Piękna nasza Polska cała... Stan wojenny w krzywym(?) zwierciadle

Kontynuacja wydanej w 2015 roku książki "Szpiedzy tacy jak wy. Wywiadowcza (nie)codzienność kontaktów między PRL a NRD 1970–1990". Pracując później nad wydaniem edycji dokumentów wschodnioniemieckiej Stasi poświęconych analizie sytuacji w PRL od 1981 roku, autor konfrontował je m.in. z "Informacjami Dziennymi" – periodycznymi opracowaniami polskiego MSW. Właśnie lektura tych ostatnich stała się jednym z impulsów do powstania niniejszej publikacji. Czy z problematyki służb specjalnych można się śmiać? Na to pytanie autor odpowiedział twierdząco już w 2015 roku. Zastrzegł się jednak, że śmiech w żadnym razie nie może oznaczać braku szacunku dla ofiar działania wspomnianych służb. Zgodnie ze stwierdzeniem gen. Czesława Kiszczaka: „Informacja pomyślana była jako jedna z ważnych form bieżącego informowania naczelnych władz politycznych i państwowych o problemach, zwłaszcza zagrożeniowych, pozostających w zainteresowaniu resortu spraw wewnętrznych”. Stan wojenny był pierwszym tak znaczącym wydarzeniem politycznym, które regularnie prezentowano w kolejnych numerach periodyku. Książka składa się ze 115 opowieści opartych na fragmentach 272 "Informacji Dziennych" obejmujących okres od 13 grudnia 1981 roku do 22 lipca 1983 roku. Ilustrują one resortowy fatalizm, konformizm, manipulację czy ograniczenia intelektualne funkcjonariuszy. Pomagają w zrozumieniu historii gospodarczej i społecznej PRL, jak również oficjalnej propagandy lat stanu wojennego. Czytelnik dowie się z nich również wiele o kondycji, nie tylko moralnej, ówczesnych mieszkańców PRL. Obraz stanu wojennego zawarty w "Informacjach Dziennych" może się wydać szokujący. Należy jednak pamiętać, że omawiały one jedynie fragment rzeczywistości. Czasem obrzydliwy, czasem budzący zadumę nad ludzkimi postawami. Ale tylko jeden z wielu fragmentów. Większości cytowanych dokumentów władza nie zamierzała ujawniać publicznie. Może zatem dzięki przypomnieniu tej smutno-groteskowej strony stanu wojennego trochę inaczej będziemy postrzegali rzeczywistość? A zatem, Drogi Czytelniku, jeżeli pamiętasz cokolwiek z obrazów stanu wojennego – zapomnij o wszystkim. I zważ, że granica między groteską a tragedią w służbach specjalnych pozostaje płynna. ****** Our beautiful Poland... Martial law in the distorting(?) mirror of the "Daily Information" of the Ministry of Interior 1981–1983 The publication is based on the analysis of the periodical bulletin of the Polish Ministry of the Interior - the so-called "Daily Information", covering the martial law period in Poland (13 December 13 1981 to 22 July 1983). It consists of 115 short "stories". The subjective selection of quotations from the official ministerial documents shows the sad and grotesque side of the martial law, but on a deeper level it helps to understand the economic and social history of the Polish People's Republic, as well as the official propaganda of this period. ********* Dr hab. Tytus Jaskułowski – profesor w Instytucie Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Zielonogórskiego, kierownik Katedry Historii Najnowszej i Myśli Politycznej UZ. Studiował politologię i nauki społeczne na Uniwersytecie Gdańskim, Politechnice Gdańskiej oraz na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie. Rozprawę doktorską obronił w Instytucie Studiów Politycznych PAN, habilitował się na Uniwersytecie Technicznym w Chemnitz. Specjalizuje się w historii Niemiec, ze szczególnym uwzględnieniem NRD oraz jej służb specjalnych. Członek International Association of Intelligence History. Autor ponad 150 publikacji, w tym 6 samodzielnych monografii. Polska wersja rozprawy habilitacyjnej Przyjaźń, której nie było. Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego NRD wobec MSW 1974–1990, wydana w Wydawnictwach UW, zdobyła tytuł Książki Historycznej Roku 2014. Obecnie pracuje nad drugim tomem polskiej krytycznej edycji raportów tygodniowych wschodnioniemieckiej służby bezpieczeństwa (Stasi) dotyczących sytuacji w PRL w okresie obowiązywania stanu wojennego.