Turcy w Niemczech Historia, literatura, kultura

Przedłożona do oceny monografia autorska p. prof. Anny Warakomskiej to cenne kompendium wiedzy o miejscu przedstawicieli społeczności tureckiej w ruchu kulturalnym Republiki Federalnej Niemiec. Kolejna praca naukowa wybitnej literaturoznawczyni utrwala jej czołową pozycję wśród badaczy piśmiennictwa niemieckojęzycznego tworzonego przez pisarki i pisarzy z (i)migracyjnymi życiorysami. Swoim dotychczasowym dorobkiem naukowym Autorka zapewniła sobie powszechne uznanie w europejskiej germanistyce (…). Interdyscyplinarny wymiar wysiłków badawczych pozwala traktować przedstawioną do oceny rozprawę jako zaczątek nowego etapu w naukowo zobiektywizowanym przybliżaniu jakże skomplikowanych, a przy tym obciążonych politycznymi implikacjami faktów składających się na specyfikę owej niezwykłej kulturowej enklawy, jaką stanowi literatura imigrantów (…). Dzięki benedyktyńskiej wręcz pracy obejmującej lekturę i naukową analizę bogatej literatury podmiotu, a także starannie dobranych opracowań, udało się Autorce stworzyć podwaliny historii niemieckojęzycznej literatury Turków. Autorka formułuje interesujące wnioski dotyczące recepcji twórczości imigrantów i ich wpływu na rozwój świadomości narodowej mieszkańców Niemiec pochodzenia tureckiego – tym samym zjawiskom kulturowym przypisywana jest funkcja stricte pozaestetyczna: literatura jawi się tu jako instrument sprzyjający generowaniu postaw i zachowań promujących tolerancję i zgodne współistnienie różnych grup narodowych i etnicznych. Prof. dr hab. Edward Białek, Uniwersytet Wrocławski Autorka plastycznie i z wielkim wyczuciem kreśli wielobarwny obraz środowiska tureckich imigrantów w Niemczech XX i XXI w., dekonstruując powszechne stereotypy oraz przekonująco opisując rzeczywisty wkład Turków w życie kulturalne, społeczne i gospodarcze współczesnych Niemiec. Praca ma przemyślaną, logiczną strukturę, charakteryzuje się bogatą bazą źródłową, obejmującą zarówno literaturę, jak i wydarzenia kulturalne, sceniczne, filmy oraz publicystykę, których autorami są przybysze z Turcji – reprezentanci wszystkich pokoleń imigrantów. Interdyscyplinarne ujęcie zagadnienia: na styku badań historycznych, literaturoznawstwa i socjologii oraz szeroka perspektywa badawcza, polegająca m.in. na włączeniu do narracji autentycznych relacji osób (tzw. oral history), imponują rozmachem i erudycją. Turcy w Niemczech to ważna pozycja naukowa, która powinna znaleźć czytelników nie tylko wśród badaczy zagadnień migracji, lecz także – z uwagi na niezwykle przystępny i wartki styl narracji – wszystkich tych, którym zagadnienia tożsamości, granic kultury oraz relacji między „swoim” a „obcym” we współczesnej Europie są szczególnie bliskie. Dr hab. Magdalena Latkowska, Uniwersytet Warszawski