O języku programu telewizyjnego dla młodzieży na przykładzie "Roweru Błażeja"

Wstęp 9

Rozdział 1 Przedmiot pracy, metodologia badań, charakterystyka tekstów źródłowych 11
1.1. Przedmiot i cel pracy 11
1.2. Charakterystyka metod badawczych 13
1.3. Charakterystyka zgromadzonych tekstów źródłowych 14

Rozdział 2 Audycja, tekst, dyskurs – rozważania terminologiczne 15
2.1. Koncepcja audycji i jej składowe 15
2.2. Różne rozumienie pojęć tekstu i dyskursu 20
2.3. Kierunek badań 23
2.3.1. Tekstowe następstwo zdań 24
2.3.2. Zamknięta formuła całości tekstu 31
2.3.3. Uporządkowanie struktury tematyczno-rematycznej 32
2.3.4. Komunikacyjny aspekt istnienia tekstu 32
2.3.5. Tekst „bytem o czymś” 33
2.3.6. Audycja jako gatunek integrujący różne poziomy przekazu tekstu 33

Rozdział 3 Konwencja ujawniona w audycji, czyli o temacie i jego realizacji 34
3.1. Wprowadzenie 34
3.2. Charakterystyka tematu 36
3.3. Sposób realizacji tematu – wykładnik modelu 44

Rozdział 4 Językowe wyznaczniki kontaktu między nadawcą i odbiorcą 49
4.1. Funkcja fatyczna w świetle badań nad językiem 49
4.1.1. Działania mowne i funkcje z nimi wiązane 50
4.1.2. Złożoność sytuacji komunikacyjnej 51
4.1.3. Przegląd definicji 52
4.2. Rozróżnienie terminologiczne 54
4.3. Kryteria uporządkowania wyznaczników funkcji fatycznej 55
4.3.1. Charakterystyka materiału 55
4.3.2. Kryteria podziału 55
4.3.3. Sytuacja komunikacyjna 56
4.4. Wykładniki funkcji fatycznej w cyklu audycji „Rower Błażeja” 56
4.4.1. Funkcja fatyczna wyrażona bezpośrednio 56
4.4.2. Funkcja fatyczna wyrażona pośrednio 56
4.4.3. Funkcja quasi-fatyczna 76
4.5. Podsumowanie 77

Rozdział 5 Informacje o postawie intelektualnej nadawcy, czyli o wykładnikach pewności, możliwości i wątpliwości sądów w puentach audycji 78
5.1. Założenia wstępne 78
5.2. Modalność w ujęciu logiki 78
5.3. Modalność w świetle badań lingwistycznych 79
5.4. Metatekst w badaniach językoznawczych 82
5.5. Metatekst a modalność 87
5.6. Nadawca w akcie komunikacji medialnej 87
5.7. Przedmiot opisu 88
5.8. Wykładniki modalności epistemicznej o modalnej funkcji możliwości 90
5.8.1. MMOD możl. w postaci czasownika aktywności intelektualnej ‘myśleć, że…’ 90
5.8.2. MMOD możl. w postaci sfrazeologizowanej konstrukcji ‘mieć nadzieję, że…’ 93
5.8.3. MMOD możl. w postaci czasownika ‘wydawać się, że…’ 95
5.9. Konstrukcje epistemiczne o modalnej funkcji pewności 96
5.9.1. MMOD pewn. w postaci wypowiedzeń typu ‘jest pewne’ 97
5.9.2. MMOD pewn. w postaci wypowiedzeń typu ‘nie ulega / nie ma wątpliwości’ 97
5.9.3. MMOD pewn. w postaci wypowiedzeń typu ‘(jest) jasne, że…’ 98
5.9.4. MMOD pewn. w postaci wypowiedzeń typu ‘jest oczywiste, że…’ 98
5.10. Uwagi końcowe 99

Rozdział 6 Językowo-kulturowy obraz wartości w audycji 101
6.1. Założenia wstępne 101
6.2. Pojęcie językowego obrazu świata 101
6.2.1. Językowy obraz świata w perspektywie historycznej 101
6.2.2. Językowy obraz świata we współczesnej polskiej myśli lingwistycznej 103
6.3. Pojęcie wartości 105
6.3.1. Świat wartości w publikacjach Jadwigi Puzyniny 105
6.3.2. Problematyka aksjologiczna w ujęciu Jerzego Bartmińskiego 106
6.3.3. Wartość w badaniach Tomasza P. Krzeszowskiego 107
6.3.4. Człowiek jako przedmiot wartościowania w ujęciu Stanisława Grabiasa 108
6.3.5. Wartość jako nieodzowny komponent kultury 108
6.3.6. Indeks wyrazów i form wartościujących 109
6.4. Aspekty rozumienia wartości w „Rowerze Błażeja” 110
6.5. Językowy obraz prawdy w audycji 112
6.5.1. Prawda jako instrument wartościowania rzeczywistości 113
6.5.2. Bliskość emocjonalna świadectwem prawdy 114
6.5.3. Prawda w funkcji psychooceny człowieka 116
6.5.4. Prawda źródłem odczuć fizycznych 116
6.5.5. Prawda a kształtowanie postaw psychicznych 117
6.5.6. Prawda kreatywnym składnikiem ludzkiej egzystencji 117
6.5.7. Prawda fundamentem ludzkiej komunikacji 118
6.5.8. Prawda jako narzędzie unicestwienia 118
6.5.9. Prawda jako wolność 119
6.5.10. Prawda podstawą wiary w człowieka 119
6.5.11. Prawda w „Rowerze Błażeja” w świetle jej językowego obrazu 120
6.6. Kłamstwo jako centralne pojęcie systemu antywartości 120
6.6.1. Sytuacyjność kłamstwa 121
6.6.2. Kłamstwo jako antywartość mierzalna 122
6.6.3. Kłamstwo jako antywartość podlegająca ocenie 123
6.6.4. Kłamstwo jako antywartość względna 124
6.6.5. Kłamstwo a doznania fizyczne i psychiczne 125
6.7. Tolerancja i jej przedstawienie w świetle programu „Rower Błażeja” 126
6.7.1. Tolerancja sposobem bycia z innymi 126
6.7.2. Tolerancja jako przełamywanie postawy oceniającej 127
6.7.3. Tolerancja jako uznanie innych 128
6.7.4. Tolerancja jako konformistyczna realizacja konwencji społecznej 129
6.7.5. Tolerancja jako źródło cierpienia 130
6.7.6. Edukacja ku tolerancji 131
6.7.7. Tolerancja wartością, którą się mierzy 132
6.7.8. Tolerancja jako źródło odczuć psychicznych 132
6.8. Językowy obraz miłości w „Rowerze Błażeja” 134
6.8.1. Miłość w badaniach lingwistycznych 134
6.8.2. Rozumienie miłości w „Rowerze Błażeja 134
6.8.3. Miłość a czas 135
6.8.4. Miłość jako zdarzenie policzalne 137
6.8.5. Miłość jako wartość nacechowana dynamiką 138
6.8.6. Miłość w aspekcie fizjologicznym 139
6.8.7. Miłość jako wartość wyrastająca i utwierdzana w rodzinie 139
6.9. Podsumowanie 139

Zakończenie 141

Wykaz audycji stanowiących językowy materiał badawczy 144

Skróty i symbole 145

Bibliografia 146

Aneks Transkrypcja wybranych audycji z cyklu telewizyjnego „Rower Błażeja” 157
A.1. Audycja z 21 marca 2001 r. 157
A.2. Audycja z 9 maja 2001 r. 165
A.3. Audycja z 11 czerwca 2001 r. 173