Filologia lokalna – lokalność filologa Praktyki literacko-naukowe Stefana Szymutki

Książka jest pierwszą monografią dotyczącą twórczości Stefana Szymutki (1958–2009) – filologa i eseisty, historyka literatury, wieloletniego
pracownika Uniwersytetu Śląskiego, współtwórcy Towarzystwa Literackiego im. Teodora Parnickiego, autora książek: "Zrozumieć Parnickiego"
(1992), "Rzeczywistość jako zwątpienie w literaturze i literaturoznawstwie" (1998), "Nagrobek ciotki Cili" (2001), "Przeciw marzeniu? Jedenaście przykładów, ośmioro pisarzy" (2006), "Po co literatura jeszcze jest? Pisma rozproszone" (2013, pośmiertnie, oprac. G. Olszański i M. Jochemczyk), nominowanego w 2001 roku do Nagrody Literackiej „Nike”. Jej celem jest wydobycie i interpretacja autorskiej sygnatury wpisanej w prace śląskiego badacza i pisarza.

Nadrzędną ramę problemową publikacji tworzy refleksja nad mechanizmami kształtowania historii literaturoznawstwa, dzięki czemu praca wpisuje się w debaty toczone we współczesnej humanistyce – m.in. te dotyczące zwrotu filologicznego, zwrotu archiwalnego, zwrotu biograficznego – i oferuje oryginalne rozwiązania metodologiczne. Zaprezentowane w książce interpretacje, w dużej mierze oparte na unikalnym materiale archiwalnym, pozwoliły nie tylko poszerzyć wiedzę na temat pisarstwa Szymutki, lecz także wyznaczyły perspektywy dla dalszych badań nad podmiotowym charakterem wypowiedzi literaturoznawczych czy szerzej: dla badań filologicznych.

Monografię Łukasza Żurka oceniam bardzo wysoko. Podjęty w niej temat lokalności filologa ukazany został w sposób kompletny. […] Pośród nielicznych opracowań na temat filologii lokalnej i lokalności filologa książka Żurka zdecydowanie się wyróżnia i otwiera nowe oraz bardzo interesujące pole badań. Zajmuje przeto ważne miejsce wśród współczesnych prac literaturoznawczych i rozwija w znakomity sposób studia z zakresu „powrotu do filologii” w oparciu o polskie tradycje dyscypliny. Uczony imponuje kompetencjami z zakresu historii wiedzy, metodologii badań literaturoznawczych, dziejów polskiego literaturoznawstwa, historii książki, teorii literatury. Równie znakomite okazują się jego umiejętności interpretacyjno-analityczne, w szczególności zdolność krytycznej lektury, co przejawia się także w jego samodzielnych sądach na temat opracowań kanonicznych. (Z recenzji prof. Tomasza Mizerkiewicza)

Opisana przez Łukasza Żurka, wypełniona skrupulatnie szczegółami mikrohistoria, wcielona w opowieść o marginalizowanej dotąd postaci polskiego literaturoznawstwa, to […] opracowanie o wyjątkowych walorach poznawczych, obrazujące oryginalność dorobku rodzimych badaczy, jak również implikujące szereg pytań o kondycję współczesnej humanistyki i rolę w niej filozoficznej egzegezy, rozumianej najogólniej jako ścisła, nierzadko „nudna” i „mordercza” współpraca z tekstem […] Historia badań literackich prowadzonych w Europie Środkowej i Wschodniej zyskuje dzięki książce Żurka solidne, materiałowe oparcie, filologia natomiast – dowód swojej niekwestionowanej produktywności […]. (Z recenzji prof. Marii Tarnogórskiej)


*********

The Local Philology – the Locality of a Philologist. Literary and Scientific Practice of Stefan Szymutko

The book is the first monograph on the works of Stefan Szymutko – a philologist and an essayist nominated for “Nike” Literary Award in 2001. The book aims to show and interpret an individual signature present in the works of the Silesian researcher and writer. The paramount problem of the publication is the reflection on the mechanisms of the literary history, which makes this work part of the debates in contemporary humanism such as those on the philological, archival, biographical turns and which also offers original methodological solutions.

*********

Dr Łukasz Żurek (ur. 1991) (ORCID 0000-0003-0000-9278) – filolog, krytyk literacki, absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie literaturoznawstwo związany z Zakładem Poetyki, Teorii Literatury i Metodologii Badań Literackich na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Pracownią Dokumentacji Literatury Współczesnej Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Redaktor afiliowany „Praktyki Teoretycznej”. Interesuje się kulturowo-biograficznym wymiarem literaturoznawstwa, socjologią literatury oraz współczesną polską poezją. Publikował m.in. w „Pamiętniku Literackim”, „Zagadnieniach Rodzajów Literackich”, „Forum Poetyki” i „Przeglądzie Filozoficzno-Literackim”.