniu dorosłych dzieci alkoholików 142
3.4. Charakterystyczne cechy dorosłych dzieci alkoholików 143
4. Dorosłe dzieci alkoholików a zaburzenia psychopatologiczne 146
4.1. Zaburzenia depresyjne u dorosłych dzieci alkoholików 146
4.2. Zaburzenia lękowe oraz stres pourazowy u dorosłych dzieci alkoholików 148
4.3. Zaburzenia adaptacyjne dorosłych dzieci alkoholików 149
5. Dorosłe dzieci alkoholików w relacjach intymnych 150
6. Proces resilience – czynniki ochronne dorosłych dzieci alkoholików 161
7. Wsparcie dorosłego dziecka alkoholika 168
7.1. Psychoterapia indywidualna 168
7.1.1. Model integracyjnej terapii dorosłych dzieci alkoholików 169
7.1.2. Model oparty na koncepcji chronicznego stresu pourazowego 170
7.1.3. Model oparty na syndromie Dorosłych Dzieci Alkoholików 171
7.2. Terapia grupowa 171
7.3. Grupa samopomocowa 172
ROZDZIAŁ IV. Metodologiczne podstawy badań własnych 174
1. Doświadczenia dda jako kategoria badawcza 174
2. Metody jakościowe w badaniach społecznych 177
3. Przedmiot, cele oraz pola problemowe autorskich badań jakościowych 182
5. Wywiad biograficzny (wywiad narracyjny) – technika badawcza badań autorskich 187
6. Dobór próby badawczej, charakterystyka osób badanych i organizacja badań 189
ROZDZIAŁ V. Dorosłość dzieci z rodziny alkoholowej – wyniki badań własnych 192
1. Samoocena dorosłych dzieci alkoholików 192
2. Zasoby dorosłych dzieci alkoholików 194
3. Wybrane trudności indywidualne dorosłych dzieci alkoholików 198
3.1. Nieustający smutek – przeobrażenie w depresję 199
3.2. Używanie środków psychoaktywnych 201
4. Trudności w relacjach partnerskich 205
4.1. Strach przed porzuceniem kiedyś i dzisiaj 206
4.2. Zaspokajanie potrzeb partnera, zazdrość i nadkontrola 209
4.3. Niskie poczucie własnej wartości i lęk przed zdemaskowaniem 210
4.4. Trudności z komunikacją w związku 212
5. Powielanie schematów relacji z rodzicami przez dorosłe dzieci alkoholików 214
6. Specyfika funkcjonowania w dorosłości w określonej roli psychologicznej 219
7. Dorosłe dzieci alkoholików w rodzinie pochodzenia 231
7.1. Relacje alkoholika z partnerem 231
7.2. Uwikłane relacje dorosłych dzieci alkoholików w rodzinie pochodzenia 237
7.2.1. Relacje z uzależnionym rodzicem 237
7.2.2. Relacje z nieuzależnionym rodzicem 241
7.2.3. Symbioza w relacjach z rodzicami 244
7.2.4. Samopoczucie dorosłych dzieci alkoholików w rodzinie pochodzenia 247
7.2.5. (Nie)radzenie sobie ze stresem dorosłych dzieci alkoholików 252
8. Satysfakcja z życia dorosłych dzieci alkoholików 257
9. Wsparcie społeczne dorosłych dzieci alkoholików 261
9.1. Wizja (nie)idealnej rodziny 261
9.2. Przełom – gdy dorosłe dziecko alkoholika prosi o wsparcie 262
9.3. Wsparcie społeczne oczekiwane przez dorosłe dzieci alkoholików 263
9.4. Wsparcie społeczne (nie)otrzymywane przez dorosłe dzieci alkoholików 270
Zakończenie 276
Bibliografia 281
Summary. Adulthood of Persons Brought Up in Alcoholic Families. Social Support
Expected and Received 295