Słowiańska psychomachia Mickiewicza

Jest to praca na niebagatelny temat, o który nieraz potrącali autorzy publikacji o Mickiewiczu i historycy polskiej literatury romantycznej, ale nie czynili go dotychczas przedmiotem rozważań systematycznych i nie poświęcili mu osobnych monografii. Zbigniew Kaźmierczyk zdecydował się na całościowe sprawdzenie, jakie echa wierzeń religijnych zamierzchłej przeszłości dziejowej odzywały się w pisarstwie Mickiewicza przynajmniej do jego wykładów w Collège de France (te wykłady pojawiają się w rozważaniach o psychomachii tylko wyrywkowo). Zgromadził więc dowody i poszlaki zakorzenienia się myśli Mickiewicza w przedhistorycznej archaiczności słowiańskiej, pamiętając oczywiście o polskich preromantycznych i romantycznych fascynacjach folklorem i egzotyką oraz o nieufności do oświeceniowego racjonalizmu. Zyskują w tej pracy oświetlenie sprawy o pierwszorzędnym znaczeniu z obszaru komplikacji ideowych niezwykłego pisarza z samego "centrum polszczyzny" nie tylko dziewiętnastowiecznej.