Jan Sajdak (1882-1967)

Monografia prezentuje biografię naukową prof. Jana Sajdaka, jednego z najwybitniejszych polskich bizantynistów, rektora Uniwersytetu, społecznika i wychowawcy, któremu przyszło żyć w epoce przełomów; odrodzenia Polski po zaborach, ale także w czasach II wojny światowej, latach dla zachowania człowieczeństwa najciemniejszych, oraz po wojnie, kiedy ludzkie charaktery nadal wystawiane były na próbę. Autorzy opisują studia i karierę profesorską oraz administracyjną na uniwersytecie, szkolnictwo niższego szczebla od 1933 r. i tajne nauczanie pod okupacją niemiecką, wreszcie powrót na uniwersytet powojenny. Zwracają też uwagę na fakt, że losy prof. Jana Sajdaka rozegrały się między Burzynem, Tuchowem, Tarnowem, Krakowem, Lwowem i Poznaniem – w którym zapoczątkował studia bizantynistyczne. W wyniku długotrwałej kwerendy w licznych archiwach przedstawiono w biografii nieznane wcześniej źródła, które poszerzają nie tylko faktografię, lecz pozwalają zrozumieć klimat epoki, ocenić formę epistolograficzną, poznać relacje łączące uczniów i mistrzów oraz wzajemne relacje kolegów. Oficjalne protokoły m.in. instytucji uniwersyteckich, pedagogicznych i rządowych ilustrują pracę prof. Sajdaka jako dziekana, rektora, prorektora, dyrektora szkoły, aktywnego członka towarzystw naukowych itd. Autorzy prezentują również pełną naukową spuściznę pisarską prof. Jana Sajdaka, aby ukazać, w jakich okolicznościach rodziły się poszczególne prace oraz jaki rezonans wywoływały przez lata w nauce polskiej i światowej. Nie oddzielają jednak biografii od analizy dorobku naukowego, ponieważ badania splatały się ze sprawami codziennego życia; zabiegami o utrzymanie, zamieszkanie, osobiste i rodzinne bezpieczeństwo itd. i taki właśnie układ najlepiej uzmysławia trudności prof. Jana Sajdaka i jego pokolenia w realizacji naukowych pasji