Modele legitymizacji przywództwa państwowego na obrzarze Wspólnoty Niepodległych Państw

Praca przedstawia wybrane procesy polityczne, zachodzące w części państw poradzieckich, które na początku lat 90. XX w. połączyła nie tylko jedna międzynarodowa organizacja, ale również brak skrystalizowanych planów na przyszłość. W założeniu, każda z byłych republik musiała zredefiniować swoja strukturę polityczną i społeczną, czyli zdecydować się na dogłębne reformy. W pierwszych latach niepodległości wszystkie państwa automatycznie implementowały rozwiązania znane z zachodnich demokracji, a fakt mechanicznej adaptacji części rozwiązań formalnych i instytucjonalnych do nowej rzeczywistości politycznej i geopolitycznej mógł nawet stanowić podwaliny pod realną transformację systemową. Nie stało się tak, bowiem okazało się, że w części państw regionu, które początkowo wiodły prym we wdrażaniu rozwiązań demokratycznych, powstanie nowych instytucji i narzędzi politycznych pełniło wyłącznie funkcję imitacyjną. W rzeczywistości bowiem, pod przykrywką demokratycznych struktur i metod, doskonale funkcjonowały radzieckie rozwiązania zaadaptowane przez postnomenklaturę, przejmującą władzę nowych państwach. Systemy polityczne ewoluowały więc początkowo w kierunku kryptoautorytaryzmu lub hybrydowości, jednak minimalne protesty zarówno ze strony społeczeństwa, przedstawicieli opozycji, jak i ze strony społeczności międzynarodowej, doprowadziły do zmian jawnie autorytarnych. Reżimy na obszarze WNP reprezentują więc w większości typ autorytarnych reżimów personalistycznych (osobowych)14. Dla opisu ich hybrydalnego charakteru w literaturze występuje również określenie ,,szara strefa demokracji” stosowane do opisu reżimów łączących różne jakościowo elementy ustrojowe.