Transfer kultury arabskiej w dziejach Polski - tom I - PIERWSZE KONTAKTY POLSKO-ARABSKIE

Przedstawiamy pierwszy tom artykułów z serii wydawniczej Transfer kultury arabskiej w dziejach Polski pod redakcją naukową dr hab. Agaty S. Nalborczyk i dra Mustafy Switata. Seria ta prezentuje wyniki prac zespołu naukowców różnych dyscyplin, realizującego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki projekt badawczy pt. Transfer kulturowy jako transdyscyplinarny element nauki o stosunkach międzykulturowych na przykładzie wpływów kultury arabskiej w dziedzictwie kulturowym Polski (projekt nr 2bH 15 0156 83 na lata 2016–2019). W tomie otwierającym serię, zatytułowanym Pierwsze kontakty polsko-arabskie, autorzy poszczególnych opracowań skoncentrowali się na zbadaniu początków transferu kulturowego – na najwcześniejszych (niebezpośrednich) kontaktach kultury arabskiej i polskiej, których rezultatem są arabskojęzyczne relacje o Polsce i Słowianach oraz elementy arabskie w materialnym dziedzictwie kulturowym Polski – arabskie monety i inne źródła archeologiczne, a także rękopisy. Analizy wczesnośredniowiecznych arabskojęzycznych rękopisów jako źródeł historycznych dotyczących Słowiańszczyzny i Polski dokonał historyk Jacek Adamczyk. Socjolog Mustafa Switat zbadał kontrowersje dotyczące pochodzenia podróżnika, piszącego w języku arabskim Żyda z Andaluzji, Ibrahima Ibn Jakuba, jego członkostwa w poselstwie do cesarza Ottona I i celu wyprawy do Europy. O relacjach między Al-Andalus a Słowiańszczyzną (czy raczej między muzułmańskim kalifatem hiszpańskim a Europą Środkowo-Wschodnią) napisał historyk-arabista Mateusz Wilk. Tekst arabisty Bogusława Zagórskiego prezentuje przegląd elementów arabsko-muzułmańskich w polskim dziedzictwie kulturowym, skupiając się na rękopisach spisanych w języku arabskim, pozyskanych w efekcie kolekcjonerstwa lub międzynarodowego handlu. Mateusz Bogucki, archeolog-numizmatyk, opracował na podstawie analizy zawartości skarbów wczesnośredniowiecznych materialne ślady najstarszych kontaktów Słowian zachodnich z kulturą arabską. Historyk Dariusz Adamczyk zbadał źródła napływu i obiegu srebrnych dirhamów z okresu IX–XI wieku, których liczne znaleziska mogły mieć dla początków państwa polskiego ogromne znaczenie . Uzupełnieniem badań nad obiegiem arabskich dirhamów jest opisanie przez archeologa Tomasza Nowakiewicza wczesnośredniowiecznych importów ze strefy muzułmańskiej, znalezionych na ziemiach polskich. Poszukiwania elementów (akcentów) arabskich w kulturze materialnej Polski na podstawie źródeł archeologicznych przeprowadziła też Małgorzata Grupa, archeolog specjalizująca się w analizie zabytków wykonanych z materiałów pochodzenia organicznego, takich jak: drewno, skóra, tkanina etc.