Rozwój infrastruktury ekonomicznej jako czynnik konkurencyjności regionów

Współcześnie uznaje się, że regiony są ważnym elementem harmonijnego rozwoju nie tylko poszczególnych państw, lecz również całej Europy. Zgodnie z traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (poprzedzonym traktatem o Unii Europejskiej) obowiązkiem Wspólnoty jest podejmowanie działań zmierzających do zmniejszenia dysproporcji w poziomie rozwoju różnych regionów. Dysproporcje te nasiliły się po rozszerzeniu UE w 2004 r. Przyjęte wówczas państwa członkowskie, mające za sobą dziedzictwo gospodarki centralnie planowanej, charakteryzują się znacznie niższym poziomem rozwoju niż państwa UE-15. Wyrównywanie dysproporcji rozwojowych – stanowiące podstawę polityki spójności i zmierzające do zmniejszania różnic w poziomie dochodów i dobrobytu oraz poprawy jakości życia w poszczególnych regionach Unii Europejskiej – jest nie tylko przejawem solidarności społecznej; sprzyja także wzrostowi gospodarczemu całej Unii Europejskiej i poprawie jej konkurencyjności w globalnej gospodarce. Stąd w traktacie o Unii Europejskiej sformułowano wymóg finansowego wspierania tych działań. Istotnym obszarem wsparcia z funduszy unijnych są inwestycje infrastrukturalne. Infrastruktura, w tym przede wszystkim infrastruktura ekonomiczna (określana w literaturze również pojęciem infrastruktura techniczna bądź infrastruktura fizyczna), jest postrzegana bowiem jako czynnik kreowania konkurencyjności regionów, przyczyniający się do ich trwałego wzrostu. Stanowi ona podstawę poprawy jakości życia mieszkańców, przeciwdziałając procesom wykluczenia społecznego. Brak odpowiedniego wyposażenia infrastrukturalnego działa natomiast hamująco na rozwój regionów, a nawet może stać się barierą ich rozwoju. Badania zależności pomiędzy infrastrukturą ekonomiczną a rozwojem gospodarczym nabrały szczególnego znaczenia przy podejmowaniu decyzji dotyczących realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych w krajach Unii Europejskiej. Stanowią one jedno z najważniejszych narzędzi polityki rozwoju regionalnego. Głównym celem tych działań jest wspieranie spójności społeczno-ekonomicznej, zwiększenie dostępności regionów peryferyjnych, a zarazem poprawa szans rozwojowych obszarów słabo rozwiniętych. Włączanie zadań z zakresu rozbudowy infrastruktury do instrumentów służących aktywizacji regionów najbiedniejszych i przeciwdziałaniu dysproporcji regionalnych znajduje swój wyraz w przeznaczaniu na wydatki inwestycyjne w sferze infrastruktury ekonomicznej znacznych środków z funduszy Unii Europejskiej oraz wspólnotowych instytucji finansowych. W publikacji tej, na tle rozważań teoretycznych, przedstawiono wyniki badań, przeprowadzonych z wykorzystaniem modeli ekonometrycznych i narzędzi statystycznych, dotyczących zróżnicowania przestrzennego konkurencyjności regionów i rozwoju infrastruktury ekonomicznej oraz współzależności występujących pomiędzy tymi kategoriami. Stanowić może ona zatem źródło wiedzy dla ekspertów, w tym pracowników administracji publicznej, zajmujących się problematyką rozwoju regionalnego oraz programowania inwestycji infrastrukturalnych. Odbiorcami mogą być także pracownicy naukowi i studenci kierunków takich jak ekonomia, gospodarka przestrzenna, logistyka i transport oraz inne osoby zainteresowane zagadnieniami konkurencyjności regionów.