Cena złudzeń

Wiedziała już wszystko. Tulił się do niej potwór w ludzkiej skórze. Nie mógł wiedzieć, czym jest serce, bo sam go nie miał. Kochał tylko siebie.

Żyjąca skromnie, ale szczęśliwa rodzina Ziembiaków przeżywa nieoczekiwany dramat: osiemnastoletnia córka Karolina – wzorowa uczennica, absolwentka renomowanego liceum – zamiast dokonać wyboru kierunku studiów, oznajmia, że przerywa swoją edukację. Jednocześnie związuje się z podstarzałym lokalnym biznesmenem i przysparza matce kolejnych siwych włosów, pokazując się z nim w miejscach publicznych. Niezłomna i głęboko wierząca matka zaczyna szukać pomocy.

Rodzina zaczyna rozpadać się i choć jej członkowie są tym faktem przerażeni, nie mogą zrobić nic, co mogłoby ten proces powstrzymać.

Agata Marzec dała się poznać szerokiemu gronu czytelników jako poetka i pisarka. Jej kolejna prozatorska książka przynosi ogrom uczuciowych i intelektualnych wzruszeń i zawirowań – to mocno zarysowana fabularnie przygoda życia i śmierci, miłości i nienawiści, pragnienia i odepchnięcia, siły i słabości, wiary i jej utraty, poświęcenia i zdrady, błądzenia i odnajdywania, prawdy i kłamstwa, pewników i złudzeń...

Ze zdziwienia rodzi się filozofia, a z ciekawości i wrażliwości literatura. Bo tym właśnie jest literacka ekspresja pani Marzec – zadawaniem pytań podstawowych odnośnie do naszej egzystencji, granic poznania, pragnień, marzeń, woli rozumienia siebie, innych i świata. Z szukania odpowiedzi na najważniejsze pytania, bez których nasze życie nie potrafi nabrać sensu, rodzą się historie bohaterów „Ceny złudzeń”. Złudzenie jednak nie jest jednorazową przygodą naszego życia – to, co stanowi jego osnowę jest tym właśnie – nieustannym odkrywaniem, że to, co bierzemy za pewnik, to, co wydaje się dawać oparcie w niepewnym losie – w ciągu minuty może okazać się czymś całkowicie odwrotnym, innym, nieprzewidzianym. Cóż jest ceną złudzeń, czym płacimy za nieustannie ponawiany trud niepewnego poznania? To, oczywiście – nasze życie. Życie niepojęte, niezrozumiałe, dla którego wciąż poszukujemy uzasadnień, by bez końca odkrywać, że uzasadnienia mogą być jedynie chwilowe. Czy to znaczy, że są fałszywe? Nie, są odpowiednie tylko na daną chwilę, w danym czasie i przestrzeni. Bohaterka, Karolina, zdolna, utalentowana maturzystka, poznając tajniki wiedzy przyrodniczej, musi odpowiedzieć na pytania natury psychologicznej i metafizycznej. Narracja toczy się dwiema ścieżkami – na odtworzone, choć niepojęte życie Alberta Einsteina i jego kalekiej fizycznie, choć równej geniuszem i bez granic mu oddanej żony, Milevy Marić, nakładają się losy współczesnych protagonistów. W nieskończoności czasu, w nieskończonym kosmosie wytworzy się mikroświat ściśle splecionych ze sobą losów, pragnień, zdarzeń i uczuć. Bazą będzie dla Karoliny Einstein, z jego fizyką relatywną, fizyką niemożliwego. Wiedza fizyczna splecie się z wiedzą dotyczącą duszy, ale wszystko, co Karolina zrozumie, będzie musiała odrzucić, tak jak wiedzę swojego mistrza i jego wiernej służki, jak prawa, wedle których ustalali oni i jej rodzina porządki swojego losu.

Koleje życia, lęki i pragnienia, miłość, oddanie i poświęcenie nie omijają nikogo z tych, których powołano do istnienia na kartach książki. Splot egzystencjalnych zagadek i metafizycznej tajemnicy jest oczywistością dla każdej myślącej i czującej istoty. Agata Marzec opowiada o tym z właściwą sobie maestrią języka, z głęboką erudycją, wysoką kulturą, pisarską swobodą i polonistyczną elokwencją.

dr hab. Bernadetta Żynis, prof. AP