Bezpieczeństwo wewnętrzne Polski w latach 1989-2013 – wybrane aspekty

Publikacja jest zmienioną wersją rozprawy doktorskiej obronionej na Uniwersytecie Wrocławskim w 2012 roku. Jej tematem są wybrane aspekty bezpieczeństwa wewnętrznego Polski w szczególnym okresie dla systemu politycznego, jakim były dwie dekady transformacji społeczno-ustrojowej. Wybranymi aspektami, które zostały poddane analizie, były problemy związane z reakcją państwa na transformację globalnego środowiska bezpieczeństwa przez pryzmat funkcjonowania jednostek specjalnych policji i innych służb państwowych. W pracy poddano analizie procesy transformacji środowiska bezpieczeństwa oraz ich wpływ na uwarunkowania funkcjonowania polskich jednostek specjalnych. Pytania badawcze zdeterminowały strukturę pracy. Jest ona podzielona, z myślą o przejrzystości wywodu, na dwie funkcjonalne części. W pierwszej z nich umieszczono trzy rozdziały. W rozdziale pierwszym nakreślono historyczny kontekst bezpieczeństwa wewnętrznego Polski. W rozdziale drugim zaprezentowano ewolucję problematyki bezpieczeństwa w wymiarze strategicznym, w szczególności nakreślono pojawienie się nowego wymiaru zagrożeń, odrębnych od klasycznych zagrożeń militarnych i mających istotne znaczenie dla bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. Wskazano, dlaczego i w jaki sposób, dominujący wcześniej państwowocentryczny swoisty paradygmat w zakresie badań nad bezpieczeństwem zostaje zastąpiony przez nowe obszary badań i teorie, opisujące kryzys państwa jako aktora stosującego siłę. Odniesiono się także do przemian społecznych i politycznych, zwracając uwagę na fakt, że także w sferze bezpieczeństwa można mówić o zjawiskach postmodernistycznych. W rozdziale trzecim analizie poddano aspekt taktyczny zagrożeń dla bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, jak również sposoby ich zwalczania, koncentrując się na wskazaniu tych cech, które decydują o specyfice współczesnego terroryzmu oraz jednostek specjalnych. Rozdział czwarty omawia uwarunkowania strategiczne bezpieczeństwa wewnętrznego Polski. Omówione w nim zostały zasadnicze doktryny bezpieczeństwa narodowego, jakie formułowały w badanym okresie władze państwowe, jak również akty prawne (głównie rangi ustawy) regulujące funkcjonowanie i wzajemne zależności poszczególnych służb państwowych. W piątym, największym objętościowo rozdziale analizie poddano działalność i ewolucję jednostek specjalnych Policji, wojska oraz innych służb. Opisano ich genezę, przekształcenia oraz zadania, najważniejsze przypadki ich wykorzystania, w tym sytuację zakładniczą w Jeleniej Górze z dnia 13 marca 2000 r. oraz wydarzenia w Magdalence z dnia 6 marca 2003 r. Pracę kończy podsumowanie oraz załączniki.