Tyrmand karnawałowy

Książka traktuje o dwóch najważniejszych dziełach Leopolda Tyrmanda: Dzienniku 1954 i Złym. Zakłada, iż pisarz korzysta z pewnych elementów socrealistycznej poetyki, przetwarzając je w twórczy sposób. Jest to widoczne szczególnie na tle teorii karnawalizacji Michaiła Bachtina, która została tu zrekonstruowana i użyta jako klucz interpretacyjny. Pozwoliło to na wyeksponowanie pewnych nierozpoznanych dotąd cech pisarstwa Leopolda Tyrmanda.

Autor książki dowodzi, że relacje między literaturą socrealistyczną a Dziennikiem i Złym wpisują się w schemat relacji między kulturą oficjalną a karnawałem w średniowieczu i renesansie. Tyrmand bowiem przekształca wiele elementów kultury oficjalnej (socrealizmu) zgodnie z prawami karnawału. Parodiuje i karnawalizuje oficjalne reguły, zmienia modus stosunków międzyludzkich – tworzy karnawałowy "świat na opak". Interpretacja taka prowadzi do wniosku, że pisarz wyśmiewa kulturę lat 50., kryjąc się za maską karnawałowego błazna. Książka próbuje zatem nie tylko pokazać związki Dziennika 1954 i Złego z literaturą socrealizmu, lecz także wyświetlić pewne nowe aspekty pisarskiej osobowości Leopolda Tyrmanda.