Edukacja Jutra. Aktywność fizyczna – zdrowie – problematyka czasu wolnego

We współczesnym świecie obserwujemy fakt zacierania się różnic pomiędzy czasem wolnym a czasem, w którym człowiek spełnia swoje powinności. Stąd pojawia się trudność metodologiczna kategoryzacji, definicji i przed¬miotu badań związanych z praktyczną analizą czasu wolnego1. Czas pracy i wypoczynku staje się coraz bardziej płynny, a naukowcy traktują dzisiejsze społeczeństwo jako społeczeństwo wiedzy i informacji lub jako społeczeństwo czasu wolnego. (…) Wielkiego znaczenia nabiera wychowanie ludzi, szczególnie dzieci i młodzieży, do racjonalnego wykorzystania czasu wolnego i uświadomienie sobie jego roli w życiu człowieka. Konsumpcyjne podejście do czasu wolnego wymusza konieczność podejmowania dodatkowej pracy w celu podniesienia standardu tego czasu, a którego w efekcie jest coraz mniej. Powstają specjalistyczne instytucje, które zajmują się organizacją czasu wolnego i wyznaczają wzorce jego spędzania. Powstające zjawisko ekonomii dobrobytu, związane z miejscem pracy i miejscem czasu wolnego, w efekcie prowadzi do zubożenia form jego spędzania. W ujęciu pedagogicznym proces percepcji czasu wolnego nazywa się wychowaniem do czasu wolnego. Percepcja czasu wolnego zmienia się wraz z emocjami człowieka, jego sposobem od¬czuwania radości, wolności, piękna czy szczęścia. Zmiany pozytywne w psychice człowieka, przeżycia wolnoczasowe wywołane podjętą aktywnością w czasie wolnym mogą być związane ze specyfiką tej aktywności (mogą być związane z praktykami religijnymi, wolontariatem, życiem rodzinnym czy społecznym, działalnością sportową, społeczną, hobbystyczną) i zapewnia¬ją regularne długoczasowe zadowolenie z życia. Analiza czasu wolnego to pytanie o sposób jego przeżywania: podmiotowo czy jako przedmiot jego „spędzania”; czy spędzanie czasu po pracy (a także w pracy) zastąpimy jego „przeżywaniem”? (…) Przemiany ustrojowe w Polsce po 1989 roku wywołały zmiany wzorców wolnoczasowych Polaków, przybliżając je do wzorców wysokorozwiniętych krajów Europy i świata. Cechą współczesnego życia człowieka jest ograniczenie jego aktywności ruchowej, co niesie za sobą wiele niepożądanych konsekwencji zdrowotnych i społecznych. Współczesna teoria efektywnego wypoczynku po pracy zakłada potrzebę wszechstronnej działalności ruchowej człowieka, który, mając więcej czasu wolnego, będzie pro¬wadził aktywny styl życia. Elastyczny czas pracy umożliwi podejmowanie zróżnicowanych form urlopu, a także wybór atrakcyjnego, zdrowego i aktywnego trybu życia. Wzorce zachowań wolnoczasowych będą kształtowane spontanicznie (indywidualnie), ale także w sposób konsumpcyjny. Aktywność rekreacyjna i turystyczna będzie traktowana jako sposób na życie, samorealizację i rozwój duchowy. Halina Guła-Kubiszewska (frag. Wstępu)