W opublikowanych w Polsce opracowaniach naukowych poświęconych tematyce ukraińskiej dominuje problematyka relacji polsko-ukraińskich. Relacje Ukraińców z innymi narodami sąsiednimi są w Polsce prawie nieznane, dlatego też Ukraińskie Towarzystwo Historyczne postanowiło w swojej działalności naukowej zbadać stan
badań nad relacjami Ukraińców z ich sąsiadami na przestrzeni wieków oraz zachęcić badaczy z różnych dziedzin nauki do zainteresowania się tym problemem badawczym. Drogą do osiągnięcia tego celu jest wydanie cyklu monografii zbiorowych pod wspólnym tytułem „Ukraińcy i ich sąsiedzi na przestrzeni wieków: polityka, gospodarka, religia, kultura i życie codzienne”. W niniejszym, drugim tomie z tej serii, prezentowane są ustalenia badaczy z Czech, Luksemburga, Polski, Serbii, Słowacji i Ukrainy. Dotyczą one nie tylko wzajemnych relacji Ukraińców z Polakami, ale także z Rosjanami, Żydami, Słowakami i Czechami, a także
z Węgrami i Serbami, głównie od XIX wieku po czasy współczesne. (Fragment Wstępu)
Wstęp 11
RELACJE UKRAIŃSKO-POLSKIE DO 1918 ROKU
Olga Gajdaj, Tadeusz Srogosz, Stosunki Rzeczypospolitej z Rosją w obliczu zagrożenia epidemiami dżumy na Prawobrzeżnej Ukrainie w latach 1770–1792 15
Олена Козакевич, «Ліга Промислової Допомоги» та її значення у розвитку промислів і ремесел Галичини в першій третині ХХ століття [„Liga Pomocy Przemysłowej” i jej znaczenie dla rozwoju przemysłu i rzemiosła w Galicji w pierwszym trzydziestoleciu XX wieku] 31
Наталія Мисак, Міжнаціональні відносини у системі середньої освіти Галичини наприкінці ХІХ – на початку ХХ століття [Stosunki narodowościowe w szkolnictwie średnim Galicji na przełomie XIX i XX wieku] 46
Renata Wiaderna-Kuśnierz, „Z zamiłowania historyk sztuki”. Poglądy profesora Leona hr. Pinińskiego na miejsce sztuki w społeczeństwie i jego wkład w powiększenie zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu i Lwowskiej Galerii Obrazów. Zarys problematyki 64
RELACJE UKRAIŃSKO-POLSKIE W LATACH 1918–1939
Rafał Dydycz, Prasa ukraińska na terenie Chełmszczyzny i Podlasia w pierwszej połowie XX wieku 89
Оксана Кузьменко, Образ Симона Петлюри в українському фольклорі (до 100-річчя Варшавського договору) [Sylwetka Symona Petlury w folklorze ukraińskim (100-lecie umowy warszawskiej)].. 108
† Євген Луньо, Польська пацифікація 1930 року в Яворові у відображенні й осмисленні народного переказу [Obraz polskiej pacyfikacji miasta Jaworowa w przekazach ludowych] 125
Tadeusz Sucharski, Obywatele „archipelagu polskiego” na „oceanie ukraińskim”, czyli o strukturze narodowościowej Marchlewszczyzny radzieckiej 141
Валерій Власенко, Міжвоєнна польська дипломатія й українська політична еміграція на Балканах (Болгарія, Румунія, Югославія) [Polska dyplomacja w okresie międzywojennym i ukraińska emigracja polityczna na Bałkanach (Bułgaria, Rumunia, Jugosławia)] 157
Alina Bacic-Saliszewska, Sotnie UPA dowodzone przez Mychajła Dudę „Hromenkę” (1944–1947) 177
Марія Качмар, Мотив надання допомоги в українських фольклорних наративах про Другу світову війну: міжетнічний контекст (на матеріалах Волинської, Івано-Франківської та Львівської областей) [Motyw udzielania pomocy podczas II wojny światowej w ukraińskiej tradycji ludowej: kontekst międzyetniczny
(na podstawie badań w okręgach wołyńskim, iwano-frankowskim i lwowskim)] 198
Володимир Ковальчук, Втрати серед українців у найбільших «гарячих точках» польсько-українського протистояння (Галичина, 1944–1945 роки): вплив «істребків» [Ofiary ludności ukraińskiej w najgorętszym okresie konfliktu polsko-ukraińskiego w Galicji w latach 1944–1945. Działalność „batalionów strzeleckich”] 221
Володимир Сергійчук, Організація українського самоврядування на теренах Закерзоння восени 1939 року [Organizacja samorządów ukraińskich na terenach Zakerzonia jesienią 1939 roku] 235
RELACJE UKRAIŃSKO-POLSKIE PO ROKU 1947
Witold Bobryk, Antagonizm pomiędzy centralnymi a wojewódzkimi władzami wyznaniowymi w kwestii działalności Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego na Rzeszowszczyźnie w czasach Polski Ludowej 253
Roman Drozd, Upamiętnienia wybitnych Ukraińców w Polsce w latach 1990–2005 269
Bohdan Halczak, „Informacja o pracy ludności ukraińskiej zamieszkałej na terenie woj. zielonogórskiego” opracowana przez Egzekutywę Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Zielonej Górze w 1955 roku 281
Rostysław Kramar, Losy i działalność członków warszawskiej grupy artystycznej „Spokij” po II wojnie światowej 295
Ruslana Kramar, Przekazanie części archiwum Ulany Krawczenko z Przemyśla do Kijowa na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku 313
Dawid Michalski, Granica polsko-ukraińska. Studium prawnomiędzynarodowe 324
Владислав Струтинський, Міжнародний фольклорний фестиваль «Буковинські зустрічі» єднає народи та країни
[Międzynarodowy festiwal folkloru „Bukowińskie spotkania” zbliża narody i regiony] 343
Arkadiusz Słabig, Sytuacja Ukraińców w województwie słupskim w świetle dokumentów operacyjnych Służby Bezpieczeństwa z lat 1975–1989 358
RELACJE UKRAIŃSKO-ŻYDOWSKO-POLSKIE W OKRESIE II WOJNY ŚWIATOWEJ
Галина Боднар, Простір повсякдення Східної Галичини 1930‒1940 років в усних свідченнях очевидців: крізь емоції та образи про пережите [Życie codzienne we Wschodniej Galicji w latach 1930–1940 w relacjach ustnych: kryzys emocjonalny i walka o przetrwanie] 381
Марина Демедюк, Образи сусідів в історіях особистого досвіду про події Другої світової війни на волинському Поліссі [Sylwetki sąsiadów w czasie II wojny światowej w przekazach mieszkańców
Polesia Wołyńskiego] 401
Оксана Чікало, Поляки та євреї у рецепції українців (за фольклорними наративами 30‒40 років ХХ століття) [Obraz Polaków i Żydów w latach 20. i 30. XX wieku w ludowych przekazach ukraińskich] 413
RELACJE UKRAIŃSKO-SŁOWACKO-CZESKIE
Vlastimil Ondrák, Boje Ukrajinské haličské armády proti maďarským jednotkám na Slovensku a Podkarpatské Rusi roku 1919: realita či mýtus? [Walki Ukraińskiej Armii Halickiej przeciwko jednostkom węgierskim w Słowacji i Podkarpackiej Rusi w roku 1919: prawda czy mit?] 429
Янко Рамач, Даніела Марчок, Газета „Pešťbudínske vedomosti” (1861–1867) про русинів Угорщини та про словацько-русинськи культурні, політичні та національні взаємини [Opinie czasopisma „Pešťbudínske vedomosti” w latach 1861–1867 o Rusinach Węgier i Galicji oraz o kulturalnych i politycznych relacjach słowacko-rusińskich] 440
Michal Šmigeľ, Keďsa cez Karpaty utiekalo... Príbeh utečeneckej vlny z Ukrajiny na Slovensko v roku 1944 [Kiedy uciekaliśmy przez Karpaty... Uchodźcy z Ukrainy w Słowacji w 1944 roku] 453
RELACJE UKRAIŃSKO-ROSYJSKIE
Jakub Gorzeń, Współczesny wpływ propagandy rosyjskiej na polskie społeczeństwo w kwestii Ukrainy 481
Johanna Jaschik, The Significance of 20th Century Ukrainian Nationalism for The All-Ukrainian Union Svoboda: A Case-Study on Russia [Rola nacjonalizmu ukraińskiego w XX wieku i obraz Rosji w myśli politycznej Wszechukraińskiej Partii Swoboda] 497
UKRAIŃCY W KANADZIE I USA
Микола Цап, Невiдоме iнтерв’ю владики Діонісія Нярадi з нагоди його вiзиту до Фiладельфiї (США) 1926 року [Nieznany wywiad biskupa Dionisija Njaradi udzielony podczas wizyty w Filadelfii (USA) w 1926 roku] 513
Віталій Макар, Юрій Макар, Питання української державності у діяльності Павла Юзика [Kwestia niepodległości Ukrainy w działalności Pawła Juzyka] 525
RELACJE UKRAIŃSKO-RUMUŃSKIE
Олександр Добржанський, Встановлення української влади на Буковині в 1918 році та ставлення до цього окремих етнічних груп краю [Ustanowienie władzy ukraińskiej na Bukowinie w 1918 roku i postawa innych grup etnicznych wobec tego faktu] 541
Michał Jarnecki, Tendencje separatystyczne oraz irredentystyczne na Rusi Zakarpackiej w niepodległej już Ukrainie 559
RELACJE UKRAIŃSKO-ORMIAŃSKIE
Богдан Левик, Ліквідація Вірменської католицької церкви у Львові 1946 року НКВС-НКДБ СРСР [Likwidacja ormiańskiego Kościoła katolickiego przez NKWD we Lwowie w 1946 roku] 583
RELACJE UKRAIŃSKO-NIEMIECKIE
Hanna Hrehorowicz-Gaber, Problem zachowania pozostałości dziedzictwa kulturowego kolonistów niemieckich na terenach Polski i Ukrainy 599
RELACJE UKRAIŃSKO-LITEWSKIE
Галина Кравцова, ГУЛАГ як тюрма народів: спільні побут, праця та боротьба (на матеріалах, зафіксованих у Львівській області) [GUŁAG jako więzienie narodów: wspólny pobyt, praca i walka (na przykładzie okręgu lwowskiego)] 615
KULTURA NA TERENACH UKRAIŃSKIEGO POGRANICZA ETNICZNEGO
Тетяна Файник, Світоглядні уявлення покутян про виникнення хвороб та народні методи їх лікування (на основі польових матеріалів) [Medycyna ludowa na Pokuciu – wyobrażenia o źródłach chorób i sposoby ich leczenia (na podstawie badań terenowych)] 639
Галина Івашків, Кераміка Угерців: пластика декору та форми [Wyroby ceramiczne mieszkańców wsi Uherce w powiecie leskim: formy i ornamentyka] 654
Романа Мотиль, Взаємовпливи етномистецьких традицій в димленій кераміці України та зарубіжжя [Wzajemne przenikanie się wzorców rodzimych i zagranicznych w ceramice ludowej Ukrainy].. 666
Маріанна Мовна, Юліан Тарнович та його мандрівницькі провідники Лемківщиною [Julian Tarnowicz i jego przewodniki turystyczne po Łemkowszczyźnie] 683
Світлана Ягело, Дослідження демонологічної прози на території Лемківщини [Studia nad prozą demonologiczną na Łemkowszczyźnie] 694
Informacja o autorach 707
