Świat islamu, Europa i reformy. Prolegomena Hayr ad-Dīna at-Tūnusīego

Książka Magdaleny Lewickiej Świat islamu, Europa i reformy... stanowi niezwykle interesujący wkład w polskie badania nad społeczno-polityczną myślą świata muzułmańskiego w XIX wieku. Îayr ad-Dīn at-Tūnusī był niezwykle barwną postacią – to myśliciel i polityk, wojskowy i reformator, który wywarł istotny wpływ na politykę środkowego Maghrebu i przemiany na obszarze znanym obecnie jako Tunezja. Jednocześnie jego myśl, pozostająca w ramach muzułmańskiego odrodzenia, stosunkowo rzadko jest przedmiotem szczegółowych badań, co jest faktem trudno wytłumaczalnym. […] Stworzył Hayr ad-Din koncepcję, w której stara się połączyć elementy muzułmańskie z zachodnimi, konstruując niezwykle interesującą poznawczo propozycję reform w swoim kraju. Reformy te udało się wprawdzie wprowadzić tylko szczątkowo, ale w tym przypadku nie to jest najważniejsze. Istotne jest świadectwo rozwoju muzułmańskiej myśli politycznej, pewna bardzo ważna propozycja, przeciwstawiająca się koncepcjom salafickim. Tunezyjczyk uważnie obserwował Europę, jest więc to dzieło wspaniałym lustrem dla tejże Europy. Możemy dowiedzieć się, jak nas w tamtych czasach widziano z drugiego brzegu Morza Śródziemnego, jakie elementy uważno za pozytywne, jakie zaś za nie do przyjęcia. prof. dr hab. Marek M. Dziekan Ze względu na zainteresowanie, jakie od lat budzi świat islamu i jego sytuacja polityczna, muzułmańska teoria polityczna to jedna z najlepiej i najstaranniej analizowanych dziedzin islamistyki. Zwłaszcza w obecnej sytuacji politycznej szczególnie ważna jest analiza dotycząca kwestii władzy oraz jej związku z religią. Autorka książki, dr Magdalena Lewicka, arabistka, ceniona badaczka doskonale posługująca się językiem arabskim, koncentruje się na okresie oraz obszarze mniej popularnym wśród islamistów: chodzi tutaj o okres osmański, wręcz jego schyłkowy czas, bo XIX wiek. […] Książka jest napisana erudycyjnie, żywo i wartko. Wnosi istotny wkład w niekiedy traktowane przez arabistów marginalnie badania nad kulturą arabskich prowincji osmańskich i pokazuje mało znany wycinek: fascynację Europą przy jednoczesnej chęci zachowania tożsamości własnej kultury. Zwraca uwagę, jak tendencje reformatorskie dawało się pogodzić z wymogami religii. prof. dr hab. Katarzyna Pachniak