Słownik polsko-ukraiński oraz ukraińsko-polski podstawowych terminów i pojęć z zakresu nauki o krajobrazie

W dziedzinie wiedzy o krajobrazie tradycyjnie panuje pewien zamęt terminologiczny, dotyczą¬cy wielu terminów i pojęć, nawet podstawowych, co spowodowane jest z jednej strony złożonością obiektu badań – krajobrazu, jego wielowymiarowością oraz wieloaspektowością, a z drugiej strony – obecnością zróżnicowanych „autorskich” podejść do pojmowania oraz definiowania terminów i pojęć krajobrazowych. Zauważyć należy, że rozbieżności te w znacznej mierze determinowane są również odmiennymi szkołami naukowymi i zróżnicowaną tradycją badań nad krajobrazem. Rozbieżności te utrudniają porozumiewanie się pomiędzy specjalistami oraz komplikują współpracę, szczególnie mię¬dzynarodową. Decyzja o przygotowaniu polsko-ukraińskiego słownika w zakresie podstawowych terminów i pojęć krajobrazowych zapadła w 2010 roku na Ukrainie podczas II bilateralnej konferencji polsko¬ukraińskiej zorganizowanej na Krymie przez Narodowy Uniwersytet im. W. Wiernadskiego w Symfe¬ropolu. Wybór terminów zamieszczonych w słowniku stanowi wynik dyskusji grupy osób reprezentują¬cych różne ośrodki naukowe w Polsce i na Ukrainie. Zauważyć należy, że podany w słowniku wykaz terminów wraz z definicjami ma charakter skrócony i nie obejmuje wszystkich czy nawet większości terminów funkcjonujących w nauce o krajobrazie w obu państwach. Zdefiniowane zostały przede wszystkim terminy nawiązujące do „tradycyjnego” krajobrazoznawstwa, będące w aktywnym obiegu naukowym. Podane definicje mają charakter autorski, lecz przy ich formułowaniu korzystano z istniejących opracowań wymienionych w spisie literatury, przede wszystkim takich jak: podręczniki Kondrackie¬go Podstawy regionalizacji fizycznogeograficznej (PWN Warszawa 1976, wyd. II), Richlinga i Solona Ekologia krajobrazu (PWN Warszawa 2011, wyd. V), Leksykon Geoekologia i ochrona krajobrazu (Malinowska E., Lewandowski W., Harasimiuk A. (red.), Wydz. Geografii i Studiów Regionalnych Un. Warszawskiego, Warszawa, 2004), Geograficzna Encyklopedia Ukrainy: w 3 tomach (O.M. Marynycz oraz inni (red.), wyd. Ukraińska Radjańska Encyklopedia im. M.P. Bażana, Kijów, 1989-1993), Ekolo¬giczna Encyklopedia: w 3 tomach (A.W. Tolstouchow oraz inni (red.), wyd. Centrum informacji i eduka¬cji ekologicznej, Kijów, 2006-2008), 2-tomowa monografia M.D. Grodzinskiego Piznannia landszaftu: misce i prostir (centrum poligraficzno-wydawnicze „Kijowski uniwersytet”, Kyiw, 2005) oraz słowniki Ochrana landszaftów (wyd. Progress, Moskwa, 1982) i Czetyrochjazyczny encyklopediczeskij slowar terminow po fiziczeskoj geografii (sostawitiel I.S. Szczukin, red. A.I. Spiridonow, wyd. Sowietskaja en¬cykłopedia, Moskwa, 1980). Na końcu słownika oraz na jego okładce zamieszczono zestaw zdjęć krajobrazów obu państw. Fotografie dotyczące Polski pochodzą przede wszystkim ze zbiorów C. Parmy, autorami pozostałych są następujące osoby: L. Sorokina, R. Spycia, I. Roha, K. Smutko, W. Milewicz, M. Mondowicz oraz autorzy słownika. Wszystkim wymienionym składamy gorące podziękowania za udostępnienie zdjęć i wzbogacenie treści słownika.