Nierówność trwania życia w Polsce. Analiza statystyczno-demograficzna

Celem niniejszej pracy jest prezentacja znanych i własnych metod oraz wyników badania empirycznego różnic w umieralności i trwaniu życia w wybranych populacjach ludności Polski, określenie kierunków zmian w umieralności i trwaniu życia tej ludności oraz niektórych uwarunkowań omawianych różnic. Badanie prowadzono na poziomie kraju w przekroju czasowym (lata 1980-2008), wskazując na tendencje rozwojowe podstawowych mierników umieralności i trwania życia; przeprowadzono także analizę przekrojową opartą – dla ograniczenia zakresu wahań losowych – na wartościach średnich z lat 2006-2008. Wykorzystując podział kraju na województwa, uwzględniono także zróżnicowanie przestrzenne w umieralności i trwaniu życia, a poprzez wzięcie pod uwagę najczęstszych w badanym okresie przyczyn zgonów zwrócono uwagę na niektóre uwarunkowania różnic w umieralności i trwaniu życia ludności Polski występujące pomiędzy województwami. Przeprowadzono również badanie wpływu picia alkoholu, palenia papierosów i używania narkotyków na umieralność i trwanie życia (dla 2008 roku) oraz badanie sezonowości zgonów ogółem, z uwzględnieniem płci oraz podziału na miasto i wieś, a także zgonów niemowląt (w podziale na miasto i wieś), biorąc pod uwagę miesiące lat 2005-2008. W pracy zaprezentowano i wykorzystano w analizie empirycznej zarówno znane metody statystycznego opisu trwania życia, jak i zaproponowane przez autorkę: mierniki charakteryzujące w sposób syntetyczny umieralność w populacji, w tym współczynniki nadumieralności mężczyzn i kobiet, sposób szacowania wskaźników sezonowości zgonów umożliwiający ich wielostronne porównywanie w różnych populacjach, metodę badania wpływu uzależnienia od alkoholu, narkotyków i tytoniu na trwanie życia z wykorzystaniem współczynników ryzyka względnego. Zastosowano także nowoczesne metody statystyki przestrzennej. Metody zaproponowane przez autorkę i mniej znane, jak dotąd, metody analizy przestrzennej opisano w sposób bardziej szczegółowy niż metody powszechnie stosowane.