Agresywność, kompetencje społeczne i samoocena resocjalizowanych nieletnich a ich przestępczość w okresie dorosłości

Wstęp 9

ROZDZIAŁ I. Sukces i fiasko resocjalizacji nieletnich 15
1.1. Wykolejenie społeczne i jego diagnozowanie 15
1.2. Nieletni jako sprawcy czynów karalnych 19
1.3. Resocjalizacja zakładowa nieletnich 21
1.4. Skuteczność resocjalizacji nieletnich 24
1.4.1. Pojęcie resocjalizacji 24
1.4.2. Kryteria skuteczności 25
1.5. Predyktory skutecznej resocjalizacji 27
1.5.1. Czynniki ryzyka i czynniki ochraniające. Odporność psychiczna 27
1.5.2. Predyktory recydywy i przestępczości gwałtownej 31
1.6. Współczesne koncepcje resocjalizacji a zagadnienie jej skuteczności 36

ROZDZIAŁ II. Funkcjonowanie psychospołeczne nieletnich w aspekcie zadań i efektów resocjalizacji 41
2.1. Agresywność w obrazie wykolejenia nieletnich i zadań resocjalizacyjnych 41
2.1.1. Pojęcie i formy agresji 41
2.1.2. Definicja i klasyfikacja przemocy 43
2.1.3. Przemoc i agresja w perspektywie sprawcy i ofiary 47
2.1.4. Teorie agresji i przemocy 50
2.1.5. Agresja i przemoc w zakładach resocjalizacyjnych 54
2.1.6. Agresywność i udział w przemocy jako predyktory nieprzystosowania i konfliktu z prawem 59
2.2. Kompetencje społeczne osób wykolejonych społecznie a zadania resocjalizacyjne 64
2.2.1. Kompetencje społeczne i ich struktura 64
2.2.2. Kompetencje społeczne w kontekście procesu wykolejenia i resocjalizacji 69
2.2.3. Kompetencje społeczne a psychologia pozytywna 72
2.3. Samoocena w aspekcie wykolejenia i resocjalizacji osób wykolejonych 73
2.3.1. Pojęcie samooceny i jej struktura 73
2.3.2. Samoocena jako regulator postępowania 75
2.3.3. Samoocena a agresja i przestępczość 76

ROZDZIAŁ III. Metodologia badań własnych 83
3.1. Problematyka badawcza 83
3.2. Cel badań, problemy badawcze i hipotezy robocze 85
3.3. Metoda i techniki badawcze 87
3.3.1. Skala do Badania Przemocy (SBP) 88
3.3.2. KwestionariuszNastroje i Humory Bussa i Durkee 89
3.3.3. Skala Wykolejenia (SW) Brodsky’ego i O’Neal-Smotherana w tłumaczeniu Radochońskiego 91
3.3.4. Kwestionariusz Kompetencji Społecznych (KKS) Matczak 91
3.3.5. Skala Samooceny (TSCS) Fittsa 92
3.3.6. Inwentarz Samowiedzy Wiechnik i Drwala 93
3.3.7. Kwestionariusz danych osobowych 95
3.4. Organizacja badań i kryteria doboru grup 96
3.5. Charakterystyka badanych grup 98
3.6. Procedura statystyczna 113

ROZDZIAŁ IV. Agresywność resocjalizowanych nieletnich a ich przestępczość w okresie dorosłości 115
4.1. Przejawianie, doznawanie i ocena przemocy przez nieletnich w świetle badania Skalą do Badania Przemocy (SBP) a ich przestępczość w okresie dorosłości 116
4.1.1. Percepcja przemocy przez nieletnich i ich rówieśników 116
4.1.2. Wyniki w SBP a długość pobytu w ośrodku oraz przestępczość w okresie dorosłości 120
4.1.3. Ocena poszczególnych aktów przemocy a przestępczość w okresie dorosłości 122
4.1.3.1. Rygoryzm – liberalność badanych w ocenie poszczególnych aktów przemocy 122
4.1.3.2. Ocena poszczególnych aktów przemocy a długość pobytu w ośrodku i przestępczość w wieku dorosłym 123
4.1.3.3. Częstość występowania poszczególnych aktów przemocy w środowisku w ocenie nieletnich i grupy porównawczej 128
4.1.3.4. Ocena częstości występowania poszczególnych aktów przemocy w otoczeniu a długość pobytu w ośrodku i przestępczość w wieku dorosłym 128
4.1.3.5. Akty przemocy przejawianej i doświadczanej przez nieletnich i grupę porównawczą 129
4.1.3.6. Stosowanie i doświadczanie poszczególnych aktów przemocy a pobyt w ośrodku i przestępczość w okresie dorosłym 138
4.1.4. Bycie sprawcą a ofiarą agresji i przemocy w badanych grupach 139
4.1.5. Subtypy Sprawca-Ofiara w badanych grupach 144
4.1.6. Zmienne SBP jako predyktory karalności, aktywności (uporczywości) kryminalnej i rodzaju przestępstwa. Regresja logistyczna 147
4.1.6.1. Skale SBP jako predyktory przestępczości 147
4.1.6.2. Wyniki w poszczególnych pozycjach skali A jako predyktory przestępczości 154
4.1.6.3. Wyniki w poszczególnych pozycjach Skali C jako predyktory przestępczości 163
4.1.6.4. Wyniki w poszczególnych pozycjach Skali B jako predyktory przestępczości 171
4.1.6.5. Wyniki w poszczególnych pozycjach Skali D jako predyktory przestępczości 172
4.1.6.6. Subtypy Sprawca-Ofiara jako predyktory przestępczości. Regresja logistyczna 185
4.2. Agresywność nieletnich w świetle badania kwestionariuszem Nastroje i Humory a ich kariera przestępcza w okresie dorosłości 194
4.2.1. Agresywność nieletnich i grupy porównawczej 195
4.2.2. Wyniki w kwestionariuszu Nastroje i Humory a długość pobytu w ośrodku oraz przestępczość w okresie dorosłości 199
4.2.3. Wyniki w kwestionariuszu Nastroje i Humory Bussa-Durkee jako predyktory przestępczości – analiza regresji logistycznej 201
4.3. Zachowania antyspołeczne badanych w świetle badania Skalą Wykolejenia a ich przestępczość w okresie dorosłości 203
4.3.1. Zachowania antyspołeczne nieletnich i grupy porównawczej 203
4.3.2. Wyniki w Skali Wykolejenia a długość pobytu w ośrodku oraz przestępczość w okresie dorosłości 206
4.3.3. Wyniki w Skali Wykolejenia jako predyktory przestępczości – analiza regresji logistycznej 208
Podsumowanie 210

ROZDZIAŁ V. Kompetencje społeczne i samoocena nieletnich a ich przestępczość w okresie dorosłości 215
5.1. Poziom kompetencji społecznych nieletnich w świetle badania kwestionariuszem Kwestionariusza Kompetencji Społecznych (KKS) Matczak a ich przestępczość w okresie dorosłości 215
5.1.1. Umiejętność radzenia sobie w sytuacjach społecznych badanych nieletnich i grupy porównawczej 215
5.1.2. Umiejętność radzenia sobie w sytuacjach społecznych nieletnich a długość pobytu w ośrodku oraz przestępczość w okresie dorosłości 221
5.1.3. Umiejętności społeczne badanych jako predyktory przestępczości – analiza regresji logistycznej 222
5.2. Samoocena nieletnich mierzona Skalą TSCS Fittsa a ich przestępczość w okresie dorosłości 225
5.2.1. Samoocena nieletnich oraz grupy porównawczej w świetle badania skalą TSCS Fittsa 225
5.2.2. Wyniki w skali TSCS Fittsa a długość pobytu w ośrodku oraz przestępczość w okresie dorosłości 235
5.2.3. Wyniki w skali TSCS Fittsa jako predyktory przestępczości – analiza regresji logistycznej 237
5.3. Samoocena nieletnich w świetle badania Inwentarzem Samowiedzy a ich przestępczość w okresie dorosłości 243
5.3.1. Samoocena nieletnich i grupy porównawczej 243
5.3.2. Wyniki w Inwentarzu Samowiedzy a długość pobytu w ośrodku oraz przestępczość w okresie dorosłości 251
5.3.3. Wyniki w Inwentarzu Samowiedzy jako predyktory przestępczości – analiza regresji logistycznej 254
Podsumowanie 259

Zakończenie 265
Bibliografia 275
Spis tabel i wykresów 285
Aneks 289