Dochody a aktywa w gospodarstwach rolnych w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej

Głównym celem monografii jest ukazanie mechanizmów kształtujących związki pomiędzy dochodami a aktywami w gospodarstwach rolnych w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem kontekstu rozwoju zrównoważonego. Przeprowadzone badania pozwoliły pozytywnie zweryfikować hipotezę, że wraz z rozwojem gospodarstw rolnych i rosnącym znaczeniem funkcji środowiskowych i społecznych w rolnictwie związki pomiędzy dochodami i aktywami ulegają osłabieniu. Stwierdzono, że istnieją zależności pomiędzy dochodami a aktywami w gospodarstwach rolnych. Są to zależności o umiarkowanej sile wpływu, większej w przypadku gospodarstw rolnych z nowych krajów członkowskich, a więc z regionów o słabiej rozwiniętym rolnictwie. Jednocześnie związki te są stopniowo coraz słabsze, a dynamika wartości aktywów jest większa niż dochodów. Przyczyną tych procesów jest wzrost znaczenia funkcji środowiskowych i społecznych rolnictwa. Następuje to poprzez ewolucję instrumentów wspólnej polityki rolnej UE. W konsekwencji następuje oderwanie cen ziemi od jej produktywności i tym samym samoistna akumulacja aktywów. Jednocześnie składniki aktywów gospodarstw rolnych coraz bardziej mają charakter nieprodukcyjny ze względu na konieczność zapewnienia wyższych wymagań w zakresie dobrostanu środowiska, jak i zwierząt (np. zasady cross-compliance). W konsekwencji wzrost wartości aktywów nie objawia się w dochodach rolniczych. Poruszane zagadnienia odnoszą się to teorii ekonomii rolnej, kapitału, jak i zrównoważonego rozwoju. W literaturze przedmiotu bezpośrednio odwoływano się do tych procesów w rolnictwie rzadko, zwłaszcza w kontekście zrównoważonego rozwoju.