Percepcja klimatu szkoły przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia a agresja i przemoc szkolna

Wstęp 9
1. Szkoła jako przestrzeń funkcjonowania ucznia - klimat szkoły 15
1.1. Koncepcje klimatu szkoły 20
1.2. Wymiary i elementy klimatu szkoły 28
1.3. Czynniki warunkujące klimat szkoły 34
1.4. Znaczenie klimatu szkoły – przegląd badań 36
1.5. Klimat szkoły a przemoc i agresja szkolna – przegląd badań 38
2. Uczeń z lekką niepełnosprawnością intelektualną – perspektywa edukacyjna 43
2.1. Uczeń z lekką niepełnosprawnością intelektualną w systemie rozwiązań edukacyjnych 43
2.2. Rzeczywistość szkolna ucznia z lekką niepełnosprawnością intelektualną – przegląd badań 57
2.3. Dziecko z lekką niepełnosprawnością intelektualną jako uczeń 69
3. Agresja i przemoc 84
3.1. Zjawisko agresji i przemocy – rozważania terminologiczne 84
3.2. Rodzaje agresji 93
3.3. Teorie wyjaśniające zjawisko agresji 96
3.3.1. Teorie biologiczne 96
3.3.2. Klasyczne i współczesne teorie psychologiczne 98
3.3.3. Klasyczne i współczesne teorie socjologiczne 102
3.3.4. Teorie integracyjne 105
3.4. Uwarunkowania zachowań agresywnych 107
3.4.1. Uwarunkowania endogenne 108
3.4.2. Uwarunkowania egzogenne 114
3.5. Zjawisko agresji i przemocy w szkole – przegląd badań odnoszących się do dzieci i młodzieży z lekką niepełnosprawnością intelektualną 120
4. Założenia metodologiczne badań własnych138
4.1. Problematyka badań 138
4.2. Szczegółowe problemy i pytania badawcze 145
4.3. Podstawowe założenia badawcze, metody i techniki badań 151
4.4. Dobór próby badanej 168
4.5. Organizacja i przebieg badań 176
5. Klimat szkoły 179
5.1. Klimat szkoły w percepcji uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia 179
5.1.1. Uczeń w klasie 180
5.1.2. Relacje z nauczycielami 186
5.1.3. Zasady i komunikacja 191
5.1.4. Samopoczucie w szkole 198
5.2. Klimat szkoły w percepcji uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną uczęszczających do szkół ogólnodostępnych i klas integracyjnych a ich pełnosprawnych kolegów i koleżanek z klasy 203
6. Pozycja społeczna 219
6.1. Pozycja społeczna uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach organizacyjnych kształcenia 219
6.2. Pozycja społeczna uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną uczęszczających do szkół ogólnodostępnych i klas integracyjnych a ich pełnosprawnych kolegów i koleżanek z klasy 225
7. Uczestnictwo w życiu szkoły 228
7.1. Uczestnictwo w życiu szkoły uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach organizacji kształcenia 228
7.2. Uczestnictwo w życiu szkoły uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną a ich rówieśników w normie intelektualnej w szkołach ogólnodostępnych i klasach integracyjnych 250
8. Zjawisko agresji i przemocy 274
8.1. Częstość doświadczania agresji i przemocy przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia 274
8.2. Częstość doświadczania agresji i przemocy szkolnej przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną uczęszczających do szkół ogólnodostępnych i klas integracyjnych a ich pełnosprawnych kolegów i koleżanek z klasy 296
8.3. Dotkliwość doświadczanej agresji i przemocy przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia 299
8.4. Doświadczanie dręczenia uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia 308
8.5. Częstość stosowania agresji i przemocy rówieśniczej przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia 314
8.6. Częstość stosowania agresji i przemocy przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną uczęszczających do szkół ogólnodostępnych i klas integracyjnych a ich pełnosprawnych kolegów i koleżanek z klasy 320
9. Subiektywne postrzeganie klimatu szkoły a zjawisko agresji i przemocy w szkole 324
9.1. Związek między postrzeganiem klimatu szkoły przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia a doświadczaniem przez nich agresji i przemocy szkolnej 324
9.2. Związek między pozycją społeczną zajmowaną przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia w klasie a doświadczaniem przez nich agresji i przemocy szkolnej 346
10. Podsumowanie wyników 349
10.1. Podsumowanie wyników badań dotyczących percepcji klimatu szkoły przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną 349
10.2. Podsumowanie wyników badań dotyczących doświadczania i stosowania agresji i przemocy szkolnej przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną 358
10.3. Podsumowanie wyników badań dotyczących zachodzącego związku między postrzeganiem klimatu szkoły przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia a doświadczaniem i stosowaniem przez nich agresji i przemocy szkolnej 365
Wnioski z badań oraz postulaty dla praktyki pedagogicznej 372
Bibliografia 389
Załącznik. Przesłanki praktyczne do zastosowania metody projektów w edukacji uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną 423
Spis schematów 435
Spis tabel 435
Spis wykresów 440
Summary (The perception of the school atmosphere by pupils with moderate intellectual disability in three forms of education vs. aggression and violence at school) 443