Relacje Ukraińców z innymi narodami sąsiednimi są w Polsce prawie nieznane, dlatego też Ukraińskie Towarzystwo Historyczne postanowiło w swojej działalności naukowej zbadać stan badań nad relacjami Ukraińców z ich sąsiadami na przestrzeni wieków oraz zachęcić badaczy z różnych dziedzin nauki do zainteresowania się tym problemem badawczym. Drogą do osiągnięcia tego celu jest wydanie cyklu monografii zbiorowych pod wspólnym tytułem „Ukraińcy i ich sąsiedzi na przestrzeni wieków: polityka, gospodarka, religia, kultura i życie codzienne”. W niniejszym, trzecim tomie z tej serii, prezentowane są ustalenia badaczy z Czech, Luksemburga, Polski, Serbii, Słowacji i Ukrainy. Dotyczą one nie tylko wzajemnych relacji Ukraińców z Polakami, ale także z Rosjanami, Żydami, Słowakami i Czechami, a także z Węgrami i Serbami, głównie od XIX wieku po czasy współczesne (Fragment Wstępu).
Wstęp 11
RELACJE UKRAIŃSKO-POLSKIE DO 1918 ROKU
Rafał Dydycz, Szkolnictwo ukraińskie na terenie Chełmszczyzny i południowego Podlasia w latach 1917–1919 15
Olga Gajdaj, Tadeusz Srogosz, Konsekwencje wojny rosyjsko-tureckiej w latach 1768–1774 dla Ukrainy Prawobrzeżnej 31
Артур Іжевський, Холера, холерики та інші пошесті та вади людства у галицькій сатирі другої половини ХІХ-початку ХХ століття та в народній культурi [Cholera, cholerycy i inne plagi ludzkości w satyrze galicyjskiej i kulturze ludowej na przełomie XIX–XX wieku] 46
Ольга Морозова, Княжий литовський рід Ґедройців та його миколаївська гілка [Książęcy litewski ród Giedroyciów i jego linia mikołajowska] 61
RELACJE UKRAIŃSKO-POLSKIE W LATACH 1918–1939
Witold Bobryk, Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na terenie województwa lubelskiego w opinii dziekanów rzymskokatolickiej diecezji siedleckiej czyli podlaskiej 75
Олена Козакевич, Музей «Лемківщина» в Сяноці: передумови створення та основні віхи діяльності [Muzeum „Łemkowszczyzna” w Sanoku: przyczyny powołania i główne kierunki działalności]. 89
Tadeusz Sucharski, Warunki życia wielonarodościowej ludności „miniaturowej Polskiej Republiki Rad”, czyli Marchlewszczyzny Radzieckiej. 102
RELACJE UKRAIŃSKO-POLSKIE W LATACH 1939–1947
Сергій Адамович, Процес поселення та господарського облаштування депортованих українців із Закерзоння в Івано-
Франківській області [Proces osiedlania Ukraińców deportowanych z Zakerzonia w okręgu iwano-frankowskim] . 123
Alina Bacic, Sotnie Ukraińskiej Powstańczej Armii dowodzone przez Stepana Stebelskiego „Chrina” w latach 1944-1947 136
Bohdan Halczak, Czy decyzja gen. Stefana Mossora o rozpoczęciu wysiedlania ludności ukraińskiej w ramach akcji
„Wisła” w kwietniu 1947 roku była zgodna z prawem?. 159
Jarosław Moklak, Iwan Wisłocky (Wanio Hunianka) w drodze do Starego Kraju. Nieznane fakty z życia pisarza i publicysty łemkowskiego (1946–1947) 173
RELACJE UKRAIŃSKO-POLSKIE PO ROKU 1947
Hanna Hrehorowicz -Gaber, Zmiany przestrzenne w strukturze zabudowy łemkowskiej w Łosiu. 189
Уляна Мовна, Світоглядна парадигма бджільництва українців Надсяння: візія бджоли, пасічника та його обрядового
календаря (українсько-польські етнографічні паралелі) [Paradygmat światopoglądowy pszczelarstwa Ukraińców Nadsania. Wizja pszczoły, pszczelarza i jego rytualnego kalendarza (ukraińsko-polskie paralele etnograficzne)] 201
Alicja Hrehorowicz-Nowak, Nowa Huta i Zaporoże – socrealistyczne miasta wczoraj i dziś. 215
Наталія Петрова, Українці-переселенці на Одещині в 1944–1951 роках: деякі аспекти адаптації, обрядовості та
повсякдення депортованих бойків [Ukraińscy przesiedleńcy w rejonie Odessy w latach 1944–1951. Wybrane aspekty adaptacji, obrzędowości i problemów życia codziennego deportowanych Bojków]. 226
Arkadiusz Słabig, „Nie chcemy żyć na marginesie spraw, zmian i procesów zachodzących w Polsce ” . Aktywizacja mniejszości ukraińskiej na przełomie lat 70. i 80. ubiegłego stulecia. 243
Arkadiusz Trochanowski, Współpraca parafii greckokatolickiej w Wałczu z Muzeum Ziemi Wałeckiej. 260
UKRAIŃSKO-POLSKI DIALOG HISTORYCZNY
Володимир Фісанов, Нове бачення минулого в українсько-польському діалозі: чи можливо відмовитися від застарілих стереотипів [Nowe postrzeganie przeszłości w dialogu ukraińsko-polskim. Czy możliwe jest uwolnienie się od utrwalonych stereotypów?]. 279
Waldemar Rezmer, Seminarium historyczne „Polska–Ukraina: trudne pytania” – geneza, przebieg, rezultaty. 288
RELACJE UKRAIŃSKO-NIEMIECKIE
Марія Качмар, Українсько-німецькі відносини під час Другої світової війни в народних оповіданнях із Західної України: фольклорна візія людяності [Obraz relacji ukraińsko-niemieckich w okresie II wojny światowej w tradycji ludowej w zachodniej Ukrainie: ludowa wizja ludzkości]. 305
RELACJE UKRAIŃSKO-RUMUŃSKIE
Олександр Добржанський, Український національний рух на Буковині другої половини ХІХ – початку ХХ століття
у взаєминах з національними рухами інших народів краю: конкуренція та співпраця [Ukraiński ruch narodowy na Bukowinie na przełomie XIX–XX wieku, relacje z innymi ruchami narodowymi w regionie: konkurencja i współpraca] 329
Микола Михайлуца, Національний склад і проблеми православних у Південній Бессарабії в переддень Другої світової війни [Cerkiew prawosławna w południowej Besarabii w przededniu II wojny światowej – skład narodowościowy i wynikające z niego problemy] 343
RELACJE UKRAIŃSKO-ROSYJSKIE
Галина Боднар, «За гідне життя». Рефлексії молоді в Україні про Революцію Гідності [„Za godne życie”. Postawa młodzieży wobec ukraińskiej rewolucji godności w 2014 roku] . 363
Юрій Макар, Сто років тому і тепер: намагання Російської Федерації утримати Україну у сфері своїх геополітичних
інтересів [Przed stu laty i współcześnie: dążenie Federacji Rosyjskiej do utrzymania Ukrainy w swojej strefie wpływów]. 379
Dawid Michalski, „Dobre usługi” przy zawieraniu Protokołu mińskiego o obustronnym zawieszeniu broni jako przykład
pokojowego załatwiania sporu międzynarodowego. 408
Людмила Новоскольцева, Роль міжнародниx організацій у запобіганні та протидії міжнародному тероризму [Rola organizacji międzynarodowych w procesie zapobiegania i przeciwdziałania zjawisku terroryzmu międzynarodowego] 417
Світлана Вовк, Збройне насилля на сході України як виклик для української державності [Zbrojna przemoc we wschodniej Ukrainie jako wyzwanie dla ukraińskiej państwowości]. 433
RELACJE UKRAIŃSKO-SŁOWACKO-CZESKIE
Jan Rychlík, O problematyce uświadomienia narodowego Rusinów na Rusi Podkarpackiej (Ukrainie Karpackiej) . 445
Vlastimil Ondrák, Losy członków Ukraińskiej Powstańczej Armii i Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów internowanych w Czechosłowacji podczas „Akcji B”/„Wielkiego rajdu na Zachód”. 461
RELACJE UKRAIŃSKO-ŻYDOWSKIE
Богдан Левик, Симон Візенталь та його львівський період 1932–1940 років [Simon Wiesenthal we Lwowie w latach 1932–1940] 501
UKRAIŃCY WOBEC USA I KANADY
Ольга Гольд, Місіонерська діяльність американських протестантських церков в Україні – філософський аналіз
[Działalność misyjna amerykańskich Kościołów protestanckich w Ukrainie – analiza filozoficzna]. 513
Віталій Макар, Участь української діаспори Канади в гуманітарній сфері українсько-канадських відносин [Uczestnictwo diaspory ukraińskiej w Kanadzie w sferze humanitarnej relacji ukraińsko-kanadyjskich] 517
Informacje o autorach 533
