Rola pedagoga szkolnego w szkolnym systemie pomocy psychologiczno-pedagogicznej

Wstęp 9
Rozdział I. Pedagog szkolny w świetle prawa oświatowego 13
1.1. Historia zawodu i warunki zatrudnienia 13
1.2. Wymagane kwalifikacje pedagoga szkolnego 16
1.3. Zadania pedagoga szkolnego 17
1.4. Koncepcje pracy pedagoga 24
1.5. Dokumentacja pedagoga szkolnego 25

Rozdział II. Sylwetka pedagoga szkolnego 29
2.1. Cechy osobowościowe pedagoga szkolnego 29
2.2. Kompetencje pedagoga szkolnego 32
2.3. Zasoby osobiste 36
2.3.1. Obraz siebie, samoocena, samoakceptacja 36
2.3.2. Styl radzenia sobie ze stresem 38
2.3.3. Asertywność 39
2.3.4. Poczucie kontroli, koherencji, samoskuteczności 40
2.3.5. Styl życia 42
2.4. Dokształcanie i doskonalenie zawodowe 44

Rozdział III. Pedagog szkolny w oczach innych. Oczekiwania wobec pedagoga szkolnego 45
3.1. Pedagog szkolny w oczach uczniów, nauczycieli, rodziców 46
3.2. Badania dotyczące wizerunku pedagoga 48
3.3. Oczekiwania uczniów, rodziców i nauczycieli wobec pedagoga szkolnego w świetle badań własnych 50

Rozdział IV. Rozpoznawanie indywidualnych potrzeb uczniów oraz ich sytuacji szkolnej 57
4.1. Określenie potrzeb i sytuacji szkolnej ucznia podstawa planowania działań profilaktycznych 58
4.2. Identyfikacja czynników zaburzających zachowania dzieci i młodzieży 59
4.3. Rozpoznanie przyczyn trudności dydaktycznych uczniów 63
4.3.1. Analiza sytuacji ucznia z Syndromem Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych (SNO) 64
4.3.2. Identyfikacja uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi 66
4.4. Refleksje wokół działań diagnostycznych pedagoga szkolnego 73

Rozdział V. Rola pedagoga szkolnego w profilaktyce szkolnej 75
5.1. Ogólne założenia działań profilaktycznych 75
5.2. Szkolny program profilaktyki 81
5.2.1. Przepisy prawne 82
5.2.2. Kontekst teoretyczny 83
5.2.3. Projektowanie, realizacja i ewaluacja szkolnego programu profilaktyki 84
5.3. Profesjonalne programy profilaktyczne 86
5.3.1. Programy dla dzieci i młodzieży z grupy niskiego ryzyka 86
5.3.2. Programy dla dzieci i młodzieży z grup podwyższonego ryzyka 89
5.3.3. Programy dla liderów młodzieżowych 90
5.3.4. Programy edukacyjne dla nauczycieli rozwijające kompetencje wychowawcze 91
5.4. Refleksje wokół działań pedagoga w zakresie szkolnej profilaktyki 93

Rozdział VI. Działania interwencyjne i mediacyjne w pracy pedagoga szkolnego 95
6.1. Sytuacje kryzysowe w szkole i interwencja kryzysowa 96
6.2. Działania interwencyjne pedagoga szkolnego podejmowane wobec uczniów z zaburzeniami zachowania 99
6.3. Współpraca z rodzicami w zakresie działań interwencyjnych 101
6.4. Współpraca z policja, strażą miejska, kuratorami sadowymi 106
6.5. Mediacje w pracy pedagoga szkolnego 108
6.6. Refleksje wokół działań interwencyjnych i mediacyjnych pedagoga szkolnego 114

Rozdział VII. Działania pedagoga szkolnego w zakresie wspierania uczniów w rozwoju emocjonalnym i społecznym 117
7.1. Koncepcja resilience 118
7.2. Pedagog szkolny jako tutor 121
7.3. Przeciwdziałanie odrzuceniu rówieśniczemu dzieci i młodzieży 122
7.4. Wspieranie w rozwoju uczniów zdolnych 124
7.5. Refleksje wokół działań pedagoga wspierających ucznia w rozwoju emocjonalnym i społecznym 129

Rozdział VIII. Działania pedagoga szkolnego w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej 131
8.1. Socjoterapia jako metoda wspierająca działania pedagoga szkolnego w pracy z uczniem niedostosowanym i zagrożonym niedostosowaniem społecznym 131
8.2. Praca z uczniem mającym trudności w nauce 135
8.2.1. Praca z uczniem z Syndromem Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych 136
8.2.2. Praca z uczniem ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się 138
8.3. Refleksje wokół działań pedagoga szkolnego z zakresu terapii pedagogicznej i socjoterapii 144
Zakończenie 147
Bibliografia 151