Mechanizmy wsparcia przedsiębiorstw niefinansowych w okresie pandemicznym ― przykład Polski

Monografia ma służyć jako kompleksowa ewaluacja przyjętego instrumentarium antypandemicznej polityki gospodarczej. Jako podstawowy cel autorzy przyjęli analizę skuteczności i efektywności wykorzystanych instrumentów pomocowych wspierających szeroko rozumiany sektor przedsiębiorstw niefinansowych. Takie ograniczenie analizowanych programów i grup beneficjentów wynika z faktu, że to właśnie przedsiębiorstwa były w znacznym zakresie odpowiedzialne za utrzymanie dotychczasowego poziomu zatrudnienia w gospodarce. Równocześnie to na nie najsilniej oddziaływały wprowadzane ograniczenia o charakterze administracyjnym, jak również trudności pojawiające się w globalnych łańcuchach dostaw. Osiągniecie celu głównego będzie możliwe poprzez trzy cele pomocnicze.

Pierwszym celem pomocniczym, jaki autorzy zdefiniowali dla niniejszego opracowania, jest dokonanie powiązania instrumentów pomocowych w wiązki tematyczne. Jest to konieczne, gdyż wprowadzane rozwiązania były rozproszone między różne instytucje, posiadały zróżnicowane parametry dostępności, a także różne źródła finansowania. Drugim celem pomocniczym jest analiza systemu prawno-instytucjonalnego, zbudowanego dla zapewnienia wsparcia sektora przedsiębiorstw niefinansowych. Ten element stanowi nieodzowną część analizy systemu pomocy, gdyż władze publiczne działają na podstawie i w granicach prawa. Trzecim celem pomocniczym, jaki autorzy postawili przed niniejszym opracowaniem, jest dokonanie porównania instrumentarium pomocowego wykorzystywanego na rzecz przedsiębiorstw w trakcie pandemii COVID-19 z mechanizmami wdrożonymi podczas kryzysu z lat 2007–2013. Kryzys, który ponad dekadę temu dotknął Polskę i ogół państw europejskich, miał także charakter globalny. A zatem zasadne wydaje się dokonanie analizy wówczas wykorzystywanych rozwiązań pomocowych.

Struktura pracy została przygotowana tak aby wspierać osiągnięcie zakładanego celu podstawowego i towarzyszących mu trzech celów pomocniczych. Składa się z pięciu rozdziałów, tworzących spójną całość merytoryczną podporządkowaną osiągnięciu celu opracowania. Każdy z rozdziałów rozpoczyna się od krótkiego wstępu, po którym następuje kilkunasto-kilkudziesięciostronnicowe rozwinięcie merytoryczne, a zakończony jest krótkim podsumowaniem, stanowiącym zbiór wniosków autorów o charakterze ogólnym.

Pierwszy rozdział prezentuje mechanizmy wykorzystywane w Polsce podczas kryzysu z lat 2007–2010 i 2011–2013. Drugi – opisuje wpływ pandemii COVID-19 na podstawowe krajowe mierniki makroekonomiczne. Trzeci – identyfikuje system prawno-instytucjonalny wprowadzony celem przeciwdziałania negatywnym wpływom pandemii na analizowane sektory przedsiębiorstw niefinansowych. Czwarty – opisuje mechanizmy pomocowe, jakie zostały zastosowane, ze szczególnym uwzględnieniem mechanizmów wspierających rynek pracy, płynność przedsiębiorstw niefinansowych oraz ich zdolność do prowadzenia działalności inwestycyjnej. Natomiast w piątym rozdziale poddano analizie osiągnięte efekty realne wprowadzonych interwencji.