Podstawy inspiracji architektury ruchomy punkt, linia, spirala

Kształtowanie architektury wywodzi swój początek z prostych elementów geometrii euklidesowej. Elementy te były powszechnie uznawane w starożytnej Grecji, przejęte przez Rzymian i rozpowszechniane w sztuce średniowiecza, renesansu, baroku i klasycyzmu. We współczesnej architekturze architekci, poczynając od Le Corbusiera, świadomie względnie intuicyjnie posługują się prostymi elementami geometrii, od stosunkowo niedawna włączonymi do wszystkich programów grafiki komputerowej. Można zatem stwierdzić, że stanowią one, podobnie jak w przeszłości, znaki swoistego alfabetu w kształtowaniu architektury. Posługując się tą analogią, należy uznać, że początkiem wspomnianego abecadła jest punkt. Element w geometrii uznawany jako bezwymiarowy, statyczny i najmniejszy. Punkt odgrywa niemałą rolę we współczesnej filozofii nauki, gdzie teorie naukowe doprowadziły do oszałamiających odkryć w kosmologii i nowej fizyce. Punkt stanowi też przedmiot rozważań w teoriach matematycznych. W sztuce punkt jest najłatwiejszym elementem odbioru wzrokowego, zrozumiałym dla każdego widza. Może być początkiem i zakończeniem każdej twórczości literackiej, muzycznej czy plastycznej. Punkt jako dominanta w postaci pomnika może zawierać bogate konotacje i syntezę różnych emocji i wydarzeń historycznych. Niewątpliwie punkt jako element najprostszy w architekturze stanowi komunikat powszechnie zrozumiały. Wpisuje się on w kształtowanie architektury jako sztuki popularnej dostępnej dla zwykłego człowieka. Punkt można określić dwojako. Może być statyczny, a wówczas jako dominanta ogniskuje wokół siebie przestrzeń zewnętrzną. Może być też dynamiczny, tworząc tzw. ruchomy punkt. Zauważyli to już teoretycy w starożytnej Grecji1. Ruchomy punkt jest ciekawym zjawiskiem, wartym rozpoznania, ponieważ ma szereg analogii w sztuce, nauce i w kształtowaniu architektury. Powyższa praca ma na celu przybliżenie zjawiska ruchomego punktu, ponieważ, jak wspomniano, można uważać go za początek każdej ze sztuk plastycznych, do których zaliczamy przecież architekturę. Mimo że praca niewątpliwie odnosi się do teorii architektury, to ilość zamieszczonych w niej rzeczywistych przykładów pozwala na wdrożenie jej do architektonicznej praktyki projektowej. Architekt zwykle posługuje się intuicją w swojej twórczości. Intuicja jednak nie bierze się z niczego. Podobnie jak z nauką, osiąganą wiedzą i doświadczeniem, różne czynniki wpływają na wzbogacenie i racjonalizowanie intuicji. Niekiedy rzeczy oczywiste pozwalają na przypomnienie spraw ważnych w projektowaniu. Co więcej, tworzenie pewnego zrozumiałego języka w architekturze, jak to niejednokrotnie wykazano, pozwala na lepszy kontakt nie tylko z uczestnikami procesu projektowania, ale przede wszystkim na zrozumienie go przez inwestora i użytkownika. Zatem celem tej pracy jest wskazanie na pierwszy element kształtowania architektonicznego. Następne przygotowywane prace zajmą się kolejnymi „literami” języka architektury. Praca jest przeznaczona dla studentów wydziałów architektury i wyższych szkół plastycznych. W tym względzie temat został wielokrotnie sprawdzony i dobrze przyjęty. Może też zainteresować szersze grono projektantów i architektów, których rutyna i doświadczenie nie przeszkadzają w przypominaniu sobie rzeczy czasami oczywistych, ale nie tylko.